Türkiye’nin 2000’li Yıllarda Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) Ülkeleri ile Ekonomik ve Siyasi İlişkileri

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 1, 505 - 520, 29.01.2019

Merve Kaya Emirhan Kaya

https://doi.org/10.33206/mjss.471775

Cited By: 1

Öz

1990’lı
yıllarda geleneksel olarak sürdürdüğü Ortadoğu olaylarına karışmama
politikasını terk etmeye başlayan Türkiye, bu dönemde Suriye ve Irak gibi
ülkelerden kaynaklanan güvenlik endişesi nedeniyle İsrail ile stratejik
ortaklığa gitmiştir. Bu nedenle ancak 1990’lı yılların sonunda daha dengeli bir
Ortadoğu politikası izleyebilen Türkiye, bölgede hareket alanını sınırlayan
sorunların çoğunun ortadan kalkması ve AKP iktidarlarının Ortadoğu ile
yakınlaşma çabaları neticesinde 2000’li yıllarda bölge ülkeleriyle daha iyi
ilişkiler kurma imkânına sahip olmuştur. Bu bağlamda, Körfez İşbirliği Konseyi
(KİK) üyesi ülkeler, sahip oldukları nüfus ve askeri kapasiteleri bakımından
dikkat çekmeseler de ekonomik potansiyelleriyle Ortadoğu’da önemli bir konumda
bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’nin 1981 yılında kurulan KİK ve
üyeleriyle ilişkilerini siyasal, askeri ve ekonomik açıdan analiz etmektir.
Türkiye’nin KİK ile doğrudan kurumsal ilişkilerinin dikkate değer bir düzeye
ulaşmamış olması dolayısıyla daha çok üye ülkelerle ikili ilişkilerine
odaklanılacaktır. Özellikle Türkiye’nin 2000’li yıllarda değişen Ortadoğu
politikası göz önüne alındığında bu durumun KİK ülkeleriyle ilişkilere nasıl
yansıdığı tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Türk dış politikası, Körfez İşbirliği Konseyi, Ortadoğu

Kaynakça

• ABank’ın Tamamı Katarlıların Oldu. (2016, 19 Aralık). Sabah. https://www.sabah.com.tr/ekonomi/2016/12/19/abankin-tamami-katarlilarin-oldu.
• Abraaj Group, KFC Türkiye’yi Satın Aldı. (2017, 16 Kasım). BloombergHT. http://www.bloomberght.com/haberler/haber/2070174-abraaj-group-kfc-turkiye-yi-satin-aldi.
• Abraaj Group Netlog Lojistik’e Yatırım Yaptı. (2017, 5 Ağustos). Türkiye Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı. http://www.invest.gov.tr/tr-TR/infocenter/news/Pages/abraaj-group-invests-in-turkish-netlog-logistics.aspx.
• Akkaya, G. N. (2013). Körfez İşbirliği Konseyi Krallar Kulübü ve Değişen Bölgesel Düzen. SETA Analiz, 70.
• Ayhan, V. (2009). Türkiye-Kuveyt İlişkileri: Irak İşgali Sonrası Çatışan Çıkarlar ve Yeni İşbirliği Olanakları. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi. 1.
• Cordesman, A. H. (2003). Saudi Arabia Enters the Twenty-First Century The Political, Foreign Policy, Economic and Energy Dimensions. Westport, Connecticut: Praeger.
• Ataman, M. (2009). Türkiye –Suudi Arabistan İlişkileri: Temkinli İlişkilerden Çok-Taraflı Birlikteliğe. Ortadoğu Analiz. 1 (9).
• Country Profile: United Arab Emirates (UAE). (2007, Temmuz). Library of Congress. http://www.loc.gov/rr/frd/cs/profiles/UAE-new.pdf.
• Diriöz, A. O. (2009). Türkiye-Körfez İşbirliği Konseyi İlişkileri. Ortadoğu Analiz. 1 (6).
• Efegil, E. (2013). Suudi Arabistan’ın Dış Politikasını Şekillendiren Faktörler. Ortadoğu Analiz, 5 (53).
• Erboğa, A. (2017). Rekabet ve İşbirliği Sarkacında Türkiye-Körfez İlişkileri. AK Parti’nin 15 Yılı: Dış Politika. Kemal İnat, Ali Aslan ve Burhanettin Duran (Ed.). İstanbul: SETA.
• Erdoğan En Çok Suudi Arabistan’ı Ziyaret Etti. (2017, 25 Ağustos). Sputnik Türkiye. https://tr.sputniknews.com/turkiye/201708251029867008-erdogan-en-cok-suudi-arabistan-ziyaret/.
• Erlat, G. ve Erlat, H. (2012). Türkiye’nin Ortadoğu Ülkeleri ile Olan Ticareti, 1990-2002, Türkiye Ekonomi Kurumu Tartışma Metni 2012/26.
• International Tourism, Number of Departures. World Bank. https://data.worldbank.org/indicator/ST.INT.DPRT?locations=SA.
• Katar’dan Türkiye’ye 15 Milyar Dolar Yatırım. (2018, 16 Ağustos). BBC Türkçe. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-45207301.
• Koçgündüz, L. M. (2011). Basra Körfezi’nin Parlayan İncisi: Katar. Ortadoğu Analiz, 3 (26).
• Koç’tan Tek Kalemde ‘Cesur’ Savunma Atağı. (2017, 20 Şubat). Milliyet. http://www.milliyet.com.tr/koc-tan-tek-kalemde-cesur--ekonomi-2399250/.
• Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi (KİK). T.C. Dışişleri Bakanlığı. http://www.mfa.gov.tr/korfez-arap-ulkeleri-isbirligi-konseyi.tr.mfa.
• Körfez Sermayesinin Türk Bankacılık Sektöründeki Yatırımları. (2018, 1 Şubat). CNN Turk. https://www.cnnturk.com/ekonomi/turkiye/korfez.
• Köse, T. (2017, 10 Haziran). Katar’ın Tecridi ve Ortadoğu’da Tektipçilik Dayatması. SETA. https://www.setav.org/katarin-tecridi-ve-ortadoguda-tektipcilik-dayatmasi/.
• Kuwait, Global Context. VisitBritain. https://www.visitbritain.org/markets/kuwait.
• Miş, N. vd. (Ed.). (2014). Türkiye-Körfez Ülkeleri İlişkileri. 2014’te Türkiye. Ankara: SETA.
• Miş, N. vd. (Ed.). (2015). Türkiye-Körfez Ülkeleri İlişkileri. 2015’te Türkiye. Ankara: SETA.
• Miş, N. vd. (Ed.). (2016). Türkiye-Körfez Ülkeleri İlişkileri. 2016’da Türkiye. Ankara: SETA.
• Miş, N. vd. (Ed.). (2017). Türkiye-Körfez İlişkileri. 2017’de Türkiye. Ankara: SETA.
• MKE’den 20 Milyon Dolarlık İhracat Başarısı. (2017, 27 Mayıs). Habertürk. https://www.haberturk.com/ekonomi/is-yasam/haber/1509720-mkeden-20-milyon-dolarlik-ihracat-basarisi.
• Petrol Piyasası Sektör Raporu 2017. T.C. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu. Ankara 2018.
• Sınır İstatistikleri Yıllık Bülteni 2017. T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. Yayın No: 2018/2.
• Sıradağ, A. (2016, 15 Nisan). İran Krizi kıskacında Türkiye ve Suudi Arabistan İlişkileri. Aljazeera Turk. http://www.aljazeera.com.tr/gorus/iran-krizi-kiskacinda-turkiye-ve-suudi-arabistan-iliskileri.
• Siberbank, Denizbank’ı Emirates NBD’ye Sattı. (2018, 22 Mayıs). CNN Turk. https://www.cnnturk.com/ekonomi/sirketler/sberbank-denizbanki-emirates-nbdye-satti.
• Suudi Arabistan Jetleri İncirlik Üssünde. (2016, 26 Şubat). BBC Türkçe. https://www.bbc.com/turkce/haberler/2016/02/160226_suudi_jet_incirlik.
• Türkiye ile Kuveyt Arasında 6 Kritik Anlaşma. (2017, 14 Eylül). Sabah. https://www.sabah.com.tr/ekonomi/2017/09/14/turkiye-ile-kuveyt-arasinda-6-kritik-anlasma.
• Türkiye - Kuveyt Siyasi İlişkileri. T. C. Dışişleri Bakanlığı. http://www.mfa.gov.tr/turkiye-kuveyt-siyasi-iliskileri.tr.mfa.
• Türkiye - Suudi Arabistan Siyasi İlişkileri. T. C. Dışişleri Bakanlığı. http://www.mfa.gov.tr/turkiye-suudi-arabistan-siyasi-iliskileri.tr.mfa.
• Türkiye-Suudi Arabistan İlişkileri İvme Kazanıyor. (2016, 30 Eylül). Anadolu Ajansı. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/turkiye-suudi-arabistan-iliskileri-ivme-kazaniyor/655768.
• Türk Müteaahitlerin Yurtdışı İşleri ve İnşaat Malzemeleri Sektörü. Omsan Lojistik. http://www.omsan.com/uploads/logistic/media/kutup103.pdf.
• Türk Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetleri. (2017, Mart). Türkiye Müteahhitler Birliği. https://www.tmb.org.tr/doc/file/YDMH_mart_2017.pdf.
• Uluslararası Doğrudan Yatırım İstatistikleri, T.C. Ticaret Bakanlığı. www.ticaret.gov.tr.
• Uluslararası Doğrudan Yatırımlar 2016 Raporu. (2017, Eylül). T.C. Ekonomi Bakanlığı. https://www.ticaret.gov.tr/portal/content/conn/UCM/uuid/dDocName:EK-250361.
• Ülkelere Göre Dış Ticaret. Türkiye İstatistik Kurumu. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1046.
• Yeşilyurt, N. (2013). Ortadoğu’yla İlişkiler. Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar (Cilt III 2001-2012). Baskın Oran (Ed.). İstanbul: İletişim.
• 11 Yılda 93 Ülkeye 305 Ziyaret. T. C. Başbakanlık Kamu Diplomasisi Koordinatörlüğü. https://kdk.gov.tr/haber/11-yilda-93-ulkeye-305-ziyaret/420.