Sanayi Coğrafyası Açısından Bir Araştırma: Hatay ve Osmaniye İllerinde Demir-Çelik Sanayi Kümelenmesi

Yıl 2015, Cilt: 5 Sayı: 1, 387 - 412, 30.06.2015

Okan Yaşar

Öz

Türkiye’de demir-çelik sanayi; Akdeniz Bölgesi Adana Bölümü'nde Hatay ve Osmaniye illerinde sektör ve coğrafi temelde kümelenme göstermektedir. Hatay ve Osmaniye illerinde toplam 10 adet ham çelikten nihai mamul üreten demir-çelik sanayi işletmesi faaliyet göstermektedir. Ülkemizde faaliyet gösteren otuz iki demir-çelik sanayi işletmesinin % 31.3'ü Hatay ve Osmaniye illerinde faaliyet göstermektedir. Buna ilaveten ülkemizde dışarıdan satın aldıkları kütükten profil, filmaşin, nervürlü ve yuvarlak inşaat demiri üreten haddehane kapsamlı işletmelerin % 46.7'si Hatay ve Osmaniye illerinde faaliyetlerini sürdürmektedir. 2013 yılında ham çelikten nihai mamul üreten demir-çelik sanayi işletmelerinin yarattığı istihdamın % 36.3’ü Hatay ve Osmaniye illerinde istihdam edilmektedir. Ayrıca, Hatay-Osmaniye yöresinde son beş yılda sektördeki büyümeye paralel olarak sıvı çelik üretim kapasitesi 15.8 milyon tona ulaşmıştır. Böylece Hatay- Osmaniye illeri, 50.2 milyon tonu bulan Türkiye çelik üretim kapasitesinin % 31.5’üne sahiptir (2014). Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması yöntemi kullanılmıştır. Hatay ve Osmaniye illerinde demir-çelik sanayinin kümelenme göstermesinin nedenleri arasında; illerin coğrafi konumu, Akdeniz Havzası, Ortadoğu ve Kuzey Afrika pazarına yakınlık, lojistik altyapı ve bölge üniversitelerin demir-çelik sanayinin ihtiyaçlarına cevap verebilecek teknik programlara sahip olması sayılabilir.

Anahtar Kelimeler

Demir-Çelik Sanayi, Kümelenme, Doğu Akdeniz Bölgesi, Hatay ve Osmaniye İlleri

Kaynakça

• Akgöngör S. & Falcıoğlu P. (2005). "Türkiye İmalat Sanayinde Bölgesel Uzmanlaşma ve Sanayi Kümeleri". Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar Sempozyumu Bildiri Kitabı (KEAS'05), DPT- Pamuk- kale Üniversitesi Yayını. 2005.
• Basant R. & Chandra P. (2007). "Role of Educational and R & D Institutions in City Clusters: An Exploratory Study of Bangalore and Pune Regions in India”. World Development 35/6 (2007) 1037- 1055.
• Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2012). 81 İl Sanayi Durum Raporu. Ankara 2012.
• Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2013a). Demir-Çelik Sektörü Raporu (2013/1). Ankara 2013.
• Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2013b). 81 İl Sanayi Durum Raporu. Ankara 2013.
• Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2014). Demir-Çelik Sektörü Raporu (2013/2). Ankara 2014.
• Büyükhelvacıgil T. (2009). "Kümelenme Projesiyle Otomotiv Yan Sanayi Sektörü Güç Kazanacak". Çerçeve Dergisi 51 (2009) 74-77.
• Cansız M. (2010). Türkiye’de Organize Sanayi Bölgeleri Politikaları ve Uygulamaları. Ankara: DPT Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü Yayını 2010.
• Çelik Dergisi (2015). "İstatistikler". Çelik Dergisi 50 (2015) Ankara 2015.
• Çetin B. (2012). "Antakya, İskenderun-Dörtyol Çevresinde Suburbanizasyon (Banliyöleşme)". Doğu Coğrafya Dergisi 28 (2012) 259-282. CEBİD (2014). Çelik Boru Sektör Raporu-2013. İstanbul 2015.
• DOĞAKA (2011). TR63 Bölgesi Mevcut Durum Analizi (Ar-Ge ve Yenilikçilik). Hatay 2011.
• DOĞAKA (2014a). Lojistik Sektör Raporu. Hatay 2014.
• DOĞAKA (2014b). Demir-Çelik Sektör Raporu-2014. Hatay 2014.
• DPT (1984). Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (BBYKP) (1985-1989). Ankara 1984.
• DPT (1989). Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı (ABYKP) (1990-1994). Ankara 1989.
• DPT (2000a). SBYKP Demir-Çelik Sanayi Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Ankara 2000.
• DPT (2000b). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005). Ankara 2000.
• DPT (2006). Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013). Ankara 2006