Eğitim Fakültesi Öğretim Elemanlarının İletişim Becerileri: Öğretmen Adaylarının Perspektifinden Bir Değerlendirme Çalışması

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 4, 2160 - 2175, 20.10.2021

Murat Bayram Yılar , Yıldıray Karadağ , Mücahit Aydoğmuş

https://doi.org/10.33206/mjss.857415

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı, eğitim fakültesinde görev yapan öğretim elemanlarının iletişim becerilerini öğretmen adaylarının bakış açısıyla değerlendirmektir. Araştırma, temel nitel araştırma desenine göre tasarlanmıştır. Araştırmanın katılımcı grubunu, 2019-2020 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde Türkiye’deki bir devlet üniversitesinin eğitim fakültesinde on üç farklı branşta öğrenim görmekte olan öğretmen adayları oluşturmaktadır. 61’i kadın, 17’si erkek olan katılımcıların belirlenmesinde iki aşamalı örneklem belirleme yoluna başvurulmuştur. Buna göre ilk aşamada ölçüt örnekleme ikinci aşamada ise maksimum çeşitlilik örneklemesi kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak açık uçlu anket formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler ise içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırmada ulaşılan bulgular öğretim elemanlarının iletişim becerilerinin değerlendirilmesi ve öğretim elemanlarından beklentiler temaları altında toplanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre öğretmen adayları, derslerine giren öğretim elemanlarının iletişim becerilerini ağırlıklı olarak olumsuz yönde değerlendirmişlerdir. Öğretim elemanlarının genel itibariyle iletişim sürecinde kılık-kıyafet seçimi ve Türkçeyi doğru kullanma konusunda olumlu; empati kurma, etkin dinleme, anlayışlı/hoşgörülü davranma, özsaygı geliştirici dil kullanma ve eleştiriye açık olma konusunda ise nispeten olumsuz değerlendirildikleri tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İletişim, İletişim Becerileri, Öğretim Elemanları, Öğretmen Adayları, Eğitim Fakültesi

Communication Skills of Faculty of Education Instructors: An Evaluation Study from the Perspective of Teacher Candidates

Öz

The aim of the study is to evaluate the communication skills of academic staff working in the education faculty from the perspective of teacher candidates. The research was designed according to the basic qualitative research design. The teacher candidates that are educating in thirteen different branches in the faculty of education at a state university in Turkey during spring semester of 2019-2020 academic years form the participants of research. In determining the participants which are 61 women and 17 men, two-stage sampling method was used. Accordingly, criterion sampling was used in the first stage and maximum diversity sampling was used in the second stage. In the study, an open-ended questionnaire form was used as a data collection tool. The obtained data were analyzed by content analysis. According to the results obtained from the study, teacher candidates evaluated the communication skills of the teaching staff negatively. It was determined that the instructors are generally evaluated positively about the choice of attire and the correct use of Turkish in the communication process; whereas they were evaluated relatively negatively in terms of empathy, active listening, understanding / tolerant behavior, using self-esteem enhancing language and being open to criticism.

Anahtar Kelimeler

Communication Skills, Instructors, Teacher Candidates, Faculty of Education

Kaynakça

• Akgün, R. ve Çetin, H. (2018). Üniversite öğrencilerinin iletişim becerilerinin ve empati düzeylerinin belirlenmesi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(3), 103-117. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/mjss/issue/43001/520543
• Aküzüm, C. ve Özdemir Gültekin, S. (2017). Sınıf öğretmenlerinin iletişim becerileri ile sınıf yönetimi becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(12), 88-107. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ejedus/issue/31928/336132
• Akyol, P. (2019). Farklı fakültelerdeki öğrencilerin iletişim becerilerinin karşılaştırılması. Spor Eğitim Dergisi, 3(3), 71-77. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/seder/issue/48470/622636
• Aliusta, Z., Akmanlar, Z. ve Gökkaya, F. (2019). Üniversite öğrencilerinin iletişim becerileri ve sosyal medya bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 20(1), 10-13. https://doi.org/10.5455/apd.302644847
• Altınkurt, Y. (2003). Endüstri meslek liselerinde görev yapan öğretmenlerin sınıf yönetimi çerçevesinde iletişim özelliklerinin belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Arbaugh, J. B. (2001). How instructor immediacy behaviors affect student satisfaction and learning in web-based courses. Business Communication Quarterly, 64(4), 42-54. Erişim adresi: https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/108056990106400405
• Arslan, F. (2011). Sınıf yönetiminde öğretim elemanlarının iletişim davranışlarına ilişkin öğrenci görüşleri (Selçuk üniversitesi ilahiyat fakültesi örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Arslantaş, H. İ. (2011). Öğretim elemanlarının öğretim stratejileri-yöntem ve teknikleri, iletişim ve ölçme değerlendirme yeterliklerine yönelik öğrenci görüşleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. (8)15, 487-506. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/mkusbed/issue/19555/208686
• Aslan Bağcı, Ö. ve Efilti, E. (2019). Özel eğitim okullarında görev yapan öğretmenlerin iletişim becerilerinin incelenmesi. Turkish Studies, 14(3), 335-349. https://doi.org/10.29228/TurkishStudies.22659
• Avanoğlu, E. (2018). Öğretmenlerin iletişim becerileri ile moralleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
• Ay, D. (2016). Öğretmenlerin kişilerarası öz yeterlikleri ve informal iletişimleri: bir karma yöntem çalışması (Tokat ili örneği) (Yüksek Lisans Tezi). Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Bakioğlu, B. ve Çevik, M. (2020). COVID-19 pandemisi sürecinde fen bilimleri öğretmenlerinin uzaktan eğitime ilişkin görüşleri. Turkish Studies, 15(4), 109-129. Erişim adresi: https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.43502
• Bakır, S. (2019). Türkçe öğretmeni adaylarının etkili iletişim becerileri ile sorgulama becerileri arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(30), 398-414. Erişim adresi: https://doi.org/10.29329/mjer.2019.218.22
• Barker, L. R. (1999). The Social Work Dictionary. USA: NASW Press.
• Baydar Posluoğlu, F. D. (2014). İlkokul öğretmenlerinin iletişim yeterlilikleri ile empati kurma becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Baykara Pehlivan, K. (2005). Öğretmen adaylarının iletişim becerisi algıları üzerine bir çalışma. İlköğretim Online, 4(2), 17-23. Erişim adresi: http://ilkogretim- online.org.tr/index.php/io/article/viewFile/2014/1850
• Bolkan, S. ve Goodboy, A. K. (2013). No complain, no gain: Students' organizational, relational, and personal reasons for withholding rhetorical dissent from their college instructors. Communication Education, 62(3), 278-300. Erişim adresi: https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/03634523.2013.788198?needAccess=true
• Bozkurt Bulut, N. (2004). İlköğretim sınıf öğretmenlerinin iletişim becerilerine ilişkin algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 443-452. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/tebd/issue/26126/275206
• Cantekin, Ö. F. (2009). Genel liselerde görev yapan İngilizce öğretmenlerinin mesleki ve iletişimsel yeterlikleri (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çakır, H. ve Ünal, U. (2019). İletişim becerilerini inşa eden faktörlerle ilgili iletişim fakültesi öğrencileri üzerine karşılaştırmalı bir analiz. Erciyes İletişim Dergisi, 6(2), 929-954. https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.559907
• Çetinkanat, C. (1998). Öğretmen adayları ve müfettişlerin bakış açısından öğretmen iletişim becerileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 4(14), 209-221. Erişim adresi: http://kuey.net/index.php/kuey/article/view/639
• Çetinkaya, E. (2013). Meslek lisesi öğretmenlerinin iletişimsel yeterlik düzeyleri (Vak'a incelemesi, Yıldırım Ticaret Meslek Lisesi) (Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Çetinkaya, Z. (2011). Türkçe öğretmen adaylarının iletişim becerilerine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 567-576. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefdergi/issue/49052/625770
• Derici Cevap, S. (2017). Sınıf öğretmenlerinin benlik saygıları ile iletişim becerileri arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Eskil örneği) (Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Dilekman, M., Başçı, Z. ve Bektaş, F. (2008). Eğitim fakültesi öğrencilerinin iletişim becerileri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 223-231. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunisosbil/issue/2822/38075
• Durukan, E. ve Maden, S. (2010). Türkçe öğretmenlerinin iletişim becerileri üzerine bir araştırma. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 5(1), 59-74. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/gopsbad/issue/48556/616514
• Ergün, M., Duman, T., Kıncal, R. Y. ve Arıbaş, S. (1999) İdeal bir öğretim elemanının özellikleri Afyon Kocatepe Üniversitesi. Sosyal Bilimler Dergisi. 3, 1–11. Erişim adresi: http://mustafaergun.com.tr/wordpress/wp-content/uploads/2015/11/ergrup1.pdf
• Erözkan, A. (2007). Üniversite öğrencilerinin iletişim becerilerini etkileyen faktörler. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi 22, 135-150. Erişim adresi: http://dspace.marmara.edu.tr/handle/11424/1207
• Erözkan, A. (2013). İletişim becerileri ve kişilerarası problem çözme becerilerinin sosyal yetkinliğe etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(2), 731- 745. Erişim adresi: https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1017303.pdf
• Erzen, E. ve Ceylan, M. (2020). Covid-19 salgını ve uzaktan eğitim: Uygulamadaki sorunlar. EKEV Akademi Dergisi, 24(84), 229-248.
• Gedik-Dinç, R. ve Gizir, S. (2019). Öğrencilerin bakış açısından öğretim elemanlarının sınıf içindeki içindeki etik dışı davranışları. Yükseköğretim Dergisi, 9(1), 29–39. Erişim adresi: doi:10.2399/yod.18.033
• Gilligan, T., Coyle, N., Frankel, R. M., Berry, D. L., Bohlke, K., Epstein, R. M., Finlay, E., Jackson, V. A., Lathan, C. S., Loprinzi, C. L., Nguyen, L. H., Seigel, C. ve Baile, W. F. (2018). Patient-clinician communication: American Society of Clinical Oncology consensus guideline. Obstetrical & Gynecological Survey, 73(2), 96-97. https://doi.org/10.1097/01.ogx.0000530053.40106.9b
• Günay, K. (2003). Sınıf yönetiminde iletişim becerilerinin değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Günbayı, İ. (2007). Okullarda bir yönetim süreci olarak iletişim. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 7(2), 765-798. Erişim adresi: https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/TnpFM01EUTA
• Gürşimşek, I., Vural, E. E. ve Selçioğlu Demirsöz, E. (2008). Öğretmen adaylarının duygusal zekâları ile iletişim becerileri arasındaki ilişki. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 1-11. Erişim adresi: https://scholar.google.com.tr/scholar?cluster=17946844207577722689&hl=tr&as_sdt=0,5&as_vis=1
• Kadıoğlu Ateş, H. ve Bulut, R. C. (2019). Ortaokulda görev yapan öğretmenlerin iletişim becerileri ile örgütsel sinizm düzeyleri arasındaki ilişki. The Journal of Academic Social Science Studies, 75, 81-92. https://doi.org/10.9761/JASSS7991
• Karadeniz, G. ve Zabcı, N. (2020). Pandemi döneminde uzaktan eğitim veren öğretmenlerin çalışma koşulları ve algıladıkları stres ile psikolojik iyi oluşları arasındaki ilişki. MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 2(22), 301-3014. Erişim adresi: http://sosbildergi.msgsu.edu.tr/index.php/arsiv
• Kaya, M. F., Sungurtekin, D. ve Deniz, S. (2017). Üniversitelerde öğretim elemanı kaynaklı iletişim sorunları. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 176-195. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/trkefd/issue/27304/287429
• Kayhan, N. (2014). Öğretmenlerin iletişim becerileri ile çatışma yönetimi stratejileri arasındaki ilişki (Gaziantep il örneği) (Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Kearney, P., Plax, T. G., Hays, E. R. ve Ivey, M. J. (1991). College teacher misbehaviors: What students don't like about what teachers say and do. Communication Quarterly, 39(4), 309-324. Erişim adresi: https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/01463379109369808
• Kılıç, H. (2013). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin iletişim becerilerinin belirlenmesi ve bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elâzığ.
• Koç Akran, S., Acıdemir, M. ve Uludağ, Ş. (2018). Üniversite öğrencilerinin iletişim kavramına yönelik metaforik algıları. E-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 69-82. Erişim adresi: https://doi.org/10.30900/kafkasegt.441228
• Korkmaz, N. (2007). İlköğretim okullarında etkili sınıf yönetiminde öğretmen davranışlarının incelenmesi İstanbul-Tuzla ilköğretim okullarında pilot bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Köleşoğlu, G. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin liderlik özellikleri ile iletişim becerileri arasındaki ilişki (İstanbul ili Beyoğlu ilköğretim okullarında bir uygulama) (Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Küpeli, E. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin iletişim becerileri ile öz yeterlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• LeFebvre, L. ve Allen, M. (2014). Teacher immediacy and student learning: An examination of lecture/laboratory and self-contained course sections. Journal of the Scholarship of Teaching and Learning, 14(2), 29-45. Retrieved from https://scholarworks.iu.edu/journals/index.php/josotl/article/view/4002
• Lincoln, Y. S. ve Guba, E. G. (1985). Naturalistic Inquiry. Newbury Park, London, New Delhi: SAGE Publications.
• Li, S., Wang, Y., Xue, J., Zhao, N., & Zhu, T. (2020). The impact of COVID-19 epidemic declaration on psychological consequences: A study on active Weibo users. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(6), 1-9. Erişim adresi: https://doi.org/10.3390/ijerph17062032
• Mart, M. (2014). Hemşirelikte iletişim doyumu ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Merriam, S. B. ve Tisdell, E. J. (2016). Qualitative research: A guide to design and implementation (4th Edition). San Francisco: Jossey-Bass.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Ankara: Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü. Erişim adresi: http://oygm.meb.gov.tr/www/ogretmenlik-meslegi- genel-yeterlikleri/icerik/39
• Nacar, F. S. (2010). Sınıf öğretmenlerinin iletişim ve kişilerarası problem çözme becerilerinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Nacar, F. S. ve Tümkaya, S. (2011). Sınıf öğretmenlerinin iletişim ve kişilerarası problem çözme becerilerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 10(2), 493-511. Erişim adresi: http://eds.b.ebscohost.com/eds/pdfviewer/pdfviewer?vid=0&sid=7997c782-90ef-4b17-a75a-5a7cb16aa943%40sessionmgr103
• Özdemir, E. ve Üzel, D. (2010). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının öğretim elemanı özelliklerine yönelik görüşlerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(20), 122-152. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/maeuefd/issue/19393/205967
• Özer, D. (2011). Etkili iletişim becerilerinin sosyal hayata uyum sağlamadaki işlevi: Fırat Üniversitesi uygulaması (Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elâzığ.
• Özer, N. ve Bozanoğlu, B. (2016). Öğretim elemanları tarafından sergilenen istenmeyen davranışların üniversite öğrencilerinin algılarına göre değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22(2), 245-266. Erişim adresi: https://kuey.net/index.php/kuey/article/view/kuey.2016.010
• Öztürk, İ., Akalın, S., Özgüner, İ. ve Şakiroğlu, M. (2020). Covid-19 salgınının ve karantinanın psikolojik etkileri. Turkish Studies, 15(4), 885-903. Erişim adresi: https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44885
• Patton, M. Q. (2014). Qualitative research & evaluation methods: Integrating theory and practice. London: SAGE publications.
• Samancı, O. ve Yıldırım, G. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarına göre öğretim elemanlarının demokratik ve demokratik olmayan tutum ve davranışları. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 115-128. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/ataunisosbil/issue/2838/38749
• She, H. C., & Fisher, D. (2002). Teacher communication behavior and its association with students’ cognitive and attitudinal outcomes in science in Taiwan. Journal of Research in Science Teaching, 39(1), 63-78. https://doi.org/10.1002/tea.10009
• Şimşek, A. ve Bakır, S. (2019). Türkçe öğretmenlerinin sözel olmayan iletişim davranışlarının incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(2), 1099-1118. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/teke/issue/46075/580140
• Taylor, M. R., Agho, K. E., Stevens, G. J. ve Raphael, B. (2008). Factors influencing psychological distress during a disease epidemic: Data from Australia's first outbreak of equine influenza. BMC Public Health, 8(1), 1-13. Erişim adresi: https://doi.org/10.1186/1471-2458-8-347
• Tepeli, K. ve Arı, R. (2011). Okul öncesi eğitim öğretmeni ve öğretmen adaylarının iletişim ve sosyal becerilerinin karşılaştırılmalı olarak incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, 385-394. Erişim adresi: http://dergisosyalbil.selcuk.edu.tr/susbed/article/view/177
• Tomul, E. (2015). Sınıfta öğretmen- öğrenci iletişimi. Kıran, H. & Çelik, K. (Eds.) içinde, Etkili sınıf yönetimi (s.146-172). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tuna, Y. (2014). İletişim, İçinde İletişim Kavramı ve İletişim Süreci (Edt: İ. Vural). Ankara: Pegem Akademi.
• Uzun, T., Özdem, G. ve Kara, E. (2018). Öğretmenlerin iletişim becerileri ile öğrencilerin derse ilgileri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(3), 622-636. Erişim adresi: https://doi.org/10.17556/erziefd.376135
• Yavuzer, H. (2001). Eğitim ve gelişim özellikleriyle okul çağı çocuğu. (7. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri [Qualitative research methods in the social sciences] (11th ed.). Ankara: Seçkin Publications.
• Yılmaz, İ., Yoncalık, O. ve Çimen, Z. (2010). İletişim becerisi ile öğretimde yeterlik arasındaki ilişkinin öğrenci algılarına göre değerlendirilmesi (beden eğitimi ve spor alanı). Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 8(4), 143-150. https://doi.org/10.1501/Sporm_0000000189
• Yılmaz, N. (2011). Okul öncesi öğretmenlerinin iletişim becerileri, problem çözme becerileri ve empatik eğilim düzeyleri (Yüksek Lisans Tezi). Muğla Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Yolcu, H. H. (2020). Koronavirüs (covid-19) pandemi sürecinde sınıf öğretmeni adaylarının uzaktan eğitim deneyimleri. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi (AUAd), 6(4), 237-250. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/auad/issue/57638/788890
• Yükseköğretim Kurulu. (2018). Öğretmen yetiştirme lisans programları. Ankara Üniversitesi Basımevi Müdürlüğü, Ankara. Erişim adresi: https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim- ogretim-dairesi/yeni-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari
• Yüksel, İ. (2005). İletişimin iş tatmini üzerindeki etkileri: Bir işletmede yapılan görgül çalışma. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(2), 291-306. Erişim adresi: http://journal.dogus.edu.tr/index.php/duj/article/view/136/152
• Zlatic, L., Bjekic, D., Marinkovic, S. ve Bojovic M. (2014). Development of teacher communication competence. Journal of Social and Behavioral Sciences, 116, 606-610. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.01.265