Relationships between Spiritual Well-Being, Resilience in the Family and the Meaning of Life in Married Individuals

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 1, 113 - 127, 31.01.2022

Şüheda Çalışkan , Bülent Dilmaç

https://doi.org/10.33206/mjss.902045

Cited By: 2

Öz

This research aims to examine the predictive relationships between spiritual well-being, resilience in the family, and the meaning of life on married individuals. The relationships between variables were analyzed using the AMOS 19 program for the structural equation model. The study group consists of 324 volunteers, including married parents whose children were educated at a public school in Ankara, and married teachers working at the school in the 2018-2019 academic years. Some of the collected data for reasons such as leaving blank, not understanding the questions, and missing data were omitted, and the research continued with 280 data. Personal Information Form and Spiritual Well-being Scale were used in order to learn the demographic information of the participants in the study, and the Meaning of Life Scale and Family Resilience Scale were also included. In the light of the findings obtained from the research; It was observed that the independent variable (t = 5.91, p <0.01) affecting resilience in the family was spiritual well-being, and the variable affecting the meaning of life variable (t = 3.63, p <0.01) was spiritual well-being. It was also stated that the variable that affected the resilience variable in the family (t = 3.08, p <0.01) is the variable of the meaning of life.

Anahtar Kelimeler

Spiritual well-being, Resilience in the family, Meaning in life

Evli Bireylerde Manevi İyi Oluş, Ailede Yılmazlık ve Yaşamın Anlamı Arasındaki Yordayıcı İlişkiler

Öz

 Bu araştırmanın amacı, evli bireylerde manevi iyi oluş, ailede yılmazlık ve yaşamın anlamı arasındaki yordayıcı ilişkilerin incelenmesidir. Değişkenler arasındaki ilişkilerin belirlenmesi için AMOS 19 programı ile yapısal eşitlik modeli analizi yapılmıştır. Çalışma grubunu 2018-2019 eğitim öğretim yılında Ankara’da bulunan bir devlet okulunda çocukları eğitim gören evli veliler ve okulda görev yapan evli öğretmenlerden gönüllü olan 324 kişi oluşturmuştur. Toplanan verilerin bir kısmı boş bırakma, soruları anlamama, eksik veri vb. sebeplerden elenmiş ve kalan 280 veri ile araştırmaya devam edilmiştir. Araştırmada katılımcıların demografik bilgilerini belirlemek için Kişisel Bilgi Formu, Spiritüel İyi Oluş Ölçeği, Yaşam Anlamı Ölçeği ve Aile Yılmazlık Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre; ailede yılmazlığı etkileyen bağımsız değişkenin (t=5.91, p<0.01) manevi iyi oluş olduğu belirlenmiştir. Yaşamın anlamı değişkenine etki eden değişkenin (t= 3.63, p<0.01) ise manevi iyi oluş olduğu tespit edilmiştir. Ailede yılmazlık değişkenini etkileyen değişkenin (t= 3.08, p<0.01) yaşamın anlamı değişkeni olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Evli bireyler, Manevi iyi oluş, Ailede yılmazlık, Yaşamın anlamı

Kaynakça

• Acar, H. (2014). Manevi iyi oluş ile dindarlık arasındaki ilişki üzerine bir değerlendirme. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18(2), 391-412.
• Adams, T., Bezner J. ve Steinhardt M. (1997). The conceptualization and measurement of perceived wellness: Integrating balance across and within dimensions. American Journal of Health Promotion, 11(3), 208-218
• Adler, A. (2012). Yaşamın anlam ve amacı (10. Basım). İstanbul: Say.
• Akdoğan, B. ve Yalçın, S. (2018). Lise öğrencilerinin psikolojik dayanıklılık ve çatışma çözme davranışlarının öznel iyi oluşlarını yordaması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46, 174-197
• Akın, A. ve Taş, İ. (2015). Yaşam anlamı ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Electronic Turkish Studies, 10(3), 27-36.
• Akıncı, A. (2005). Hayata anlam vermede dini değerlerin ve din öğretiminin rolü. Değerler Eğitimi Dergisi, 3(9), 7-24.
• Akkoyun, F. (2005). Gestalt terapi: Büyüme ve gelişme gücümüzün harekete geçişi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Altıntaş, E. ve Gültekin, M. (2005). Psikolojik danışma kuramları. Aktüel Yayınları.
• Arda, Ş. (2011). Kanser hastalarında yaşamda anlamın incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstiüsü, İstanbul.
• Bahadır, A. (2009). Hayatın anlam kazanmasında psiko-sosyal faktörler ve din (Doktora Tezi). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Baldwin, D. C. (2003). Spiritual identity: Evaluating a seminar on spiritual identity on spiritual wellness (Doktora Tezi). Southern Christian University, Oklahoma.
• Battista, J. ve Almond, R. (1973). The development of meaning in life. Psychiatry, 36(4), 409-427.
• Bayraklı, H. (2010). Zihinsel engelli ve engelli olmayan çocuğa sahip annelerde yılmazlığa etki eden değişkenlerin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bayraklı, H. ve Kaner, S. (2010). Zihinsel engelli ve engelli olmayan çocuğa sahip annelerde yılmazlığa etki eden değişkenlerin incelenmesi. 20. Özel Eğitim Kongresi. Öğretmen Yetiştirme: Bildiri Özetleri, Ankara: Kök Yayıncılık, 70-71.
• Begun, A. L (1993). Human behavior and the social enviroment: The vulnerability, risk and resilience model. Journal of Social Work Education, 29(1), 26-35.
• Benzies, K. ve Mychasiuk, R. (2009). Fostering family resiliency: A review of the key protective factors. Child & Family Social Work, 14, 103-114.
• Bhana, A. ve Bachoo, S. (2011). The determinants of family resilience among families in low and middle-income contexts: A systematic literature review. South African Journal of Psychology, 41(2), 131-139.
• Bollen, K. A. (1989). A new incremental fit index for general structural equation models. Sociological Methods and Research, 17(3), 303-316.
• Browne, M. W. ve Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. Sage Focus Editions, 154, 136-136.
• Byrne, B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS: Basic concepts, applications, and programming (2nd Edition). New York: Taylor and Francis.
• Camus, A. (1998). Sisifos söyleni (Çev: T. Yücel). İstanbul. Can Yayınları.
• Carson, V. B. ve Green, H. (1992). Spiritual well-being: A predictor of hardiness in patients with acquired immunodeficiency syndrome. Journal of Professional Nursing, 8(4), 209-220.
• Chia, B. H., Chia, A. ve Tai, B. C. (2008). Suicide letters in sangapore. Archives of Suicide, 12, 74-81.
• Cihan-Güngör, H. (2014). Aile yılmazlığı değerlendirme ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Literatüre and History of Turkish or Turkic, 9(5), 497-512.
• Corey, G. (2008). Psikolojik danışma, psikoterapi kuram ve uygulamaları. Tuncay Ergene (Ed.). Ankara: Mentis
• Das, A. K. (1998). Frankl and the realm of meaning. Journal of Humanistic Education & Development, 36(4), 199-211.
• Demirbaş, N. ve Keklik, İ. (2011). Üniversite öğrencilerinin yaşamda anlam ve yılmazlıkları arasındaki ilişki. XI. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi (3-5 Ekim 2011), 3-5.
• Demirbaş, N. (2010). Yaşamda anlam ve yılmazlık. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Doğan, T. (2016). Kendini Toparlama Gücü: Psikolojik Sağlamlık. https://www.tayfundogan.net/2016/10/20/kendini-toparlama-gucu-psikolojik-saglamlik/ (Erişim 01.08.2020)
• Dursun, N. (2019). Evli ve bekar bireylerin yaşamın anlamı ve maneviyat düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Dursun, P. (2012). Yaşamın anlamı, iyimserlik, umut ve başa çıkma stillerinin öznel iyi oluş üzerindeki rolü (Doktora tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Düzgüner, S. (2013). Maneviyat algısı ve diğerkâmlıkla ilişkisi (kan bağışı örneğinde Türkiye ve Amerika karşılaştırmalı nitel bir araştırma (Doktora Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Düzgüner, S. (2016). Nereden çıktı bu maneviyat: Manevi bakımın temellerine ilişkin kültürlerarası bir analiz. Manevi Danışmanlık ve Rehberlik. Ed. Ali Ayten, Mustafa Koç, Nuri Tınaz, 1, 17- 44.
• Ekşi̇, H. ve Kardaş, S . (2017). Spiritual well-being: Scale development and validation. Spiritual Psychology and Counseling, 2(1), 73-88.
• Ekşi, H., Boyalı, C. ve Ümmet, D. (2019). Öğretmen adaylarının spiritüel iyi oluş ile yaşamda anlam değişkenlerinin psikolojik dayanıklılığı yordaması: Bir yapısal eşitlik modeli (YEM) denemesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(4), 1695-1704.
• Eminağaoğlu, N. (2006). Güç koşullarda yaşayan sokak çocuklarında dayanıklılık (sağlamlık) (Doktora Tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Frankl, V. E. (1996). Duyulmayan anlam çığlığı (2. Basım). Ankara: Öteki.
• Frankl, V. E. (2013). İnsanın anlam arayışı (11. Basım). İstanbul: Okuyan Us.
• Geçtan, E. (2007). Varoluş ve psikiyatri (7. Basım). İstanbul: Metis Yayınları.
• Gizir, C. A. (2004). Akademic resilience: An İnvestigation ofprotective factors contributing to the academic achievement of eighth grade students in poverty (Doktora Tezi). Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Gordon, E. W. ve Song, L. D (1994). Variations in the experience of resilience. Educational Resilience in Inner-City America: Challenges and Prospects, New Jersey: Lawrence Earlbaum Associates, Inc.
• Gordon, E. W. ve Wang, M. C. (1994). Epilogue: educational resilience- challenges and prospects. Educational resilience in Inner-City America: Challenges and prospects. New Jersey: Lawrence Earlbaum Associates, Inc.
• Göcen, G. (2016). Kadirşinaslık ve öznel iyi oluş: Suça sürüklenen çocuklar üzerine nicel bir araştırma. Itobiad: Journal of the Human & Social Science Researches, 5(4).
• Göka, E. ve Eroğlu, E. (2013). Hayatın anlamı var mı? İstanbul: Timaş Yayınları.
• Gürgan, U. (2006). Yılmazlık ölçeği (YÖ): Ölçek geliştirme, güvenirlik ve geçerlik çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 39(2), 45-74.
• Harlow, L. L. ve Newcomb, M. D. (1990). Towards a general hierarchical model of meaning and satisfaction in life. Multivariate Behavioral Research, 25(3), 387-405.
• Hawks, S. R. vd. (1995). Review of spiritual health: Definition, role, and ıntervention strategies in health promotion. American Journal of Health Promotion, 9, 371-378.
• Hıll, P. C., Pargament, K. I., Hood, R. W., Mccullough Jr, M. E., Swyers, J. P., Larson, D. B. ve Zinnbauer, B. J. (2013). Din ve maneviyatı kavramlaştırma: Birleşme ve ayrılma noktaları. çev. N. Kimter, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3, 85-118.
• Hill, H. C., Rowan, B. ve Ball, D. L. (2005). Effects of teachers’ mathematical know ledge for teaching on student achievement. American Educational Research Journal, 42(2), 371-406.
• Hill, P. C. ve Pargament, K. I. (2003). Advances in the conceptualization and measurement of religion and spirituality: Implications for physical and mental health research. American Psychologist, 58(1), 64-74.
• Ho, M. Y., Cheung, M. F. ve Cheung, F. S. (2010). The role of meaning in life and optimism in promoting well-being. Personality and Individual Differences, 48, 658-663.
• Horton, T. V. ve Wallander, J. L. (2001). Hope and social support factors against psychological distress of mothers who care for children with chronic physical conditions. Rehabilitation Psychology, 46(4), 399-482.
• https://www.tayfundogan.net/2016/10/20/kendini-toparlama-gucu-psikolojik-saglamlik/ (Erişim 01.08.2020)
• Hu, L. T. ve Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55.
• Ingersoll, R. E. (1994). Spirituality, religion, and counseling: dimensions and relationships. Counseling and Values, 38(2), 98-111.
• İkizer, G. (2014). Factors related to psychological resilience among survivors of the earthquakes in Van, Turkey (Doktora Tezi). Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Jafari, E. vd. (2010a). Spiritual well-being and mental health in university students. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 5, 1477-1481.
• Kamya, H. A. (2000). Hardiness and spiritual well-being among social work students: Implications for social work education. Journal of Social Work Education, 36(2), 231-240.
• Kaner, S. ve Bayraklı, H. (2010). Aile yılmazlık ölçeği geliştirilmesi, geçerliği ve güvenirliği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 11(2), 47-62.
• Kaner, S., Bayraklı, H. ve Güzeller, C. O. (2011). Anne-babaların yılmazlık algılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 12(2), 063-078.
• Kaplan, H. B. (1999). Toward an understanding of resilience: A critical review of definitions and models. Resilience and Development: Positive Life Adaptations, New York: Kluwer Academic/Plenum Publishers.
• Kapp, L. ve Brown, O. (2011). Otizm Spektrum Bozukluğuna uyum sağlayan ailelerde dayanıklılık. Afrika'da Psikoloji Dergisi, 21(3), 459-463.
• Karacoşkun, M. D. (2006). Ateist bir mistik Erich Fromm. Samsun: Etüt Yayınları,
• Karaırmak, Ö. (2007). Deprem yaşamış bireylerde psikolojik sağlamlığa etki eden kişisel faktörlerin incelenmesi: Bir model test etme çalışması (Doktora Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Karasar, N. (2003). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kardaş, S. (2017). Sanal kimlik ve spiritüel iyi oluşun üniversite öğrencilerinin narsistik eğilimlerini yordayıcılığı (Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul
• Kasapoğlu, F. (2017). Psikolojik danışma süreci ve maneviyat: Bir bütünleştirme arayışı. Hikmet Yurdu, 10(19), 141-157.
• Keçeci, B. (2018). Evli kadınların psikolojik istismar profillerinin toplumsal cinsiyet algıları ve spiritüel iyi oluşları açısından incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kızılırmak, Ö. (2015). Genç yetişkinlerde yaşamda anlamın maneviyat ve kişilik özellikleri açısından incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kitko, C. T. (2001). Dimensions of wellness and the health matters program at Penn State. Home Health Care Management & Practice, 13(4), 308-311.
• Klerk, H. ve Greeff, P. A. (2011). Resilience in parents of young adults with visual ımpairments. Journal of Visual Impairment & Blindness, 414-424
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press.
• Klohnen, E. C. (1996). Conceptual analysis and measurement of the construct of ego resiliency. Journal of Personality & Social Psychology, 70(5), 1067-1079.
• Kobasa, S. C. (1979). Stressful life events, personality and health: an ınquiry ınto hardiness. Journal of Personality and Social Psychology, 37(1), 1-17.
• Kumpfer, K. L. (1999). Factors and processes contributing to resilience: The resilience framework. Resilience & Development Positive Life Adaptations, New York: Kluwer Academic/Plenium Publishers.
• Kurt, T. (2013). Ebeveynleri boşanmış ergenlerin yılmazlık, benlik saygısı, başa çıkma ve psikolojik belirtiler arasındaki ilişkinin incelenmesi: yılmazlığın aracı rolü (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Kuşut, O. (2013). Said Nursi'de aile sosyolojisi ve sosyal ahlak. Iğdır Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Iğdır.
• Luthar, S. S., Cicchetti, D. ve Becker, B (2000). The construct of resilience: A critical evaluation and guidelines for future work. Child Development, 71(3), 543-562.
• Luthar, S. S., Doernberger, C. H. ve Zigler, E. (1993). Resilience is not a undimensional construct. Insights from a perspective study of innercity adolescents. Development and Psychopathology, 5, 703-717.
• Mahdian, Z. ve Ghaffari, M. (2016). The mediating role of psychological resilience, and social support on the relationship between spiritual wellbeing and hope in cancer patients. Journal of Fundamentals of Mental Health, 18(3), 130-138.
• Marsh, V., Beard, M. T. ve Adams, B. N. (1999). Job stress and burn out: The mediation effect of spiritual well-being and hardiness among nurses. Journal of Theory Construction & Testing, 3(1), 13-20.
• Mascaro, N. ve Rosen, D. H. (2006). The role of existential meaning as a buffer against stress. Journal of Humanistic Psychology, 46, 168.
• Masten, A. S. (2001). Ordinary magic: Resilience processes in development. American Psychologist, 56(3), 227-238.
• Masten, A. S., Best, K. M. ve Garmezy, N. (1990). Resilience and development: Contributions from the study of children who overcome adversity. Development and Psychopathology, 2, 425-444.
• Masten, A. S. ve Reed, M. G. (2002). Resilience in development. In C. R. Snyder ve S. J. Lopez (Eds.), The handbook of positive psychology (pp. 74-88). Oxford University.
• McCubbin, H. I. ve McCubbin, M. A. (1988). Typologies of resilient families: Emerging roles of social class and ethnicity. Family Relations, 37, 247-254
• McCubbin, H. I., McCubbin, M. A., Thompson, A. I., Han, S. Y. ve Allen, C. T. (1997). Families under stress: What makes them resilient. Retrieved April, 2008
• Newman, R. (2005). APA's resilience initiative. Professional Psychology: Research and Practice, 36(3), 227-229.
• Opatz, J. P. (1986). Stevens point: A longstanding program for students at a Midwestern University. American Journal of Health Promotion, 1(1), 60-67.
• Öğülmüş, S. (2001). Bir kişilik özelliği olarak yılmazlık. I. Ulusal çocuk ve suç sempozyumu, nedenler ve önleme çalışmaları, 29-30 Mart, Ankara.
• Özbay, Y. ve Aydoğan, D. (2014). Aile yılmazlığı: bir engele rağmen birlikte güçlenen aile. Sosyal Politikaları Çalışmaları Dergisi, 14(31), 129-146.
• Özcan B. (2005). Anne-babaları boşanmış ve anne-babaları birlikte olan lise öğrencilerinin yılmazlık özellikleri ve koruyucu faktörler açısından karşılaştırılması (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Parlak, S. (2014). Yüksek Öğrenim Kredi Yurtlar Kurumunda barınan kız öğrencilerin yaşam anlam düzeyleri ile psikolojik dayanık-lılıkları arasındaki ilişki (İstanbul örneği). İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Pattakos, A. (2010). Prisoners of our thoughts. California: Berrett-Koehler Publishers.
• Patterson, J. (2002). Integrating family resilience and family stress theory. Journal of Marriage and Family, 64, 349-360.
• Rhodes, W. A. ve Brown, W. K. (1991a). Introduction and review of the literature. why some children succeed despite the odds. New York: Praeger Publishers.
• Runzo, J. ve Martin, N. M. (2002). Dünya dinlerinde hayatın anlamı (Çev: G. Varım). İstanbul: Say Yayınları.
• Rutter, M. (1987). Psychosocial resilience and protective mechanisms. American Journal of Orthopsychiatry, 57, 316-331.
• Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57(6), 1069-1081.
• Seligman, M. E. P. (2007). Gerçek mutluluk (Çev: S. Kunt Akbaş). Ankara: HYB Basım Yayın
• Seligman, M. ve Csikzentmihalyi, M. (2000). Positivepsychology: An introduction. American Psychologist, 55, 5-14.
• Sims, K. M. E. (2000). Hardiness and spiritual well-being as moderators of burnout in professional nurses. Dissertation Abstracts International, 61(3-B), 1330.
• Söylemez, A. (2016). Manevi zekânın yaşamın anlamı ve yaşam doyumunun yordayıcısı olarak incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Steger, M. F., Kashdan, T. B., Sullivan, B. A. ve Lorentz, D. (2008). Understanding the search for meaning in life: personality, cognitive style and the dynamic between seeking and experiencing meaning. Journal of Personality, 76(2), 199-228.
• Steger, M. F., Oishi, S. ve Kesebir, S. (2011). Is a life without meaning satisfying? The moderating role of the search for meaning in satisfaction with life judgments. The Journal of Positive Psychology, 6(3), 173-180.
• Steger, M. ve Frazier M. (2005). Meaning in life: one link in the chain from religiousness to well-being. Journal of Counseling Psychology, 52(4), 574-782.
• Süataç, A. (2010). Evlilik uyumunun kişilerarası tarz ve öfke açısından araştırılması (Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
• Şahin, M., Aydın, B., Sarı, S. V., Kaya, S. ve Pala, H. (2012). Öznel iyi oluşu açıklamada umut ve yaşamda anlamın rolü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(3), 827-836.
• Şimşir, Z., Boynueğri, S. ve Dilmaç, B. (2017). Religion and spirituality in the life of individuals with paraplegia: Spiritual journey from trauma to spiritual development. Spiritual Psychology and Counseling, 2, 89-110.
• Şimşir, Z., Seki, T. ve Dilmaç, B. (2018). Predictive relationships between adolescents’ spiritual well being and perceived social support: The role of values. Research on Education and Psychology, 2(1), 37-46.
• Şirin, T. (2018). Maneviyat Ölçeği'nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik çalışması. Turkish Studies, 13(18) 1283-1309.
• Şirin, T. (2019). Evli çiftlerin spiritüel iyi oluşları ile evlilik doyumları arasındaki ilişki. Ekev Akademi Dergisi. 23(77), 389-410.
• Tanaka, J. S. ve Huba, G. J. (1985). A fit index for covariance structure models under arbitrary GLS estimation. British Journal of Mathematical and Statistical Psychology, 38(2), 197-201.
• Tarhan, N. (2014). Mutlu evlilik psikolojisi. İstanbul. Timaş Yayınları.
• Tedeschi, R. G. ve Calhoun, L. G. (2004). Posttraumatic growth: Conceptual foundations and empirical evidence. Psychological inquiry, 15(1), 1-18.
• Telatar, T. G. ve Özcebe, H. (2004). Yaşlı nüfus ve yaşam kalitelerinin yükseltilmesi. Türk Geriatri Dergisi, 7(3),162-165.
• Terzi, Ş. (2005). Öznel iyi olmaya ilişkin psikolojik dayanıklılık modeli (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Terzi, Ş. (2008). Üniversite öğrencilerinin psikolojik dayanıklılıkları ve algıladıkları sosyal destek arasındaki ilişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 29, 1-9.
• Tillich, P. (2014). Olmak cesareti (Çev. F. C. Dansuk) İstanbul: Okuyan Us Yayınları.
• Turanlı, P. (2010). Orta yetişkinlikte evlilik uyumu ile benlik saygısı ve bağlanma stilleri arasındaki ilişkinin saptanması (Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Türksoy, N. (2003). Psikolojik travma ve tanım sorunları. Psikolojik Travma ve Sonuçları, Editör: T. Aker, M. E. Önder, 5US Yayıncılık, 9-21.
• Uğurluoğlu, D. ve Erdem, R. (2019). Travma geçiren bireylerin spiritüel iyi oluşlarının travma sonrası büyümeleri üzerine etkisi. Dokuz Eylul University Journal Of Graduate School of Social Sciences, 21(3).
• Walsh, F. (2002). A family resilience framework: ınnovative practice applications. Family Relations, 51(2), 1-14.
• Wang, M. C., Haertel, G. D. ve Walberg, H. J. (1994). Educational resilience in inner cities. Educational Resilience in Inner-City America: Challenges and Prospects, New Jersey: Lawrence Earlbaum Associates, Inc.
• Werner, E. E. (1989). High-risk children in young adulthood: A longitudinal study from birth to 32 years. American Journal of Orthopsychiatry. 59, 72-81.
• Westgate, C. E. (1996). Spiritual wellness and depression. Journal of Counseling & Development, 75(1), 26-35.
• Windle, M. (1999). Critical conceptual and measurement issues in the study of resilience. Resilience and Development: Positive Life Adaptations, New York: Kluwer Academic/Plenum Publishers.
• Yıkılmaz, M. ve Demir-Güdül, M. (2015). Üniversite öğrencilerinde yaşamda anlam, bilinçli farkındalık, algılanan sosyoekonomik düzey ve yaşam doyumu arasındaki ilişkiler. Ege Eğitim Dergisi, 16(2), 297-315.
• Zengin, B. (2013). Özel eğitime muhtaç çocuğa sahip ebeveynlerin algıladıkları sosyal destek, psikolojik dayanıklılık ve umut düzeyleri (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.