Kırgızistan’daki Din Görevlilerinin Mesleki Yeterlikleri ve Sorunları

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 4, 3101 - 3125, 15.10.2019

Mustafa Köylü , Bakıt Murzaraimov , Muhittin Düzenli Osman Eyüpoğlu , Mehmet Korkmaz , Ferhat Gökçe

Öz

Kırgızistan
yaklaşık 70 yıl Sovyet yönetimi altında kaldıktan sonra, 1991 yılında bağımsızlığını
ilan etmiştir. Bağımsızlığını kazanmasıyla birlikte, diğer alanlarda olduğu
gibi din ve devlet ilişkilerinde de yeni bir dönem başlamıştır. Ülkedeki yaygın
din eğitimi konusunda da en önemli gelişmelerden birisi hiç şüphesiz, 1993
yılında “Kırgızistan Müslümanları Dini İdaresi”nin kurulmasıdır.

Kırgızistan
Müslümanları Dini İdaresinin pek çok görev ve sorumluluğu olmasına rağmen, en
önemli görevlerinden birisi ülkedeki cami hizmetlerini yürütmektir. Cami
hizmetleri ilk planda genellikle ibadet fonksiyonuyla akla gelmektedir. Oysa, camilerin
ibadet fonksiyonlarının ötesinde, en önemli görevlerinden birisi de hiç
şüphesiz din eğitimine olan katkısıdır. Bu durum,  Kırgızistan halkı için çok daha önemlidir.
Nedeni de hem uzun yıllar din eğitiminden mahrum kalınması, hem de devlet
okullarında henüz yeteri kadar din öğretiminin yapılamaması gibi sebeplerle,
halkın büyük ölçüde dinle ilgili bilgileri camilerden almasıdır. Cami
hizmetlerinin en önemli yanlarından birisi de ülkenin en ücra köşesine kadar nüfuz
etmesidir. Böylece camiler ibadet ve din eğitimi fonksiyonlarının yanında genel
anlamda sosyalleşme ve özel anlamda da dini toplumsallaşma açısından da önemli
bir işlevi yerine getirmektedir. Bağımsızlık öncesi ülkede yalnızca 39 cami
bulunurken, bu sayı 2018 yılı itibariyle 2838’e ulaşmıştır. Bu camilerden
2457’si (%86,6’sı) ilgili makamlar tarafından kayda alınmış durumdadır. Diğer
camiler ise henüz kayıt altına alınmamıştır.

Camilerin
fiziki yapısı ve sayısı kadar, buralarda görev yapan din görevlilerinin mesleki
yeterlikleri ve yetişmişlik düzeyi de son derece önemlidir. Zira camilerden
gereği kadar yararlanmanın yolu orada görev yapan imamların mesleki
yeterliliklerine; din eğitimi açısından sahip oldukları donanıma bağlıdır. Zira
din kendini anlatmamakta; daima din eğitimi alan insanlar aracılığıyla
anlatılmaktadır. Dolayısıyla din görevlisi demek o toplumda din anlayışının
niteliği demektir. Kaliteli ve doğru bir dini eğitimle donatılmış din
görevlileri, dinin o toplumda doğru işlev sergilemesinin biricik teminatıdır ve
bu nedenle mesele çok önem arz etmektedir.

İşte
bu makalenin amacı da, Kırgızistan genelinde camilerde görev yapan din
görevlilerinin mesleki yeterliklerini ve mesleki bazı sorunlarını ele alarak,
daha iyi görev yapabilmelerini temin için birtakım önerilerde bulunmaktır. Bu
amaçla Kırgızistan’da görev yapan din görevlilerine yönelik bir alan
araştırması yapılmıştır. Bu araştırmada 206 din görevlisine anket uygulanmış,
ayrıca yedi bölge gezilerek, bölge kazıları (kadıları) ve bazı imamlarla
mülakat da yapılmıştır.

Araştırmadan
elde edilen genel sonuçlara göre: Ülkede hem cami sayısı hem de cemaat sayısı
hızla artmaktadır. Fiziki açıdan bakıldığında camilerin abdesthaneleri ve
tuvaletleri hariç, her hangi bir sorun gözükmemektedir. Anket uyguladığımız din
görevlilerinin büyük çoğunluğu kırsal kesimde görev yapmakta ve yaş ortalaması
da büyük oranda (% 80) 35 yaş üzerindeki kişilerden oluşmaktadır. Din
görevlilerinin önemli bir kısmı medrese ve İslam Üniversitesinden mezun olmakla
beraber, Kırgızistan’da din görevlisi olarak atanmak için resmi bir din eğitimi
programı ve atama şekli bulunmamaktadır. Ekonomik nedenlerden dolayı din
görevliliği mesleği cazip bir meslek olarak görülmediğinden, imamlar mesleki
açıdan yeterli bir eğitim almadan da bu görevi yapabilmektedirler. Din
görevlilerinin çoğu din kaygılarla bu mesleği seçtiklerini söylemiş olsalar da,
çevrenin zorlaması ve talebiyle bu mesleği seçenler de azımsanmayacak bir
orandadır. Bununla birlikte, onların büyük kısmı mesleklerinden memnun
olduklarını ifade etmişlerdir. 

Anahtar Kelimeler

Muftiyat, imam, din eğitimi, Tebliğ Cemaati, cami

Vocational Proficiencies and Problems Of Imams in Kyrgystan

Öz

Anahtar Kelimeler

mosque, kyrgyzstan

Kaynakça

• Kudrat Artıkbaev, “Kırgızistan’daki Camilerde İmamların Vaazlarında Kullandıkları Hadislerin Hadis İlmi Açısından Değerlendirilmesi: Oş Örneği”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2003.
• Aydar, Hidayet, Kırgızistan’da Din Eğitimi ve Araşan İlahiyat Fakültesi, Bişkek, 2009.Büyükalaca, Orhan Nadir, Kırgızistan’da Din Eğitimi ve Kırgızistan Müslümanları Dinî İdaresi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2003.
• Cumanov, Muratali, Ölköbüzdögü İslâm Colu, Bişkek, 2009.
• https://muftiyat.kg/maalymat/, 02.10.2018.
• Malikov, Kadir E. E. Usubaliev, Musulmanskaya obşina Kırgızstana i politiçeskiy proses v strane: podhodı k gormanizasii otnoşeniy mejdu gosudarstvom i religiey, Bişkek, 2009.
• Yusubov, Elvin, “Kırgızistan’da Din Eğitimi”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 2016.