Sağlıkta Dönüşüm Programının Öncesi: Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinin Gelişimi: 1923-2003

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 2, 2010 - 2032, 27.04.2019

Recep Fedai

https://doi.org/10.33206/mjss.519593

Cited By: 3

Öz

Sağlıkta Dönüşüm Programı’nın 2003 yılında ilan
edilmesi ile alanda yapılan çalışmalar bu döneme odaklanmakta; geçmiş
politikalar yalnıza dönemsel olarak ele alınmaktadır. Bu durum alan yazın
açısından bir eksiklik olarak görülmekte ve kapsamlı bir çalışma ile Türkiye’de
sağlık hizmetlerinin tarihsel gelişimine yönelik bir analizin yapılmasını
gerektirmektedir. Çalışmada Türkiye’de sağlık hizmetlerinin gelişimine yer
verilerek tarihsel süreç çerçevesinde sağlık hizmetlerinin dönüşümü anlaşılmaya
çalışılacaktır. Türkiye’de sağlık hizmetlerinin gelişiminden sonra Türkiye’de
sağlık hakkı ve sağlık hizmeti kavramlarının nasıl işlediği ele alınarak sağlık
yatırımlarının gelişimine yer verilecektir. Bu doğrultuda çalışmada sağlıkta
dönüşüm öncesi ve sonrasını daha iyi anlayabilmek adına birtakım politika
metinleri ele alınmıştır. Çalışma ile Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan
itibaren devletin yapısal ve işlevsel dönüşümüne neden olan reformların sağlık
hizmetlerini nasıl dönüştürdüğü ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Bakanlığı, Sağlık Hizmetleri, Sağlık Hizmetlerinde Planlama, Sağlık Yatırımları

Before The Health Transformation Program: Development of Health Services in Turkey: 1923-2003

Öz

With the announcement of the Health Transformation Program in 2003, studies in the field focus on this period; past policies are addressed only periodically. This situation is seen as a lack of space and the type of health services in Turkey it is a comprehensive study requires an analysis of the historical development. transformation of health care in the framework of the historical process giving place to the development of health services in Turkey in the study will try to understand. After the development of health services in Turkey, how the concept of the right to health and health services in Turkey, considering that work will be given to the development of health investments. In this respect, some policy texts were discussed in order to better understand before and after the transformation in health. Since the founding of the Republic of Turkey and the study of reforms that cause structural and functional transformation of the state it is discussed how to transform health care.

Anahtar Kelimeler

Ministry of Health, Health Services, Health Care Planning, Health Investments, Development of Health Services

Kaynakça

• Akdur, R. (1999). Türkiye’de Sağlık Hizmetleri ve Avrupa Topluluğu Ülkeleri ile Kıyaslanması, AÜ TF Halk Sağlığı Anabilim Dalı, (Ankara: Ankara Üniv. Yayınları).
• Ataman, M. (2003). Özalist Dış Politika: Aktif ve Rasyonel Bir Anlayış. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 49-64.
• Aydın, E. (2002). Türkiye Cumhuriyeti'nin Kuruluş Yıllarında Sağlık Hizmetleri, Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 31(3), 183-192.
• Charles Sir John A. (1961), “Türkiye’de Sağlık İşlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkındaki Rapor”, Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi ve Uygulama Planı Üzerinde Çalışmalar, Ragıp Üner- Nusret H. Fişek (Ed.), Yayın No: 256, (Ankara: Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı).
• Çiner, Can Umut ve Gürhan Fişek (2010), “Sağlıkta Sosyalleştirme “Genel” ile “Yerel”in Önemi, Prof. Dr. Kurthan Fişek için Yönetim Üzerine, (Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi), 289-296.
• DPT (1963), Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1963-1967), Ankara.
• DPT (1968), İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1968-1972), Ankara.
• DPT(1973), Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1973-1977), Ankara.
• DPT(1979), Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1979-1983), Ankara.
• DPT(1985), Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1985-1989), Ankara.
• DPT(1989), Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı (1990-1994), Ankara.
• DPT(1995), Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1996-2000), Ankara.
• Fişek Nusret, “Türkiye Cumhuriyeti Hükümetlerinde Sağlık Politikaları”, http://www.ttb.org.tr/n_fisek/kitap_1/13.html, (18.03.2016).
• Fişek Nusret, “Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Üzerinde Çalışmalar”, http://www.ttb.org.tr/n_fisek/kitap_1/20.html, (22.05.2016).
• Korkmaz Tülay (2003), “Türkiye’nin Kullandığı Uluslararası Krediler ve Çevre (IMF ve DB)”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Çevre Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Olle P. V. (1961),“Türkiye’de Genel Sağlık İdaresi”, Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi ve Uygulama Planı Üzerinde Çalışmalar, Ragıp Üner- Nusret H. Fişek (Ed.), Yayın No: 256, (Ankara: Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı).
• Orhaner, E. (2006), Türkiye’de Sağlık Hizmetleri Finansmanı ve Genel Sağlık Sigortası. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-22.
• Övgün, B., & Küçük, A. (2013). Sağlık Hizmetlerinde Yeniden Ölçeklendirme: Bölge Uygulamaları, Amme İdaresi Dergisi, 47(1)., 57-80.
• Övgün, B. (2013). Değişmeyen Kamu Politikası: Kamu Yönetimi Reformu. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 13(2), 325-339.
• Övgün, B., & Kantaş, Ö. (2017). Kamu Yönetimi Reformunun Psikolojik Süreci Ve İnsan Unsuru. Journal of Suleyman Demirel University Institute of Social Sciences, 26(1), 313-326.Özyurt, Hasan (2016), “Atatürk Dönemi Birinci ve İkinci Beş Yıllık Sanayileşme Planları ve Türk Ekonomisindeki Yapı Değişikliğine Etkileri (1933-1938)” http://www.journals.istanbul.edu.tr/iusoskon/article/view/1023006477, (10.06.2016).
• Özyurt, H. (1981). Atatürk Dönemi, Birinci ve İkinci Beş Yıllık Sanayileşme Planları ve Türk Ekonomisindeki Yapı Değişikliğine Etkileri (1933-1938). Sosyoloji Konferansları, (19), 119-148.
• Pala, Kayıhan (2007), Türkiye İçin Nasıl Bir Sağlık Reformu, Bursa.
• RG, 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun, RG: 14.04.1928, Sayı: 863.
• RG, 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu, RG: 06.05.1930, Sayı: 1489.
• RG, 17207 sayılı Sağlık Personelinin Tazminat ve Çalışma Esaslarına Dair Kanun, RG: 31.12.1980, Sayı: 2368.
• RG, 2162 sayılı Tam Süre Çalışma Esaslarına Dair Kanun, RG: 29.06.1978, Sayı: 16341.
• RG, 2219 sayılı Hususî Hastaneler Hakkında Kanun, RG: 05.06.1933, Sayı: 2419.
• RG, 2926 sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu, RG: 20.10.1983, Sayı: 18197.
• RG, 3017 sayılı Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Teşkilatı ve Memurin Kanunu, RG: 23.06.1936, Sayı: 3337.
• RG, Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun, RG:13.06.1994, Sayı: 21959.RG, Ödeme Gücü Olmayan Vatandaşların Tedavi Giderlerinin Devlet Tarafından Karşılanması ve Yeşil Kart Uygulaması Hakkında Yönetmelik, RG: 13.08.1992, Sayı: 21314. RG, Özel İdare Hastanelerinin Muvazenei Umumiyeye Devri ve 4862 sayılı Kanuna Bağlı (1) ve (2) sayılı Cetvellerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, RG: 15.07.1953, Sayı: 8458.RG, Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirildiği Bölgelerde Hizmetin Yürütülmesi Hakkında Yönetmelik, RG: 09.09.1964, Sayı: 11802.
• RG, Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkında Kanun, RG: 12.01.1961, Sayı: 10705.
• RG, 181 sayılı Sağlık Sosyal Yardım Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanım Hükmünde Kararname, RG: 14.12.1983, Sayı: 18251.
• RG, İşçi Sigortaları Kurumu Kanunu, RG: 16.07.2015, Sayı: 6058.
• Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı (1961), Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi ve Uygulama Planı Üzerinde Çalışmalar, Ragıp Üner- Nusret H. Fişek (Ed.), Yayın No: 256, (Ankara: Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı).
• “Sağlık Bakanlığı’nın Tarihçesi”, http://www.saglik.gov.tr/TR/belge/1-40121/tarihce.html, (14.06.2016).
• Saltman, R. B., & Figueras, J. (1999). Avrupa Ülkelerindeki Sağlık Reform Stratejilerinin Değerlendirilmesi. Toplum ve Hekim, 14(5), 384-396.
• Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekâleti, Milli Sağlık Programı ve Sağlık Bankası Hakkında Etüdler, T. C. Ziraat Bankası Matbaası, No:177, Ankara, 1954.
• Sağlık Bakanlığı (2003), Sağlıkta Dönüşüm 2003, Ankara.
• Sürgit, K. (1972). Türkiye’de İdarí Reform TODAİE, Ankara.
• “1921 Anayasası”, http://www.sabah.com.tr/yazarlar/safak/2012/01/06/1921-anayasasi, (10.06.2016).
• “5 Nisan Kararları”, http://www.milliyet.com.tr/5-nisan-1994-kararlari-/ekonomi/ydetay/1863180/default.htm, (21.05.2017).Üner Ragıp ve Nusret Fişek (1961), Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirmesi ve Uygulama Planı Üzerinde Çalışmalar, (Ankara: Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı).
• World Bank (1993), World Development Report 1993: Investing in Health, (Washington, D.C: Oxford University Press).
• Yeginboy Yasemin ve Şevket Sayın (2008), “Cumhuriyet Döneminden Günümüze Sağlık Politikaları ve Sorunları”, 2. Ulusal İktisat Kongresi, (İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi).