Makbûl İbrahim Paşa’nın Veziriazamlığı ve Mısır’daki Faaliyetleri

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 1, 97 - 114, 30.06.2014

Mahmut Demir

Öz

Osmanlı İmparatorluğu’nun altın çağı olarak adlandırılan Kanuni Sultan Süleyman döneminde, veziriazamlık görevinde bulunmuş olan Makbûl İbrahim Paşa kişiliği ve icraatleri sebebiyle Osmanlı ve- ziriazamları arasında kayda değer bir yere sahiptir. 1523-1536 yılları arasında imparatorluğun kaderinde söz sahibi olmuş olan İbrahim Paşa’nın hayatı ve faaliyetleri hususlarında bazı olaylar karanlıkta kalmıştır ki bu Osmanlı Tarihi çalışmaları adına bir eksikliktir. İbrahim Paşa’nın çocukluk ve gençlik yılları hak- kında rivayetten öteye geçemeyen bilgilerin mevcut olması paşanın biyografisinin kaleme alınması sürecine sekte vurmuş görünmektedir. Ancak İbrahim Paşa’nın veziriazamlık makamına getirilmesiyle başlayan süreç, sağlıklı bir şekilde takip edilebilmektedir. Dönemin çağdaş tarihçilerinin eserlerinde İbrahim Paşa ile ilgili ayrıntılı bilgiler mevcuttur. İbrahim Paşa’nın veziriazamlığa getirilmesinden sonra ilk faaliyeti, Mısır’a vali olarak atanan Ahmet Paşa’nın isyanının ardından istikrarsız bir hale gelen Mısır’da düzeni sağlamak olmuştur. İbrahim Paşa’nın bölge üzerindeki uygulamaları gerek Osmanlı İmparatorluğu gerekse Mısır için kayda değer faydalar sağlamıştır. Bu çalışmada İbrahim Paşa’nın alışılmışın dışında veziriazamlık makamına gelişi, Mısır’daki, geçiş güzergâhları üzerindeki etkileri ve geri dönüşü esnasındaki faaliyetleri değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı İmparatorluğu, Makbûl İbrahim Paşa, Veziriazam, Kanuni Sultan Süleyman, Ahmet Paşa, Mısır

Kaynakça

• Adıvar, A. (1982). Osmanlı Türklerinde İlim. Haz.: A. Kazancıgil, S. Tekeli. Ankara: Remzi Kitabevi.
• Akgündüz, A. (1993). Osmanlı Kanunnameleri ve Hukuki Tahlilleri. 6. Kitap II. Kısım. İstanbul: Fey Vakfı Yayınları.
• Akşit, O. (1985). Roma İmparatorluk Tarihi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları. Âli, Gelibolulu Mustafa. (1984). Hâlâtü’l-Kahire Mine’l-Âdâti’z-Zâhire. Sad. Orhan Şaik Gökyay. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Âli, Gelibolulu Mustafa. (2009). Künhü’l-Ahbar. 4. Rükn. Tıpkı Basım. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Arrianos, Flavius. (2005). (Aleksandrou Anabasis) İskender’in Seferi. Çev.: Furkan Akderin. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Arslan, M. (2000). Antikçağ Anadolusu’nun Savaşçı Kavmi Galatlar. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Artuk, İ. (2000). Kanunî Sultan Süleyman Adına Basılan Sikkeler. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Avcı, C. (2004). “Mısır Maddesi (Bizans Dönemi)”. DİA. Cilt XXIX. 557-559. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Berkes, N. (1970). Yüz Soruda Türk İktisat Tarihi. Cilt II. İstanbul: Gerçek Yayın Evi.
• Bosworth, A. B. (2005). Büyük İskender’in Yaşamı ve Fetihleri. Çev.: Hamit Çalışkan. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Casale, G. (2010). The Ottoman Age of Exploration. New York: Oxford University Press.
• Celâlzâde Mustafa Çelebi. (1990). Selim-nâme. Haz.: Ahmet Uğur-Mustafa Çuhadar. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Celâlzâde Mustafa Çelebi. (2011). Tabakatü’l-Memalik ve Derecatü’l-Mesalik. Haz.: Ayhan Yılmaz. İstanbul: Kariyer Yayıncılık.