Muhasebe Meslek Mensuplarının Mesleki Yargı Kullanımında Gerçeğe Uygun Değer Yaklaşımına Etkileri

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 1, 268 - 283, 29.01.2019

Emin Yürekli

https://doi.org/10.33206/mjss.466775

Öz

Gerçeğe uygun değer muhasebesi, mali
tabloların şeffaflık ve hesap verebilirliğini artıran, muhasebe verilerinin
daha yüksek bir kalitede-uygunluğa erişmesi ve mali piyasaların bir firmanın
gerçek değerini yansıtmasına yönelik beklentileri arttırmaktadır.

 Finansal tablolarda yer
alan bilgilerin güvenilirliği ve gerçeğe uygunluğu finansal
bilgi kullanıcıları açısından oldukça önemlidir. Son yıllarda gerek tarihi
maliyet esasına dayanan bilgilerin zaman içerisinde
gerçeğe uygun olma vasfını yitirmesi gerekse 90’lı yıllardan sonra yaşanan finansal
krizler ve küreselleşme olgusuyla beraber, finansal bilgi kullanıcılarının
bilgi ihtiyaçlarının farklılaşması nedeniyle, değerlemede gerçeğe uygun değer
yaklaşımına doğru bir yöneliş olduğu görülmektedir. Gerçeğe uygun  değer ölçüm tarihinde piyasa katılımcıları
arasında usulüne uygun olarak yapılan bir varlığın satış veya bir borcun
ödenmesinde (transferinde) kullanılan fiyat olarak tanımlandığından dolayı
burada mesleki yargı ön plana çıkmakta ve mesleki yargı kullanıcıları olan
muhasebe meslek mensuplarının bilgi birikimi tecrübeleri ve etik yaklaşımları
gerçeğe uygun değerin finansal tablolara yansıtılmasında etkin bir rol alacağı
düşünülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

gerçeğe uygun değer, mesleki yargı

The Effect of Using Professional Judgment on Fair Value Accounting

Öz

Fair value accounting, which improves
the transparency and accountability of financial statement, increase the
expectations of accounting data to reach higher level of quality-accuracy and reflecting
of real value of a firm.

The validity and reliability of datas on
financial statement is very important for financial data users. In recent years
there is a clear tending to fair value accounting due to losing value of
information based on historical costs after changing in information requirement
of financial information users and financial crisis and globalizaton phenomenon
at 90’s. Since fair value have been descriped as a price which is used between
market participant for properly buy or sell a asset or paying a dept at
measurement date,   the professional
judgement comes into prominence here. Therefore, it is thinked that experiences
and ethical approaches of professional who is the user of the professional
judgement will be played active role on reflection of fair value on the
fianacial statement. 

Anahtar Kelimeler

fair value, professional judgement

Kaynakça

• Akdoğan, N. ve Tenker, N., (1992). Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri. Gazi Üniversitesi Basın-Yayın Yüksekokulu Matbaası, 4.Baskı Ankara
• Akgün, Melek; Pehlivanlı, Davut; Görünlü, Meltem (2011) A Process design for auditing fair value, International Journal of Economics and Finance 3(3): 160-166.
• Aktaş, Rabia (2013) İlke temelli finansal raporlama standartları nasıl öğretilmeli? TFRS 10 konsolide finansla tablolar standardı örneği”.Mali Çözüm Dergisi, 115: 133-168.
• Arıkboğa, Dursun, Şişmanoğlu, Elçin (2016) Türkiye’de bağımsız denetimde mesleki yargı kullanımında karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Muhasebe ve Denetime Bakış. (49) : 29-48
• Ayçiçek, Fahri (2011) Türkiye Muhasebe Standartlarında Bugünkü değerinden ölçülen varlık ve yükümlülükler. Mali Çözüm Dergisi, 105: 71-90.
• Balsarı, Ç.K. & Dalkılıç, A.F. (2007). “Kural Bazlı ve İlke Bazlı Finansal Raporlama Standartlarının Karşılaştırılması”,Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 81: 105–117.
• Bozdemir, Enver (2014) Gerçeğe uygun değer muhasebesinin ertelenmiş vergiler üzerindeki etkisi. Mali Çözüm Dergisi, 121: 77-105.
• Dalkılıç, Ali Fatih (2008) Ulusal ve uluslararası finansal raporlama standartlarında mesleki yargının rolü, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir.
• Gökgöz, Ahmet; Şentürk, Ahmet (2015) Borsa İstanbul’da işlem gören şirketlerin gerçeğe uygun değer ölçümü hiyerarşisinde kullandıkları seviye girdilerinin tespiti üzerine bir araştırma. Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, 1(4): 67-80.
• Güney, Aysel (2014) Değerleme ölçümlerinin Vergi Usul Kanunu ile Türkiye Muhasebe Standartları’na göre karşılaştırılması. 9. Uluslararası Türk Coğrafyası UFRS Sempozyumu Bildiriler Kitabı. 18-19 Ekim 2014, Çatalca.
• Ivan, Ionela (2016), The importance of professional judgement applied in the context of the International Financial Reporting Standards, Audit Financial, 14 (10): 1127-1135.
• Kaya, Uğur; Dinç, Engin (2007) Türkiye muhasebe standartlarına göre maddi duran varlıkların değerlemesi ve muhasebeleştirilmesi. Çukurova Üniversitesi SBE Dergisi, 16(2): 343-364.
• Kaya, Uğur (2016) Finansal bilgi kullanıcıları açısından gerçeğe uygun değer muhasebesi. Muhasebe ve Denetim Dergisi, 1: 138-152.
• Mert, İbrahim (2013) The use of fair value accounting, business outcomes and investor confidence for selected Romanian and Turkish firms. Annales Universitatis Apulensis Series Oeconomica, 15(1): 54-61.
• Palea, Vera; Maino, Verato (2012) Fair value measurement under IFRS 13: A faithful representation of real-world economic phenomena? Universitàdi Torino Working Paper No 10.
• Pamukçu, Fatma (2011) Gerçeğe uygun değer muhasebesi ve finansal tablolara etkisi.Mali Çözüm Dergisi, Ocak Şubat 2011: 79-95.
• Parlakkaya, Raif; Çetin, Hüseyin (2010) Gerçeğe uygun değer muhasebesi finansal krizlerin sebebi mi yoksa habercisi mi?”.Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 2: 75-85.
• Saçan, Erdem (2014) Türkiye’de bankacılar açısından gerçeğe uygun değer muhasebesinin yaşanan finansal krizlerdeki rolü.Mali Çözüm Dergisi, Kasım Aralık 2014: 57-79.
• Senel, S.A.,Tuncay, M.,Önoğul, Ö. ve Karslı, C. e-Journal of New World Sciences Academy Social Sciences, 3C0059, 6, (1), 48-76.Sundgren, Stefan (2013) Is fair value accounting really fair? A discussion of pros and cons with fair value measurement. The Finnish Journal of Business Economics, 62 (3-4): 242-250.
• Sürmen, Yusuf; Bayraktar, Yaşar (2015) Muhasebe ve denetim mesleğinde mesleki yargı kullanımının değerlendirilmesi: Borsa İstanbul (BIST) 100 Endeksi’ndeki şirketler üzerine bir araştırma. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, Sayı 9: 108-152.
• Topbaş, Neslihan (2009) Finansal kriz ortamında bankaların muhasebe sistemlerinde gerçeğe uygun değerleme yönteminin etkileri. Bankacılar Dergisi, 68: 56-64. Yükçü, Süleyman, Seçkin Gönen (2013) Gerçeğe Uygun Değer Kavramına Gerçekçi Bir yaklaşım. Yaklaşım Dergisi, 248; 13-17.