Bilim, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik Alanlarında Kadın Olmak: Cinsiyete Yönelik Yargıları Kırma

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 1, 233 - 251, 30.06.2017

Tansu Mutlu Çaykuş , Fidan Korkut Owen

Öz

Bilim, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik (FeTeMM) alanlarını seçen, bu alanlarda öğrenim gören ve çalışma hayatında yer alan kadınların oranları erkeklere göre oldukça düşüktür. FeTeMM alanlarındaki cinsiyetler arasındaki farkın nedenlerini inceleyen araştırmaların pek çoğu toplumsal cinsiyet rollerine dikkat çekmektedir. Bu saptamadan yola çıkarak, bu araştırmanın amacı Türkiye’de FeTeMM alanlarında çalışan kadınların kariyer gelişimlerine ilişkin görüşlerini toplumsal cinsiyet rolleri açısından betim- lemektir. FeTeMM alanlarında çalışan kadınların, bu alanları seçme, eğitim alma ve çalışma sürecinde toplumsal cinsiyet rollerinden nasıl etkilendiklerine dair görüşlerinin incelendiği çalışmaya 16 kadın katıl- mıştır. Amaçlı örneklem yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örneklemesi kullanılarak belirlenen katılımcılardan yazılı görüş alınarak elde edilen verilerin analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Bulgulara göre, kadınlar her üç aşamada da toplumsal cinsiyet rollerinin etkisinden söz etmişlerdir. Ayrıca alan seçimleri sırasında en çok aile üyelerinin, alan eğitimleri sırasında eğitim yaşantılarının, çalışma yaşamlarında ise iş/çalışma ortamı aracığıyla toplumsal cinsiyet rollerinin kariyer gelişimlerini etkilediğini belirtmişlerdir. Ayrıca, katılımcılar bu alanlarda kariyer yapacak kadınlara yönelik bazı önerilerde bulunmuşlardır.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Cinsiyet Rolleri, Kadın, Kariyer Gelişimi, Fen, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik Alanları

Kaynakça

• Accenture (2014, Eylül 16). Powering Economic Growth; Attracting More Young Women into Science and Technology. Kaynak: https://www.accenture.com/ie-en/~/media/Accenture/Conversion-Assets/ DotCom/Documents/Global/PDF/Industries_14/Accenture-STEM-Powering-Economic Growth.pdf.
• Akgündüz D. & Ertepınar H. (2015, Temmuz 16). “STEM Eğitim Raporu”.
• American Association of University Women (AAUW). (2010, Temmuz 15). Why So Few? Women in Science, Technology, Engineering, and Mathematics. Kaynak: https://www.aauw.org/files/2013/02/ Why-So-Few-Women-in-Science-Technology-Engineering-and-Mathematics.pdf
• Bandura A. (1977). Social Learning Theory. Englewood Cliffs 1977. Başaran-Symes C. (2015, Ağustos 16). Eğitimde Yeni Trendler: STEM Konferansı. Kaynak: http://tusiad. org/tr/konusma-metinleri/item/8428-tusiad-yonetim-kurulu-baskani-cansen-basaran-symesin-eitimde- yeni-trendler-stem-konferansi-acilis-konusmasi
• Bem S. L. (1983). “Gender Schema Theory and Its Implications for Child Development: Raising Gender- Aschematic Children in a Gender-Schematic Society”. Signs 8/4 (1983) 598-616. Doi: 10.1086/493998.
• Blake-Beard S., Bayne M. L., Crosby F. J. & Muller C. B. (2011). “Matching by Race and Gender in Mentoring Relationships: Keeping Our Eyes on The Prize”. Journal of Social Issues 67/3 (2011) 622-643.
• Brandt R. (2014, Temmuz 2015). Why Do Undergraduate Women Persist as STEM Majors? A Study at Two Technological Universities. Kaynak: http://scholarship.shu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=2946vecontext=dissertations
• Burchinal M. R., Roberts J. E., Zeisel S. A. & Rowley S. J. (2008). “Social Risk and Protective Factors for African American Children's Academic Achievement and Adjustment During the Transition to Middle School”. Developmental Psychology 44 (2008) 286-292.
• Buse K., Bilimoria D. & Perelli S. (2013). “Why They Stay: Women Persisting in US Engineering Careers”. Career Development International 18/2 (2013) 139-154.
• Ceci S. J., Ginther D. K., Kahn S. & Williams W. M. (2015). “Women in Science: The Path to Progress”. Scientific American Mind 26/1 (2015) 62-69.
• Ceci S.J. & Williams W.M. (2010). “Sex Differences in Math-Intensive Fields”. Current Directions in Psychological Science 19 (2010) 275-279.
• Cha Y. (2010). “Reinforcing Separate Spheres: The Effect of Spousal Overwork on Men’s and Women’s Employment in Dual-Earner Households”. American Sociological Review 75 (2010) 303-329.
• Chen X. & Weko T. (2009, Temmuz 15). Students Who Study Science, Technology, Engineering, and Mathematics (STEM) in Postsecondary Education (NCES 2009-61). Washington, DC: National Center for Education Statistics. Kaynak: http://www.cslnet.org/wp-content/uploads/2013/07/Stats-in- Brief-Students-who-Study-STEM.pdf
• Cheryan S., Siy J. O., Vichayapai M., Drury B. J. & Kim S. (2011). “Do Female and Male Role Models Who Embody STEM Stereotypes Hinder Women’s Anticipated Success in STEM?”. Social Psychological and Personality Science 2/6 (2011) 656-664.
• Chodorow N. (1998). “Gender, Relations and Difference in Psychoanalytic Perspective”. The Polity Reader in Gender Studies (1998) 41-49. Oxford.
• Cramer S. H., Herr E. L. & Niles S. G. (2004). Career Guidance and Counseling through the Lifespan. Boston 2004