Postmodern Bir Aynada Hüsn ü Aşk’ın Kırılışı

Yıl 2012, Cilt: 2 Sayı: 2, 165 - 178, 30.12.2012

Bedia Koçakoğlu

Öz

Şeyh Galip’in altı ay gibi kısa bir sürede kaleme aldığı Hüsn ü Aşk, klasik Türk edebiyatının önemli mesnevilerindendir. Eserde, tasavvuftaki dervişin vahdete ulaşmak için çıktığı yolculuk, bu yolculuktaki tüm engellerle mücadele ederek sonunda vuslata ulaşması ve kendini olgunlaştırması alegorik bir tarzda anlatılmıştır. Orhan Pamuk’un Doğu anlatı geleneğine yaslanarak, postmodern tarzda kurguladığı Kara Kitap adlı eseri de 20. yüzyılın Hüsn ü Aşk’ı olarak tanımlanmaktadır. Buradaki “Rüya ile Galip” öyküsü aslında Hüsn ü Aşk’ın postmodernize edilmiş şeklidir. Adlar konusunda çok önemli alegorik benzerliklerin yanı sıra iki eser arasında; konu olarak tespit edebileceğimiz aşk, bu aşkın kahramanları kendi benliklerine kavuşturması, nihayetinde arzuladıkları vuslata ermek için çıkılan yolculuk, yolculuk sırasında karşılaşılan engeller, karakterlerin içinde bulundukları sosyal yaşam ve fantastik unsurlar bakımlarından da yakın ilişkiler bulunmaktadır. Bu bağlamda Kara Kitap’a Hüsn ü Aşk’ı yansıtan postmodern bir ayna demek yerinde olacaktır. Yeryüzünde yazılabilecek her şey yazılmış, söylenebilecek her şey söylenmiştir mantığından hareket eden günümüz postmodern yazarları, geçmiş ile bugün arasında bir köprü kurma yoluna gitmişlerdir. Bu bağlamda Orhan Pamuk da Hüsn ü Aşk’ı (yani yazılmış olanı) yepyeni bir kurguyla ve gerçekliğini paramparça ederek yeniden yorumlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Şeyh Galip, Hüsn ü Aşk, Orhan Pamuk, Kara Kitap, postmodernizm

Kaynakça

• Târîh-i Edebiyyât-ı Osmâniye. İstanbul: Ohannes Ferid Matbaası.
• Adak, H. (1996). “Pamuk’un ‘Ansiklopedik Romanı”. Der. Nüket Esen. Kara Kitap Üzerine Yazılar, 275- 294. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Adıvar, H. E. (1954). Döner Ayna. İstanbul: Ahmet Halit Yaşaroğlu Kitapçılık.
• Aktaş, Ş. (Aralık 1983). “Roman Olarak Hüsn ü Aşk”. Türk Dünyası Araştırmaları, Faruk Kadri Timurtaş’a Armağan, 27, 94-108.
• Asya, A. N. (1997). Bir Bayrak Rüzgâr Bekliyor. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Aytaç, G. (1990). “Orhan Pamuk’tan Bir Yeni Kitap: Kara Kitap”. Argos, 40.
• Ayvazoğlu, B. (1995a). “Şeyh Galib’in Hayatı”. Haz. Beşir Ayvazoğlu. Şeyh Galib Kitabı, 15-31.
• İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları.
• Ayvazoğlu, B. (1995b). “Yaşayan Şeyh Galib”. Haz. Beşir Ayvazoğlu. Şeyh Galib Kitabı, 143-49.
• İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları.
• Ayvazoğlu, B. (Ocak 1999). “Şeyh Galib ve Hüsn ü Aşk’a Dair”. Türk Edebiyatı Dergisi, 27, 303, 15-16.
• Barrinder, P. (1999). “Mankenci”. Çev. Kemal Atakay. Der. Engin Kılıç. Orhan Pamuk’u Anlamak, 202-08. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Batur, E. (1990, 7 Mayıs). “Fame City ya da Perşembe Pazarı”. Güneş Gazetesi, 5.
• Bayrav, S. (1996). “Kara Kitap ve Kendi Olmak”. Der. Nüket Esen. Kara Kitap Üzerine Yazılar, 73-79. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Baysal, J. (1996). “Bir Orhan Pamuk Okuyucusundan”. Der. Nüket Esen. Kara Kitap Üzerine Yazılar, 97- 101. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bilgegil, K. (1975). Hüsn ü Aşk’a Dair. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Brendemoen, B. (1996). “Orhan Pamuk-Bir Türkçe Sözdizimi Yenilikçisi”. Çev. Ogan Güner. Der. Nüket Esen. Kara Kitap Üzerine Yazılar, 128-41. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Çamlıbel, F. N. (1969). Han Duvarları. İstanbul: Devlet Kitapları 1000 Temel Eser.
• Çeçen, R. (1996). “Kara Kitap Üzerine Kara/Ak Denemeler”. Der. Nüket Esen. Kara Kitap Üzerine Yazılar, 191-204. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ecevit, Y. (1996). Orhan Pamuk’u Okumak. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• Eliade, M. (1992). İmgeler Simgeler. Çev. M. Ali Kılıçbay. İstanbul: Gece Yayınları.
• Ever, M. (1996). “Adlar ve Kitaplar”. Der. Nüket Esen. Kara Kitap Üzerine Yazılar, 115-37. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Gibb, E. J. W. (1905). A History of Ottoman Poetry. C. IV. London.