Akseki’nin Düğmeli Camileri

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 1, 309 - 323, 30.06.2017

Lokman Tay

Öz

Bu çalışmada, Antalya’nın Akseki İlçesi’ne bağlı 41 köy ve 6 beldede yapılan arazi çalışması neticesinde Belenalan, Çimi, Değirmenlik, Emiraşıklar, Güçlüköy ve Hüsamettin köylerinde tespit edilen altı adet düğmeli cami incelenmiştir. Çimi, Değirmenlik ve Emiraşıklar köyleri camileri yaklaşık kare planlı; Belenalan, Güçlüköy ve Hüsamettin köyleri camileri ise derinlemesine dikdörtgen planlıdır. Camilerin tamamı içten düz ahşap tavanla, dıştan kırma çatıyla örtülüdür. Belenalan, Çimi, Güçlüköy ve Hüsamettin köyleri camilerinin yöreye özgü minareleri ahşap direk üzerine yerleştirilen ahşap bir şerefeden oluşmaktadır. Sekizgen planlı ahşap şerefelerin üzerleri külah şeklinde sonlanmaktadır. Camilerin inşa tekniği boyuna ve dikine ahşap hatıllarla takviyeli moloz taş malzemeli kuru yığma duvardır. Hatılların uçları dışarıya doğru 15-20 cm taşıntı yaptığı için bu teknik yöre halkı tarafından düğmeli duvar olarak adlandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Akseki, Cami, Düğmeli Duvar, Geleneksel Mimari

Kaynakça

• Acun H. (1999). Manisa’da Türk Devri Yapıları. Ankara 1999.
• Arslan M. (2014). Değirmenlik Köyü. İstanbul 2014.
• Bakırer Ö. (2000). Onüç ve Ondördüncü Yüzyıllarda Anadolu Mihrabları. Ankara 2000.
• Bayhan A. A. (2009). “Ordu’dan Bazı Tarihi Ahşap (Çantı) Camiler”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 2/7 (2009) 55-84.
• Bayhan A. A., Salman F. & Çelik Â. (2007). Tarihi ve Kültürel Değerleri ile Kurşunlu. Çankırı 2007.
• Çal H. & Çal Ö. (2008). Trakya Bölgesi Kapı Tokmakları ve Çekecekleri. Ankara 2008.
• Çal H. (2000). Niğde Şehrindeki Ahşap Tavanlı Camiler ve Mescitler. Ankara 2000.
• Çal H. (2014). Boyovası/Boyabat Kazasında Türk Mimarisi. Ankara 2014.
• Çobanoğlu A. (2012). “Akseki”. Dünden Bugüne Antalya (2012) 245-249. Antalya.
• Denktaş M. (2007). “Altınyayla Ulu Camisi”. Sanat Tarihi Araştırmaları Prof. Dr. Haşim Karpuz’a Armağan (2007) 165-186. Konya.
• Gündoğdu H. (2006). Tarihi Yaşatan İl Tokat. Ankara 2006.
• İbrahimgil M. Z. & Keleş H. (2016). Bulgaristan’da Osmanlı Dönemi Vakıf Eserleri Envanteri. İstanbul 2016.
• Karpuz H. (1990). “Trabzon’un Çayakara İlçesi Köylerinde Bulunan Bazı Camiler”. Vakıflar Dergisi 21 (1990) 281-298.
• Kavas K. R. (2009). Akdeniz Dağlık Yerleşimindeki Kırsal Mimari Gelenekte Çevre Estetiği: Ürünlü Örneği. Doktora Tezi. ODTÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mimarlık Tarihi Anabilim Dalı, Ankara 2009.
• Kavas K. R. (2015). “Akseki-İbradı Havzası’nda Geleneksel Mimarlık”. Haz. Attila Durak, Ben Akseki’yim. (2015) 364-389. İstanbul.
• Kunduracı O. (1995). Batı Toroslarda Bulunan Geleneksel Konutlar. Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Sanat Tarihi Bilim Dalı, Konya 1995. Nefes E. (2010). “ Samsun’da Ahşap Bir Osmanlı Eseri: Ayvacık/Tiryakioğlu Camii”. On Dokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 28 (2010) 151-174.
• Nefes E. (2012). “ Samsun/Çarşamba’da Çantı Tekniğinde İnşa Edilmiş İki Ahşap Cami: Ustacalı Köyü Camii Ve Kocakavak Köyü Camii”. Vakıflar Dergisi 38 (2010) 154-165.
• Parlak B. (2011). Antalya Cami ve Mescitlerinde Yer Alan Mihraplar. Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Kayseri 2011.
• Pektaş K. (2006). Kemaliye (Eğin)’de Türk Mimarisi. Ankara 2006.
• Sağıroğlu Ö. & Karayazı S. S. (2017). “Akseki Belenalan Köyü Geleneksel Kırsal Konut Dokusunda Korumanın; Ekoturizm Yolu İle Sürdürülebilirliğinin Tespiti”. TÜBAV Bilim Dergisi 10/1 (2017) 12-35.
• Sağıroğlu Ö. (2016). “The Documentation of Rural Wooden Minarets in Akseki-Manavgat-İbradi Regions of Antalya and Determination of Their Construction Systems”. Gazi University Journal of Science 29/1 (2016) 49-58.
• Sağıroğlu Ö., Kınıklıoğlu T. & Karayazı S. S. (2016). “Akseki, İlvat Bölgesi Ahşap Kapı Tipolojisi ve Kilit Sisteminin ‘Traka-Tıfraz’ Belgelenmesi”. TÜBAV Bilim Dergisi 9/3 (2016) 10-30.
• Şenocak M. & Sağıroğlu Ö. (2016). “The Restoration Proposal for Mehmet Duruk Rural Dwelling in Akseki, Bucakalan Village”. Gazi University Journal of Science 29/2 (2016) 391-401.
• Şimşir Z. (2007). “Ilgın Yukarı Çiğil Kasabasındaki İki Ahşap Cami”. Konya Kitabı X (2007) 607-620. Konya.
• Tay L. (2011). “Erdemli-Güzeloluk Köyü’ndeki Türk Eserleri”. Zeitschrift für die Welt der Türken 3/3 (2011) 265-286.
• Tay L. (2016). “Türk Halk Mimarisinin Kamusal Yansıması Olarak Akseki Köy Odaları”. Cappadocia Journal of History and Social Sciences 7 (2016) 118-141.
• Yarar S. (2000). Geleneksel Akseki Evlerinde Tavan Süslemeleri. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Sanat Tarihi Bilim Dalı. Ankara 2000.
• Yarar S. (2015). “Akseki’den Üç Konağın İç Mekân Duvar Süslemeleri”. Haz. Attila Durak, Ben Akseki’yim (2015) 391-401. İstanbul.
• Yavuz M. (2009). “Doğu Karadeniz Köy Camilerinde Bezeme Anlayışı”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 2/7 (2009) 306-322.
• Yavuz M. (2009). Çaykara ve Dernekpazarı’nda Geleneksel Köy Camileri. Ankara 2009. Yerli H. (2011). Antalya Minareleri (Cumhuriyet Dönemine Kadar). Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Kayseri 2011.