Genç Sporcu ve Antrenörlerde Sigara İçme Alışkanlık ve Davranışları

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 1, 41 - 55, 30.06.2017

Hüseyin Aslan , Bülent Işık , Kenan Erdağı , Alpay Güvenç , Mükerrem Erdoğan

Öz

Bu çalışmanın amacı, genç sporcu ve antrenörlerde sigara içme alışkanlığının ve sigara içme davranışını etkileyen değişkenlerin incelenmesidir. Araştırma, Konya’da 2016 yılında düzenlenmiş olan Türkiye Genç-ler Halter Şampiyonası sırasında gerçekleştirilmiştir. Toplam 225 katılımcıdan sigara kullanımına ilişkin tutum ve davranışlarıyla birlikte, demografik özelliklerine yönelik veriler anket yardımıyla toplanmıştır. Verilerin analizi Ki-kare testi ile yapılmıştır. Genç yarışmacı sporcu ve antrenörlerde sigara içme sıklığı %33.8 olarak belirlenmiştir. Özellikle genç sporcularda sigaraya başlama yaşının 13.8±2.4 yıl gibi oldukça erken bir dönem olduğu tespit edilmiştir. Sigara içen genç sporcu ve antrenörlerin yaklaşık olarak %60’ının günde 10 adetten fazla sayıda sigara içtiği ve bu alışkanlığa sportif kariyer öncesinde başladığı belirlenmiş-tir. Sigara içen olgulardan %81.6’sı en az 2 yıl ve daha uzun süredir sigara içmeyi sürdürmektedir. Ayrıca, sigara içen genç sporcu ve antrenörlerin %61.8’inin sigarayı bırakmak istediği, %63.2’sinin bırakmayı dene-diği, ancak başaramadığı ve %81.6’sının herhangi bir sigara bıraktırma eğitimine katılmadığı belirlenmiştir. Özellikle, sigara içmenin performansı olumsuz yönde etkilemeyeceğini ve sporcunun sigara içebileceğini düşünen olguların daha fazla oranda sigara içme davranışı sergilediği gözlenmiştir. Sonuç olarak, genç sporcu ve antrenörlerde sigara içme sıklığının oldukça yüksek olmasından dolayı, toplumda rol model olan sporcu ve antrenörlere yönelik, özellikle sigaranın performans üzerindeki olumsuz etkilerinin vurgulandığı, sigara bıraktırma eğitimlerinin önemli olduğu anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sigara Alışkanlığı, Genç Sporcular, Antrenörler, Fiziksel Performans

Kaynakça

• Alışkın O., Savaş N., İnandı T., Peker E., Erdem M. & Yeniçeri A. (2015). “Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Sağlık Personelinin Sigara İçme ve Bağımlılık Durumu”. Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Dergisi 24/6 (2015) 32-42.
• Arıkan B. & Şanlıer N. (2006). “Amatör Tenisçilerin Beslenme Durumlarının ve Bazı Antropometrik Ölçümlerinin Saptanması”. 9. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi Bildiri Kitabı (3-5 Kasım 2006). (2006) 428-431.
• Aslan D. & Özen A. (2015). “Global Tobacco Use among Women and Details in Struggle”. Sted Journal of Continuing Medical Education 24 (2015) 6-9.
• Aşut Ö. (1993). Hekim ve Sigara. Ankara 1993.
• Atılgan Y., Gürkan S. & Şen E. (2008). “Hastanemizde Çalışan Personelin Sigara İçme Durumu ve Etkileyen Faktörler”. Türk Toraks Dergisi 9/4 (2008) 160-166.
• Behr J. & Nowak D. (2002). “Tobacco Smoke and Respiratory Disease”. Ed. G. D’Amato & S. T. Holgate. The Impact of Air Pollution on Respiratory Health (2002) 161-180.
• Breslau N. & Peterson E. L. (1996). “Smoking Cessation in Young Adults: Age at Initiation of Cigarette Smoking and Other Suspected Influences”. American Journal of Public Health 86/2 (1996) 214-220.
• Chapman S. (2008). Public Health Advocacy and Tobacco Control: Making Smoking History. Oxford 2008.
• Çiftçi O., Günday M., Çalışkan M., Güllü H., Güven A. & Müderrisoğlu H. (2013). “Light Cigarette Smoking and Vascular Function”. Acta Cardiologica 68 (2013) 255-261.
• Erbaycu A. E., Aksel N., Çakan A. & Özsöz A. (2004). “İzmir İlinde Sağlık Çalışanlarının Sigara İçme Alışkanlıkları”. Toraks Dergisi 5/1 (2004) 6-12.
• Feinberg J. H., Ryan M. A., Johns M., Marvin B. A., Reading J. E. & White M. R. (2015). “Smoking Cessation and Improvement in Physical Performance Among Young Men”. Military Medicine 180/3 (2015) 343-349.
• Fiore M. C. (2000). “US Public Health Service Clinical Practice Guideline: Treating Tobacco Use and Dependence”. Respiratory Care 45/10 (2000) 1200-1262.
• Fubuka Y., Takamoto N., Kushima K., Ohtaki M., Kihara H., Tanaka T., Une S. & Munaka M. (1993). “Cigarette Smoking and Physical Fitness”. Annual Physiology Anthropology 12/4 (1993) 195-212.
• Herken H., Özkan İ., Çilli A. S., Telcioğlu M. & Kucur R. (2000). “Sigara Kullanma Davranışında Sosyal Öğrenmenin Etkisi”. Bağımlılık Dergisi 1/1 (2000) 38-42.
• Hessami Z., Aryanpur M., Emami H. & Masjedi M. (2012). “Behavior and Knowledge of Iranian Professional Athletes towards Smoking”. Asian Journal of Sports Medicine 3/4 (2012) 297-300.
• Kanıt L. & Keser A. (2010). “Tütün Bağımlılığının Biyofizyolojisi”. Eds. Z. A. Aytemur, Ş. Akcay & O. Elbek, Tütün ve Tütün Kontrolü (2010) 141-156.
• Karlıkaya C., Öztuna F., Solak Z. A., Özkan M. & Örsel O. (2006). “Tütün Kontrolü”. Toraks Dergisi 7/1 (2006) 51-64.
• Mitchell J. H., Haskell W., Snell P. & Van Camp S. P. (2005). “Task Force 8: Classification of Sports”. Journal of the American College of Cardiology 45/8 (2005) 1364-1367.
• Öncel S. (1994). “İzmir Metropolünde Çalışan Sağlık Personelinin Sigara Konusundaki Tutum ve Davranışları”. IV. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Bildiri Kitabı (12-16 Eylül 1994). 671-673.
• Öztürk Ö. (2009). “Sağlık Çalışanları ve Sigara”. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 16/2 (2009) 32-38.