Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Yenilenebilir Enerji Kaynakları Hakkındaki Düşünceleri

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 2, 828 - 850, 19.04.2021

Ayşe Rabia Başaran Uğur , Oktay Bektas , Emine Güneri

https://doi.org/10.33206/mjss.776166

Cited By: 7

Öz

Bu çalışmanın amacı fen bilgisi öğretmen adaylarının yenilenebilir enerji kaynaklarına ilişkin düşüncelerinin belirlenmesidir. Bu çalışmada nitel araştırma desenlerinden biri olan fenomenoloji deseni kullanılmıştır. Çalışma grubunun seçiminde amaçlı örnekleme yöntemleri içerisinde yer alan ölçüt örneklemesi tercih edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2018-2019 eğitim öğretim yılı bahar döneminde Akdeniz bölgesinde yer alan bir devlet üniversitesinin eğitim fakültesinde fen bilgisi öğretmenliği programında eğitimine devam eden sekiz fen bilgisi öğretmen adayı oluşturmaktadır. Bu doğrultuda çalışmada, araştırmacılar tarafından hazırlanan “Yenilenebilir Enerji Kaynakları Görüşme Formu” kullanılmıştır. Veriler 17/04/2019 ve 24/04/2019 tarihleri arasında toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel ve içerik analiz birlikte kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre öğretmen adayları yenilebilir enerji kaynaklarını daha çok sürekliliği devam eden, sonsuz üretim yapan, çevre dostu kaynaklar olarak tanımladıkları belirlenmiştir. Ayrıca katılımcıların rüzgâr ve güneş enerjisini, en kullanışlı ve en yaygın yenilenebilir enerji kaynağı olarak ifade ettikleri ortaya çıkmıştır. Öğretmen adayları yenilenebilir enerji kaynaklarının doğayı koruma işlevi olduğunu ifade etmişlerdir. Ayrıca öğretmen adayları bu kaynakların olumlu yönlerini ekonomik ve çevreye zararsız olması olarak belirtirken, yatırım maliyetinden dolayı olumsuz yönünün de olduğunu ifade etmişlerdir. Ayrıca öğretmen adayları yenilenebilir enerji kaynaklarına ilişkin fakültelerde yeni bir ders açılması gerektiğini belirtmişlerdir. Bununla birlikte öğretmen adayları yenilenebilir enerji kaynaklarının alan gezileri ile öğrencilere öğretilmesi gerektiğini ifade etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

yenilenebilir enerji kaynakları, yenilenebilir enerji, fen bilgisi öğretmen adayları

Pre-service Science Teacher’ Views Regarding Renewable Energy Sources

Öz

This research attempts to identify the pre-service science teachers' views on renewable energy resources. The research deployed a phenomenological design, one of the qualitative research designs. The working group consisted of 8 pre-service science teachers who study science education at the education faculty of a state university in the Mediterranean region during the spring term of 2018-2019 academic year and who were selected by the criteria sampling, which is among the purposive sampling methods. In this context, the research employed a "Renewable Energy Resources Interview Form" prepared by the researchers as a data collection tool. The data were collected between 17/04/2019 and 24/04/2019. Descriptive and content analysis techniques were used during data analysis. Research results revealed that the pre-service science teachers defined renewable energy resources as ongoingness, endless production and environmentally friendly. The participants considered wind and solar energy as the most useful and most common renewable energy resources. The pre-service teachers also stated that renewable energy resources held the function of protecting nature. Moreover, the pre-service teachers noted the positive aspects of these resources as being economical and harmless to the environment, while a negative aspect due to the investment cost. The participants recommended that a new course be opened in faculties related to renewable energy resources, and that field trips be organized during the teaching process of the renewable energy resources.

Anahtar Kelimeler

Renewable energy, Renewable energy sources, Pre-service science teacher

Kaynakça

• Açikgöz, C. (2011). Renewable energy education in Turkey. Renewable Energy, 36, 608-611.
• Ağaçbiçer, G. (2010). Yenilenebilir enerji kaynaklarının Türkiye ekonomisine katkısı ve yapılan swot analizler. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Akçöltekin, A. ve Doğan, S. (2013). Sınıf öğretmenlerinin yenilenebilir enerji hakkındaki tutumlarının belirlenmesi. International Journal of Social Science, 6(1), 143-153.
• Aktamış, H. (2011). Determining energy saving behavior and energy awareness of secondary school students according to socio-demographic characteristics. Educational Research and Reviews, 6(3), 243-250.
• Arastman, G., Öztürk Fidan, İ. ve Fidan, T. (2018). Nitel araştırmada geçerlik ve güvenirlik: kuramsal bir inceleme. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 37-75.
• Ataman, A.R. (2007). Türkiye'de yenilenebilir enerji kaynakları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Balkan Kıyıcı, F. ve Atabek Yiğit, E. (2010). Sınıf duvarlarının ötesinde fen eğitimi: Rüzgar santrallerine teknik gezi. International Online Journal of Educational Sciences, 2(1), 225-243.
• Bang, H. K., Ellinger, A. E., Hadjimarcou, J. ve Traichal, P. A. (2000). Consumer concern, knowledge, belief, and attitude toward renewable energy: an application of the reasoned actiontheory. Psychology and Marketing, 17(6), 449-468.
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. DEUHFED, 9(1), 23-28.
• Bayraç, H. N. (2010). Enerji kullanımının küresel ısınmaya etkisi ve önleyici politikalar. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,11(2), 229-260.
• Benzer, E., Karadeniz Bayrak, B., Dilek Eren, C. ve Gürdal, A. (2014). Knowledge and opinions of teacher candidates about energy and energy resources. International Online Journal of Educational Sciences, 6(1), 243-257.
• Bhattacharya, S. C. (2001). Renewable energy education at the university level. Renewable Energy, 22, 91-97.
• Bıyıklı, D. (2018). Öğretmen ve öğretmen adaylarının yenilenebilir enerji kaynakları hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• Bodur, G. ve Şenyuva, E. (2013). Üniversite öğrencilerinin hidroelektrik enerji santrallerine (HES) ilişkin görüşleri ile çevreye yönelik tutumları arasındaki ilişki. Cumhuriyet International Journal of Education, 2(4), 27-38.
• Bozdoğan, A. E. ve Yalçın, N. (2006). Bilim merkezlerinin ilköğretim öğrencilerinin fene karşı ilgi düzeylerinin değişmesine ve akademik başarılarına etkisi: Enerji parkı. Ege Eğitim Dergisi, 7 (2), 95-114.
• Bozdoğan, A. E. ve Yiğit, D. (2014), Öğretmen adaylarının alternatif enerji kaynaklarına yönelik görüşlerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(6), 113-130.
• Bozkurt, A. U. (2008). Yenilenebilir enerji kaynaklarının enerji verimliliği açısından değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Cebesoy, Ü. B. ve Karışan, D. (2017). Fen Bilgisi öğretmen adaylarının yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelik bilgilerinin, tutumlarının ve bu kaynakların öğretimi konusundaki öz-yeterlik algılarının incelenmesi. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 1377-1415.
• Creswell, J., W. (2007). Qualitative inquiry and research design: choosing among five traditions. California: Sage.
• Çakırlar, E. (2015). Ortaöğretim öğrencilerinin yenilenebilir enerji kaynakları konusundaki farkındalık düzeylerinin belirlenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çelikler, D. ve Kara, F. (2011). İlköğretim matematik ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yenilenebilir enerji konusundaki farkındalıkları. 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications 27-29 Nisan, Antalya.
• Çelikten, M. Şanal, M. ve Yeni, Y. (2006). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 19(2), 207-237.
• Daşdemir, İ., ve Doymuş, K. (2016). Fen ve teknoloji dersinde animasyon kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına, öğrenilen bilgilerin kalıcılığına ve bilimsel süreç becerilerine etkisi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2 (3), 33-42.
• Danijela, L., Popovski, K., Gecevska, V., Vasilevska, S. P. ve Tesic, Z. (2011). Analysis of the opportunities and challenges for renewable energy market in the Western Balkan Countries. Renew Sustain Energy, 15, 3187-3195.
• Destebaşı, F. (2016). Yeni okuryazarlıklar: tanımı, kapsamı ve teorik ilkeleri. Turkish Studies, International Periodical for the Languages, 895-910.https://www.researchgate.net/publication/301284881_NEW_LITERACIES_DEFINITION_SCOPE_AND_THEORETICAL_UNDERPINNINGS_YENI_OKURYAZARLIKLAR_TANIMI_KAPSAMI_VE_TEORIK_ILKELERI adresinden 15.05.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Disinger, J. F. ve Roth, C. E. (1992). Environmental literacy. Clearinghouse for Science, Mathematics and Environmental Education (CSMEE), Ohio State University.
• Elder, J. L. (2003). A field guide to environmental literacy: Making strategic investments in environmental education. Rock Spring, Georgia: North American Association for Environmental Education.
• Elkins, J.T. ve Elkins, N. M. L. (2007). Teaching geology in the field: significant geoscience concept gains in entirely field-based inductory geology courses, Journal of geoscience education, 55(2), 126-132.
• Ertaş, H., Şen, A. İ. ve Parmasızoğlu, A. (2011). Okul dışı bilimsel etkinliklerin 9. sınıf öğrencilerinin enerji konusunu günlük hayatla ilişkilendirme düzeyine etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 5(2), 178-198.
• Farmer, J., Knapp, D. ve Benton G. M. (2007). An elementary school environmental education field trip: long-term effects on ecological and environmental knowledge and attitude development. The journal of environmental education, 38(3), 33-42.
• Farret F. A.ve Simoes,A. G. (2006). Integration of Alternative Sources of Energy. A. John Willey and Sons Inc. Publications: USA.
• Fırat, A., Sepetçioğlu, H. ve Kiraz, A. (2012). Öğretmen adaylarının yenilenebilir enerjiye ilişkin tutumlarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 216-224.
• Gahl-Cole, A. (2007). Expanding the field: revisiting environmental education principles through multidisciplinary frameworks. The Journal of Environmental Education, 38(2), 35-44.
• Gençoğlu, M. T. (2012). Yenilenebilir enerji kaynaklarının Türkiye açısından önemi http://www.solar-academy.com/menuis/Yenilenebilir-Enerji-Kaynaklarinin-Turkiye-Acisindan-Onemi.005039.pdf adresinden 11.05.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Göçer, A. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının dil kültür ilişkisi üzerine görüşleri: fenomenolojik bir araştırma. Erzincan Üniversitesi Eğitim fakültesi Dergisi, 15(2), 25-38.
• Gupta, C. (2003). Role of renewable energy technologies in generating sustainable livelihoods. Renew Sustain Energy Rev, 7, 155-174.
• Halder, P., Pietarinen, J., Nuutinen, S. ve Pelkonen, P. (2010). Young citizens’ knowledge and perceptions of bioenergy and future policy implications. Energy Policy, 38(6), 3058-3066.
• Halder, P., Havu-Nuutinen, S., Pietarinen, J. ve Pelkonen, P. (2011). Bio-energy and youth: Analyzing the role of school, home, and media from the future policy perspectives. Applied Energy, 88, 1233–1240.
• Hurley, M. (2006). Field trips as cognitive motivators for high level science learning. American biology teacher, 68(6), 61-66.
• Kaldellis, J. K., Kapsali, M. ve Katsanou, E. (2012). Renewable energy applications in Greece-What is the public attitude. Energy Policy, 47, 37-48.
• Karaçallı, S. (2011). İlköğretim 4. sınıf fen ve teknoloji dersinde proje tabanlı öğrenme yönteminin akademik başarıya, tutuma ve kalıcılığa etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Burdur.
• Karakaya Cırıt, D. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının yenilenebilir enerji kaynaklarına ilişkin bilgileri. Turkish Journal of Educational Studies, 4(3), 21-43.
• Karanfil, F. (2009). Enerji-büyüme-çevre:Türkiye üçgenin neresinde?. Uluslararası İlişkiler, 5(20), 1-26.
• Karasar, N, (2013). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel yayıncılık.
• Karışan, D. ve Topçu, M. S. (2016). Contents Exploring the preservice science teachers’ written argumentation skills: the global climate change issue. International Journal of Environmental and Science Education 11(6), 1347-1363.
• Karytsas, S. ve Theodoropoulou, H. (2014). Socioeconomic and demographic factors that influence publics awareness on the different forms of renewable energy sources. Renewable Energy, 71, 480-485.
• Kavcar, C. (2002). Cumhuriyet döneminde dal öğretmeni yetiştirme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35, 1-13.
• Koroneos, C., Spachos, T., ve Moussiopoulos, N. (2003). Energy analysis of renewable energy sources. Renewable energy, 28(2), 295-310.
• Köseoğlu, F., Atasoy, B., Kavak, N., Akkuş, H., Budak, E., Tümay, H., Kadayıfçı, H. ve Taşdelen, U. (2003). Yapılandırıcı öğrenme ortamı için: Bir fen ders kitabı nasıl olmalı. Asil Yayın Dağıtım: Ankara.
• Kumbur, H., Özer, Z., Özsoy, H. D. ve Avci E. D. (2005). Türkiye’de geleneksel ve yenilenebilir enerji kaynaklarının potansiyeli ve çevresel etkilerinin karşılaştırılması. III. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu Bildiriler Kitabı, (ss. 19-21), Mersin: Türkiye.
• Kyridis, A., Avramidou, M., Zagkos, C., Christodoulou, A. ve Pavli-Korre, M. (2014). Who is the ideal teacher? Greek pre-service teachers express their views about the characteristics of the perfect teacher. Journal for Educators, Teachers and Trainers, 5(2), 143–159.
• Lay, Y. F., Khoo, C. H., Treagust, D. F., and Chandrasegaran, A. L. (2013). Assessing secondary school students' understanding of the relevance of energy in their daily lives. International Journal of Environmental and Science Education, 8(1), 199-215.
• Liarakou, G., Gavrilakis, C., ve Flouri, E. (2009). Secondary school teachers knowledge and attitudes towards renewable energy sources. Journal of Science Education and Technology, 18(2), 120-129.
• Marcinkowski, T. (1991). Methods and techniques for evaluating environmental education. Paris: UNESCO.
• Merriam, B., S. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. Ankara: Nobel Yayınları.
• Moseley, C. (2000). Teaching for environmental literacy. The Clearing House, 74(1), 23-24.
• Okur Berberoğlu, E. ve Uygun, S. (2013). Sınıf dışı eğitimin dünyadaki ve Türkiye’deki gelişiminin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 32-42.
• Öztürk, H. (2008). Yenilenebilir enerji kaynakları ve kullanımı. Ankara: Teknik Yayınevi.
• Patton, M., Q. (2018). Qualitative research evulation methods. California: Sage.
• Perkins, D. (1999). The Many Faces of Constructivism. Educational Leadership, 57(3), 6-11.
• Rotbain, Y., Marbach-Ad, G., ve Stavy, R. (2008). Using a computer animation to teach high school molecular biology. Journal of Science Education Technology, 17, 49–58.
• Saatçioğlu, C. ve Küçükaksoy, İ. (2004). Türkiye ekonomisinin enerji yoğunluğu ve önemli enerji taşıma projelerinin ekonomiye etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 19-39.
• Saraç, H. ve Bedir, E. (2014). Sınıf öğretmenlerinin yenilenebilir enerji kaynakları ile ilgili algılamaları üzerine nitel bir çalışma. KHO Bilim Dergisi, 24(1), 19-45.
• Sathaye J., Lucon O., Rahman A., Christensen J., Denton F. ve Fujino J. (2011). Renewable energy in the context of sustainable development. USA: Cambridge University Press.
• Sivek, D. J. (2002). Environmental sensitivity among Wisconsin High School students. Environmental Education Research, 8(2), 155-170.
• Smati, B. (2004). Environmental education in Tunisia. Sustainable Mediterranean, 34, 7-8.
• Solmaz, B. ve Yılmaz, R. A. (2012). Medya okuryazarlığı araştırması ve Selçuk Üniversitesi’nde bir uygulama. Selçuk İletişim, 7(3), 56-61.
• Stoclmayer, S. ve Gilbert, J. (2003). Informal Chemical Education. in International Handbook of Science Education. By Kluwer Academic Publishers: Netherlands.
• Tanrıverdi, B. (2009). Sürdürülebilir çevre eğitimi açısından ilköğretim programlarının değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 34 (151), 89-103.
• Torquatia J., Cutlerb K., Gilkersonb D.ve Sarvera S. (2013). Early childhood educators' perceptions of nature, science, and environmental education. Early Education and Development, 24(5), 721-743.
• Töman, U. ve Odabaşı Çimer, S. (2013). Enerji kaynakları ve enerji depolanması kavramlarının farklı öğrenim seviyelerinde öğrenilme durumunun araştırılması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 47-68.
• Turan, S. (2006). Yenilenebilir Enerji Kaynakları. Araştırma Raporları, Konya Ticaret Odası Yayınları, Konya.
• Upreti, B. R. (2004). Conflict over biomass energy development in the united kingdom: some observations and lessons from england and wales. Energy Policy, 32, 785-800.
• Whitman, C. (2013). Sorry, but Renewable Energy Doesn't Always Work. The Wall Street Journal. https://www.wsj.com/articles/the-biggestmisconceptions- people-have-about-renewable-energy-1380066859 adresinden 09.05.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Worth, K. (2010). Science in early childhood classrooms: content and process. http://ecrp.illinois.edu/beyond/seed/worth.html adresinden 11.05.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Varınca, K. B. ve Gönüllü, M. T. (2006). Türkiye’de güneş enerjisi potansiyeli ve bu potansiyelin kullanım derecesi, yöntemi ve yaygınlığı üzerine bir araştırma. I. Ulusal Güneş ve Hidrojen Enerjisi Kongresi, 21-23 Haziran 2006, ESOGÜ, Eskişehir.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Zyadin, A., Puhakka, A., Ahponen, P., Cronberg, T. ve Pelkonen, P. (2012). School students’ knowledge, perceptions, and attitudes toward renewable energy in Jordan. Renewable Energy, 45, 78-85.
• Zeray, C. (2010). Renewable energy sources. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.