An Investigation of the Relationship between Imam Hatip Secondary School Students' School Climate Perceptions and School Engagements

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 2, 798 - 812, 19.04.2021

Ahmet Koç

https://doi.org/10.33206/mjss.822914

Cited By: 3

Öz

This study, which examines the relationship between Imam Hatip Secondary School (IHSS) students' perceptions of school climate and their engagement to school, aims to determine the perspectives of the students who enter a different academic structure after primary school. The opinions of the students studying at IHSS, which has a unique school climate and culture, are important. Although many researches have been conducted on school climate and school engagement for administrators and teachers, in this context, the study for IHSS students is scarce. The research was carried out in 2020 with the participation of 481 students studying at 11 IHSSs in Istanbul. "School Climate Scale" and "School Engagement Scale" were used in the research conducted by quantitative method. According to the research results; the school climate perceptions and engagement of female students, students studying in lower grades, students residing with their parents, students who came to IHSS with their own preference and students who want to study at Imam Hatip High School or Science High School after IHSS It was determined to be higher. In addition, it was determined that there was a positive and significant relationship between students' perceptions of school climate and their engagement to school.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Imam Hatip Secondary School, School Climate, School Engagement, School Culture

İmam Hatip Ortaokulu Öğrencilerinin Okul İklimi Algıları ile Okula Bağlılıkları Arasındaki İlişki

Öz

İmam Hatip Ortaokulu (İHO) öğrencilerinin okul iklimi algıları ile okula bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelendiği bu araştırma, ilkokuldan sonra farklı bir akademik yapı içine giren ortaokul öğrencilerinin okullarına yönelik bakış açılarını tespit etmeye yöneliktir. Eğitim içeriğinin ve şeklinin bir neticesi olarak kendine has bir okul iklimi ve kültürünün oluştuğu İHO’da okuyan öğrencilerin okullarına yönelik görüşleri önem arz etmektedir. Okul iklimi ve okula bağlılık konusunda yönetici ve öğretmenlere yönelik pek çok araştırma yapılmış olsa da genelde öğrencilere yönelik özelde ise İHO öğrencilerine yönelik bu alanda yapılan çalışma oldukça azdır. Araştırma 2020 yılında, İstanbul’daki 11 İHO’da okuyan 481 öğrencinin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Nicel yöntemle yapılan araştırmada “Okul İklimi Ölçeği” ve “Okul Bağlılığı Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; kız öğrencilerin, daha alt sınıflarda okuyan öğrencilerin, ebeveyniyle beraber ikamet eden öğrencilerin, İHO’ya kendi tercihiyle gelen öğrencilerin ve İHO’dan sonra İmam Hatip Lisesinde ya da Fen Lisesinde okumak isteyen öğrencilerin okul iklimi algılarının ve okula bağlılıklarının diğer gruplara göre anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin olumlu okul iklimi algıları ile okula bağlılıkları arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu, okul iklimi algısı yüksek olan öğrencilerin okula bağlılıklarının da yüksek olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, İmam Hatip Ortaokulu, Okul İklimi, Okula Bağlılık, Okul Kültürü

Kaynakça

• Akın, A., Sarıçam, H., Demirci, İ., Usta, F., Yalnız, A., Yıldız, B. ve Akın, Ü. (2013). Okul bağlılığı ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması ve psikometrik özellikleri. İçinde İstanbul 2013 Dünya psikolojik danışma ve rehberlik kongresi bildiri özetleri kitabı (ss. 172-174). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.
• Aktaş, H. (2017). Genel ve İmam-hatip ortaokul öğrencilerinin okula bağlanma düzeyleri. Journal of Turkish Studies, 12/27, 335-358. doi: 10.7827/TurkishStudies.12316
• Arslantaş, M. (2019). İmam-hatip ortaokullarında örgün eğitimle birlikte hafızlık projesinde öğrenci tutumları (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Aşlamacı, İ. (2017). Paydaşlarına göre imam-hatip ortaokullarında din eğitimi. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
• Atik, G. ve Yerin-Güneri, O. (2016). Ortaokul öğrencileri için okul iklimi ölçeği: Türkçe formu’nun geçerlik ve güvenirlik çalışması. İlköğretim Online, 15/1, 91-103. doi: 10.17051/io.2016.42123
• Brown, C. S. (2019). The importance, and the challenges, to ensuring an inclusive school climate. Educational Psychologist, 54/4, 322-330. doi:10.1080/00461520.2019.1655646
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Erkan-Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2019). Bilimsel araştırma yöntemleri (27. basım). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. doi:10.14527/9789944919289.
• Büyüköztürk, Ş. (2020). Sosyal bilimler için veri analizi kitabı (27. basım). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. doi:10.14527/978975680274
• Coelho, V. A., Romão, A. M., Brás, P., Prioste, A. (2020). Trajectories of students’ school climate dimensions throughout middle school transition: a longitudinal study. Child Indicators Research, 13/1, 175-192. doi: 10.1007/s12187-019-09674-y
• Çelebi, M. ve Çopur, K. D. (2019). Öğrencilerin okula yönelik tutumları ile ailenin sosyoekonomik yapısı arasındaki ilişkinin belirlenmesi: Niğde ili örneği. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 13/19, 786-814. https://doi.org/10.26466/opus.590974
• Çiftçi, M. (2019). İmam hatip ortaokulu öğrencilerinin okul motivasyonları (Erzurum ili örneği) (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• DOGM (2018). Din Öğretimi Genel Müdürlüğü İmam Hatip Okulları Tanıtım Kitapçığı. Ankara: MEB Yayınları. http://dogm.meb.gov.tr/pdf/ImamHatipTanitimKitapcigi.pdf
• DOGM (2020). Din Öğretimi Genel Müdürlüğü Örgün Eğitimle Birlikte Hafızlık Projesi. Ankara: MEB Yayınları. http://hafiz.meb.gov.tr/pdf/okul%20listemiz/hafiz_iho_listesi.pdf
• Dönmez, Ş. (2016). Ortaokul öğrencilerinde okul iklimi, okula bağlılık ve okul yaşam kalitesi algısının incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Dönmez, Ş. ve Taylı, A. (2018). Ortaokul öğrencilerinde okul iklimi, okula bağlılık ve okul yaşam kalitesi algısının incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9/2, 1-17.
• Erdem, İ. (2017). İmam hatip lisesi bünyesindeki imam hatip ortaokullarıyla müstakil imam hatip ortaokullarındaki örgüt kültürünün incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Erkan, D. (2019). Öğrenci gözüyle imam hatip ortaokullarında motivasyon düşüklüğünün sebepleri: Karabağlar örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Fredricks, J. A., Blumenfeld, P. C., Paris, A. H. (2004). School engagement: potential of the concept, state of the evidence. Review of Educational Research, 74/1, 59-109. doi: 10.3102/00346543074001059
• Gencer, N. (2019). İmam hatip lisesi öğrencilerinde okul aidiyet duygusu (Çorum örneği)”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (SAUIFD), 149-172. doi: 10.17335/sakaifd.514384
• Hoy, W. K. ve Hannum, J. W. (1997). Middle school climate: an empirical assessment of organizational health and student achievement. Educational Administration Quarterly, 33/3, 290-311. doi: 10.1177/0013161X97033003003
• Hoy, W. K., Tarter C. J. ve Kottkamp, R. B. (1991). Open schools, healthy schools: measuring organizational climate. Newbury Park, Calif: Sage Publications.
• Karababa, A., Oral, T. ve Dilmaç, B. (2018). Ortaokul öğrencilerinde okula bağlılığın yordanmasında algılanan sosyal destek ve değerin rolü. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33/2, 269-279. doi: 10.16986/HUJE.2017028440
• Kızıldağ, S., Demirtaş-Zorbaz, S. ve Zorbaz, O. (2017). School engagement of high school students”. TED Eğitim ve Bilim, 42/189, 107-119. doi: 10.15390/EB.2017.6740
• Koç, A. (2020a). KKTC Hala Sultan İlahiyat Koleji mezunlarının kurumsal memnuniyet ve aidiyet düzeyleri. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/2, 1457-1490. doi: 10.17859/pauifd.806815
• Koç, A. (2020b). Hala Sultan İlahiyat Koleji mezunlarının okullarına yönelik örgütsel prestij algıları. Turkish Studies - Religion, 15/4, 629-642. doi: 10.47091/TurkishStudies.44535
• Koç, A. (2020c). A qualitative research on the problems and expectations of Imam Hatip Secondary School students (the case of Istanbul province). International Journal of Psychology and Educational Studies, 7/4, 43-51.
• Libbey, H. P. (2004). Measuring student relationships to school: attachment, bonding, connectedness, and engagement. Journal of School Health, 74/7, 274-283. doi: 10.1111/j.1746-1561.2004.tb08284.x
• Madjar, N. ve Cohen-Malayev, M. (2016). Perceived school climate across the transition from elementary to middle school. School Psychology Quarterly, 31/2, 270-288. doi: 10.1037/spq0000129
• Malone, M., Cornell, D. G. ve Shukla K. (2020). Grade configuration ıs associated with school-level standardized test pass rates for sixth-, seventh-, and eighth-grade students. School Effectiveness and School Improvement, 31/2, 289-305. doi: 10.1080/09243453.2019.1654526
• Onuk, T. (2017). Ergenlerde kişilik özelliklerinin sınav kaygısı ve okula bağlanma stilleri üzerinde etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özgenel, M., Yılmaz, F. ve Baydar, F. (2018). School climate as a predictor of secondary school students’ school attachment. Eurasian Journal of Educational Research, 78, 87-116. doi: 10.14689/ejer.2018.78.5
• Özdemir, S. Sezgin, F., Şirin, H., Karip, E. ve Erkan, S.(2010). İlköğretim okulu öğrencilerinin okul iklimine ilişkin algılarını yordayan değişkenlerin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 213-224.
• Özdemir, Y. (2015). Ortaokul öğrencilerinde okul tükenmişliği: ödev, okula bağlılık ve akademik motivasyonun rolü. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6/1, 27-35.
• Şişman, M. ve Uysal, Ş. (2015). Okullarda kültür ve iklim. İçinde W. K. Hoy ve C. G. Miskel (Edt.), Eğitim Yönetimi: Teori, Araştırma ve Uygulama (7. Basım) (ss. 163-200). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Taş-Akarsu, N. (2018). Ortaokullarda moral iklim ile öğrencilerin okula bağlılıkları arasındaki ilişki (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Tavşanlı, Ö. F., Oksal, A. ve Birgül, K. (2016). Ortaokul öğrencilerinin okul iklimine yönelik algılarını yordayan değişkenlerin incelenmesi. Journal of Turkish Studies, 11/9, 821-838. doi: 10.7827/TurkishStudies.9616
• Tong, L., Reynolds, K. J., Lee, E. ve Yangyang L. (2019). School relational climate, social ıdentity, and student well-being: new evidence from China on student depression and stress levels. School Mental Health, 11/3, 509-521. doi: 10.1007/s12310-018-9293-0
• Topçu, N. (2019). Yatılı bölge ortaokullarında öğrenim gören ergenlerin ebeveyne, akrana ve okula bağlanma düzeylerinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Ünaldı, S. (2019). İmam hatip ortaokulları’nda okuyan öğrencilerin bu okulları tercih nedenleri ve beklentileri (Erzincan örneği). (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Yetimova, P. (2018). Ortaokula devam eden öğrencilerin hafızlık eğitiminde yaşanan sorunlar ve çözüm önerilerine yönelik bir araştırma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.