Siyasal Katılım ve İfade Özgürlüğü Bağlamlarında Demokrat Parti İkinci Büyük Kongresi (20-25 Haziran 1949)

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 1, 287 - 299, 30.06.2019

Alpaslan Öztürkci

Öz

Çoğulcu-demokratik sistemlerde siyasal parti büyük kongreleri partilerin en üst yönetim organları olarak partinin yönetim kadrolarının yeniden seçildiği ve parti politikalarının belirlendiği toplantılardır. Kongreler bir siyasal partinin demokratik niteliklere ne kadar sahip olduğu konusunda önemli veriler sunar. Demokrat Parti İkinci Büyük Kongresi siyasal katılımı kısıtlayan bazı uygulamalarına rağmen özellikle ifade özgürlüğünün ön plana çıktığı Türk siyasal tarihinde Demokrat Parti Birinci Büyük Kongresi’nden sonra yapılan demokratik niteliklere sahip ikinci siyasal parti kongresidir. Bunun yanında Türkiye’de çoğulcu demokratik sistemin kurulmasında kritik bir parametreyi oluşturan Şubat 1950 tarihli “Seçim Kanunu’nun” yapılmasında ve parti içi muhalif unsurların partiden tasfiyesiyle Demokrat Parti’nin monolithik bir blok halinde iktidara yürümesinde en önemli aşamayı teşkil eder. Bu çalışmayla Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi Belgeleri, dönemin gazeteleri, kongreye katılanların eserleri başta olmak üzere konu hakkındaki çeşitli araştırma eserleri siyaset biliminin objektif verileriyle değerlendirilerek Demokrat Parti İkinci Büyük Kongresi’nin siyasal katılım ve ifade özgürlüğü bağlamlarında demokratik niteliği belirlenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Demokrat Parti, II. Kongre, Siyasal Katılım, İfade Özgürlüğü

Kaynakça

• Ağaoğlu S. (2011). Aşina Yüzler. İstanbul 2011.
• Akşam (1948, Mart 11). “Yeni Parti İçin Henüz Teşebbüs Yok”.
• Akşam (1949, Haziran 26). “Hükümet Dün Bir Tebliğ Neşretti”.
• Akşam (1949, Haziran 29). “Celal Bayar’ın Hükümete Cevabı”.
• Akşam (1949a, Haziran 21). “D. Parti Kongresi Bu Sabah Toplandı”.
• Akşam (1949b, Haziran 21). “Dünkü Toplantı”.
• Alçora E. (2015). Türkiye’de Siyasal Parti Propagandası (1946-1960). İstanbul 2015.
• Baban C. (2009). Politika Galerisi. İstanbul 2009.
• Cumhuriyet (1946, Mayıs 01). “Demokrat Parti İl Başkanı Belediye Seçimlerine İştirak Edilmesi Taraftarı Olduğunu Açıkladı”.
• Cumhuriyet (1948, Mart 11). “Genel İdare Kurulunun 6 Üyesi Kuruldan Çekildiler”.
• Cumhuriyet (1948, Mart 25). “Altı Milletvekili Daha DP’den Çıkarıldı”.
• Demokrat Parti Genel İdare Kurulu Raporu 1949.
• Demokrat Parti Program ve Tüzüğü 1946.
• Demokrat Parti Program ve Tüzüğü 1949.
• Duclos J. (1987). Demokrasi ve Kişisel İktidar. Çev. K. Kurtgözü. Ankara 1987.
• Erdoğan M. (2001). “Demokratik Toplumda İfade Özgürlüğü: Özgürlükçü Bir Perspektif”. Liberal
• Düşünce Dergisi (Güz 2001) 8-13.
• Eroğul C. (2013). Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi. İstanbul 2013.
• Goloğlu M. (2013). Demokrasiye Geçiş. İstanbul 2013.
• Gökçe A. F. (2013). “Siyasi Partilerde Parti İçi Demokrasi ve Disiplin Algısı: Türkiye”. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi 5/9 (2013) 65-79.
• Hürriyet (1949, Haziran 17). “Müstakiller Ankara’da Bir Broşür Neşretti”.
• Hürriyet (1949, Haziran 20). “D. P. Büyük Kongresi Bu Sabah Ankara’da Açılıyor”.
• Hürriyet (1949, Haziran 22). “D. Parti Kongresinin İkinci Günü Çok Hararetli Münakaşalarla Geçti”.
• Hürriyet (1949, Haziran 24). “Kongrenin Dünkü Celsesinden Notlar”.
• Hürriyet (1949, Haziran 28). “Hükümet Dün Akşam Bir Beyanname Neşretti”.
• Hürriyet (1949, Kasım 29). “Celal Bayar Hükümete Cevap Veriyor”.
• Kalaycıoğlu E. (1998). Karşılaştırmalı Siyasal Katılma, Siyasal Eylemlerin Kökenleri Üzerine Bir İnceleme. İstanbul 1998.
• Kapani M. (2001). Politika Bilimine Giriş. İstanbul 2001.
• Koraltan R. (2013). Tek Parti Devrinden 27 Mayıs İhtilaline Demokratlar: DP’nin Kurucusu Anlatıyor. İstanbul 2013.
• Kudret (1948, Şubat 9). “Demokrat Partiyi Yıkmaya İmkân Yoktur”.
• Kudret (1949, Haziran 18). “Başbakanlık Kurucuları Temize Çıkarmak İstiyor”.
• Kudret (1949, Haziran 24). “Celal Bayar’ın Kongrede Tenkitlere Verdiği Cevap”.
• Kudret (1949, Haziran 26). “Demokrat Parti İkinci Büyük Kongresi Dün Sona Erdi”.
• Kudret (1949, Haziran 28). “İktidarın Tehdit Beyannamesi”.