Mehmet Başbuğ Resimlerinde Hayvan İmgelerinin Göstergebilim Çözümlemesi

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 4, 2226 - 2242, 20.10.2021

Rasim Soylu

https://doi.org/10.33206/mjss.874791

Öz

Mehmet Başbuğ çağdaş Türk resim sanatında adını ulusal ve uluslararası sanat platformlarında duyurmuş bir sanatçı olarak henüz çok erken bir zamanda aramızdan ayrılmıştır. Türk kültürü ve bilhassa Anadolu kültürü temalı resimleri Türk sanatında ulusal imgelerin kullanımında onu zirveye taşımıştır. Resimlerinde çoğunlukla İstiklal savaşı, Anadolu kadını, Türkistan teması, keçi ve at gibi imgeleri görmek mümkündür. Bu çalışmanın konusu ve amacı Mehmet Başbuğ’un resimlerinde yer alan hayvan imgelerinin göstergebilim analizlerinin yapılmasıdır. Göstergebilim göstergeleri inceleyen ve analiz eden bir bilim dalı olarak yirminci yüzyılda gelişmiştir. Kendinden başka bir şeyi gösteren olarak tanımlanan gösterge her yerde bulunduğu gibi sanat eseri üzerinde de yer alır. Aslında sanat eserinin kendisi de bir gösterge olarak ele alınabilir. Belirtiler, belirtkeler, ikonlar ve semboller sanat eseri üzerindeki en önemli göstergelerdir. Bir gösterge düz anlamı yanı sıra yan anlam ve derin anlam da ifade eder. Ayrıca bir gösterge karşıt anlamlarına da gönderme yapar. Göstergebilim göstergeleri inceleyen ve anlamlandıran bir bilim dalı olmakla birlikte, sanat eserlerini de incelemek ve çözümlemek için bir yöntem olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada Mehmet Başbuğ’un resimlerinde yer alan hayvan figürlerinden farklı on tanesi göstergebilim sanat eseri çözümleme yönteminden yararlanılarak çözümlenecektir. Göstergebilim sanat eseri incelemesinde Barthes ve Gremias tarafından geliştirilen göstergebilim çözümleme şemalarından anlam çözümleme şeması, karşıt anlamlar şeması, eyleyenler şeması ve göstergebilimsel dörtgen şeması üzerinde uygulamalı çözümlemeler yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Göstergebilim, Mehmet Başbuğ, Türk Resim Sanatı, Hayvan İmgeleri

Analysis of the Anımal Image in Mehmet Başbuğ Paintings with Semiotics

Öz

Mehmet Başbuğ passed away at a very early time as an artist who has made a name for himself in contemporary Turkish painting on national and international art platforms. His paintings with the theme of Turkish culture and especially Anatolian culture have brought him to the top in the use of national images in Turkish art. It is possible to see images such as the War of Independence, Anatolian cake, Turkestan theme, goat and horse in his paintings. The subject and purpose of this purpose is to make semiotics analysis of the animal images in Mehmet Başbuğ's paintings. Semiology developed in the twentieth century as a subject of study and analysis. It is located on the work of art as well as on the outside, showing something other than itself. The work of art itself can be considered as an indicator. Signs, symbols, and symbols are most important to the work of art. An indicator expresses its plain meaning as well as connotations and meanings. It also makes reference to the opposite meanings of a sign. Semiotics is being studied and used as a method to analyze and analyze works of art used as a science that makes sense. This market will be analyzed by using different semiotics art work analysis method on different animal figures in Mehmet Başbuğ's paintings. When the semiotic art work is examined, applied analysis will be made on high temperature analysis schemes, meaning analysis schemes, oppositional meanings schemes, actors diagrams and semiotic quadrilateral diagrams made by Barthes and Gremias.

Anahtar Kelimeler

Semiotics, Mehmet Başbuğ, Turkish painting, Images of animal

Kaynakça

• Akerson, F. E. (2006). Göstergebilime giriş. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Altıntaş, O. (2017). Tanrı dağları sonsuza kadar yaslı kaldı. Türk Yurdu Dergisi, 360, 68-69.
• Aytekin, O. (2006). Çile ve umudun ressamı mehmet başbuğ ile sanatı üzerine. Genç Kardelen Kültür Sanat Edebiyat Dergisi, 11 (Kasım). 20-23.
• Başbuğ, F. (2009). Çağdaş Türk resminde at tasvirleri. Türk-İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, 8, Yaz, Konya -2009
• Başbuğ, F. (2016). Mehmet Başbuğ - Bozkırdaki Atlar/ Desenler. Akara: Artsürem.
• Başbuğ, T. (2012). Çağdaş Türk resim sanatında at tasvirleri. İdil Dergisi , 1(5), 282-306.
• Başkan, S. (1991). On dokuzuncu yüzyıldan günümüze Türk ressamları. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Çatalbaş, R. (2011). Türklerde hayvan sembolizmi ve din ilişkisi. Turan Stratejik Araştırmalar Merkezi Dergisi, 3(12), 49-60.
• Çoban, İ. (2015). Türk ikonografisinde kartal motifi ve çağdaş Türk resmine yansımaları. İdil Dergisi, 4(16), 57-75.
• Dalkıran A. ve Bayrak, T. (2019). Türk kültüründe keçinin yeri ve Mehmet Başbuğ resimlerindeki yansımaları. Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22, 25‐35.
• Eco, U. (1992). Açık yapıt (Çev: Y. Şahan). İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Gottiner, M. (2005). Postmodern göstergeler (Çev: E. Cengiz ve H. Gür). İstanbul: İmge Yayınları.
• Greimas, A.J. (1987). Qn meaning selected writings in semiotic theory. Minneapolis, Canada: University of Minnesota Press.
• Güngör, T. (2018). 1980 Sonrası Türk resim sanatında figüratif eğilimler ve Mehmet Başbuğ (Sanatta Yeterlilik Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Antalya.
• Güngör, T . (2020). Çağdaş türk resim sanatında göç olgusu: Mehmet Başbuğ özelinde bakmak. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi , 9(3) , 1608-1626.
• (Https://Karizmahaber.Com/Guncel/Prof-Dr-Mehmet-Basbug-Hayatini-Kaybetti/ 30.09.2020).
• (Https://Www.Anatoliamuzayede.Com/Urun/769434/Mehmet-Basbug-Keciler-Tuval-Uzeri-Yagli-Boya-2005-İmzali-60x80-Cm 30.09.2020).
• (Https://Www.Artsurem.Com/Art/Artwork/Mehmet-Basbug/25/ 30.09.2020).
• https://www.instagram.com/p/BIre5TqhjgJ/ (24.01.2021).
• Karaoğlu, A. (2000). Mehmet Başbuğ’un sanatı üzerine. Mehmet Başbuğ Kataloğu. İstanbul: Emlakbank.
• Keten, H. (2018). Modern Sanatın Nesnesi Olarak Hayvan. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 285-300.
• Kıran, Z. ve Kıran, A. (2013). Dilbilime giriş. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Mehmet Başbuğ Sergi Katoloğu (2000). İstanbul: Emlak Sanat Galerisi.
• Rifat, M. (2013). Açıklamalı göstergebilim sözlüğü. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Soylu, R. (2018). Göstergebilim sanateseri çözümleme şemaları. Güzel Sanatlarda Örnek Araştırmalar El Kitabı (Edt: Pelin Karabaş). İstanbul: Nobel Yayıncılık.
• Tepecik, A. (2017). Anadolu’dan Tanrı Dağları’na, insanların ve atların ustası: Prof. Dr. Mehmet Başbuğ. Türk Yurdu Dergisi, 360, 70-75.
• Topsakal, Ü ve İ. (2019). Fenomenolojik bir çalışma: Türk kültüründeki kurt kültü üzerine öğrenci düşünceleri. Bilig Dergisi, 89, 77-94.
• Uçan, H. (2003). Edebiyat bilimi ve eleştiri. İstanbul: Hece Yayınları.