The Relationship between Mobbing Perception and Academic Alienation in Women Academicians: A Research in Public Institutions

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 2, 657 - 671, 28.04.2022

Recep Yücel , Gülşen Yurdakul

https://doi.org/10.33206/mjss.983212

Öz

Today, gender discrimination against women and mobbing makes it unbearable; It is one of the most debated topics in business and science. Today, especially employees frequently resort to mobbing and are exposed to mobbing. Mobbing causes people to remain silent and lose their motivation by lowering their motivation. However, in terms of modern and post-management approaches of employees, it's strongly recommended to create value, allow their productivity and creativity, develop their skills, increase their commitment and become a part of performance and productivity. However, as one of the problems that emerge as the 'dark side' of organizations, mobbing harms the quality of working life. Based on these views, in the study; on the basis of gender discrimination, the relationship between mobbing that academic women are exposed to academically and their profession alienation has been tried to be investigated. His contribution to the field demonstrates the importance of this study. In the research part of the study, the survey method was used to reach quantitative data. The data of the research consists of 201 female academicians working at state universities in the Central Anatolia Region. The data were analyzed with the SPSS 21 program. In the research; It has been observed that there is a positive relationship between the mobbing perceptions of female academicians and their alienation from academicians. Also, it has been determined that there are significant differences in terms of age, title and seniority, academic mobbing perception and professional alienation.

Anahtar Kelimeler

Academic Mobbing, Gender Discrimination, Academic Alienation, Work Alienation

Kadın Akademisyenlerde Mobbing Algısının Akademik Yabancılaşma İle İlişkisi: Kamu Kurumlarında Bir Araştırma

Öz

 Günümüzde, kadınlara uygulanan cinsiyet ayrımcılığı ve bunu içinden çıkılamaz hale getiren mobbing; iş ve bilim dünyasında en çok tartışılan konular arasında yer almaktadır. Özellikle çalışanlar, mobbinge sıkça başvurmakta ve ona maruz kalmaktadırlar. Mobbing kişilerin motivasyonlarını düşürerek sessizleşmelerine ve motivasyon kaybetmelerine neden olmaktadır. Oysa modern ve post yönetim yaklaşımlar, çalışanların; değer yaratmasını, üretkenlikleri ve yaratıcılıklarına fırsat verilmesini, yeteneklerinin geliştirmesini, bağlılıklarının artırılarak performans ve verimliliğin bir parçası olmasını kuvvetle önermektedir. Fakat organizasyonların ‘karanlık yönü’ olarak karşımıza çıkan sorunlardan biri olarak mobbing çalışma yaşamının kalitesine zarar vermekte ve hatta kişilerin işlerine yabancılaşmasına neden olmaktadır. Kişiler meslekleriyle bağını koparmakta yaptıkları işler onlar için bir önem taşımaktan uzaklaşmaktadır.Bu bilgilere dayanılarak, çalışmada; cinsiyet ayrımcılığı temelinde akademisyen kadınların akademik anlamda maruz kaldığı mobbing ile mesleklerine yabancılaşması arasında nasıl bir ilişki olduğu araştırılmaya çalışılmaktadır. Özellikle akademisyen kadınların evren olarak tercih edilme nedeni ise akademinin mesai saati olmayan ve kompleks bir çalışma yapısına sahip olması ve literatürde mobbinge maruz kalan çalışanların daha çok kadınlar olduğu bilgisidir. Alana yapacağı katkı ise bu çalışmanın önemine işaret etmektedir. Çalışmanın araştırma kısmında, nicel verilerin elde edilmesinde deneysel yöntem uygulanmak üzere anket tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın verilerini, İç Anadolu Bölgesinde yer alan kamu üniversitelerinde görevli 201 kadın akademisyen oluşturmaktadır. Veriler SPSS 21 programı ile analiz edilmiştir. Araştırmada; kadın akademisyenlerin mobbing algıları ile akademisyenliğe yabancılaşma arasında pozitif yönlü bir ilişki olduğu görülmüştür. Ayrıca; yaş, unvan ve kıdem açısından, akademik mobbing algısı ile akademisyenliğeyabancılaşma üzerinde ise anlamlı farklılıklar oluştuğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Akademik Mobbing, Cinsiyet Ayrımcılığı, Akademik Yabancılaşma, İşe Yabancılaşma

Kaynakça

• Akpınar, E. (2015). Üniversitede araştırma görevlilerinin duygusal tacize (mobbing) yönelik algılarının demografik özeliklere göre analizi. Current Research in Education, 1(2), 89-100.
• Alleman, N. F. ve Haviland, D. (2017). I expect to be engaged as an equal: collegiality expectations of full-time, non-tenure-track faculty members. Higher Education, 74(3), 527-542.
• Atik, S. ve Özer, N. (2020). Lise öğrencilerinin öğretmene güvenleri ile akademik başarıları arasındaki ilişkide okula karşı tutum, okula yabancılaşma ve okul tükenmişliğinin doğrudan ve dolaylı rolü. Eğitim ve Bilim, 45(202), 441-458.
• Baron, R. A. ve Neuman, J. H. (1996). Workplace violence and workplace aggression: evidence on their relative frequency and potential causes. Aggressive Behavior: Official Journal of the International Society for Research on Aggression, 22(3), 161-173.
• Başarır, F. ve Sarı, M. (2015). Kadın akademisyenlerin ‘kadın akademisyen olma’ya ilişkin algılarının metaforlar yoluyla incelenmesi. Journal of Higher Education & Science/Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 5(1), 41-51.
• Branch, S., Ramsay, S. ve Barker, M. (2013). Workplace bullying, mobbing and general harassment: A review. International Journal of Management Reviews,15(3), 280-299.
• Cassell, M. A. (2011). Bullying in academe: prevalent, significant, and incessant. Contemporary Issues in Education Research, 4(5), 33-44.
• Cerci, P. A. ve Dumludag, D. (2019). Life satisfaction and job satisfaction among university faculty: The impact of working conditions. Academic Performance and Relative Income. Social Indicators Research, 144(2), 785-806.
• Chervenak, F. A. ve McCullough, L. B. (2019). Academic physicians as factory workers: Identifying and preventing alienation of labor. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 220(6), 558-561.
• Crawford, C. M. (2020). In the midst of the maelstrom: struggling through the revulsions of academic mobbing while maintaining one's ethical compass. In Confronting Academic Mobbing in Higher Education: Personal Accounts and Administrative Action (pp. 241-266). IGI Global.
• Çakır, Ö. (2008). Türkiye'de kadının çalışma yaşamından dışlanması. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31, 25-47.
• Çoban, O., Yildirim, M. ve Caz, Ç. (2019). An analysis of professional alienation in academics. Universal Journal of Educational Research, 7(2), 450-456.
• Çögenli, M. Z. ve Asunakutlu, T. (2014). Akademisyenlere yönelik mobbing ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 92-105.
• Davidov, Y. (1990). Özgürlük ve yabancılaşma (Çev: S. Şölçün). İstanbul: Bilim ve Sosyalizm Yayınları.
• Demirel, A. G., Ötken, A. B. ve Kunday, Ö. (2012). Mobbing and work alienation: Support from colleagues as a moderator. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,30(1), 1-28.
• Durmaz, Ş. (2016). İşgücü piyasasında kadınlar ve karşılaştıkları engeller. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(3), 37-60.
• Ergöl, Ş., Koç, G., Eroğlu, K. ve Taşkin, L. (2012). Türkiye'de kadın araştırma görevlilerinin ev ve iş yaşamlarında karşılaştıkları güçlükler. Journal of Higher Education & Science/Yüksekögretim ve Bilim Dergisi,2(1), 43-49.
• Ertureten, A., Cemalcilar, Z. ve Aycan, Z. (2013). The relationship of downward mobbing with leadership style and organizational attitudes. Journal of Business Ethics, 116(1), 205-216.
• Eryılmaz, A. ve Burgaz, B. (2011). Özel ve resmi lise öğretmenlerinin örgütsel yabancılaşma düzeyleri. Eğitim ve Bilim, 36(161), 271-286.
• Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS: Introducing statistical method (3rdEdition). Thousand Oaks, CA: Sage.
• George, D. ve Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: A simple guide and reference, 17.0 update (10thEdition) Boston: Pearson
• Güven, Ö. Ü. A., Kaplan, Ö. Ü. Ç. ve Acungil, Ö. Ü. Y. (2018). Türkiye’de özel ve kamu üniversitelerinde çalışan akademisyenlerin mobbing algısı. Journal of Academic Researches and Studies,10(18), 43- 58.
• Heinemann, P. P. (1972). Mobbning: Gruppvåld bland barn och vuxna (Mobbing-group violence by children and adults). Stockholm: Natur och Kultur.
• Helmes, S. (2020). Within the academy: Alienated in more ways than one: The alienated academic: The struggle for autonomy inside the university, by Richard Hall, London, Palgrave Macmillan.
• Hershcovis, M. S. (2011). Incivility, social undermining, bullying… oh my! A call to reconcile constructs within workplace aggression research. Journal of Organizational Behavior, 32(3), 499-519.
• Holcomb‐McCoy, C. (2004). Alienation: A concept for understanding low‐income, urban clients. The Journal of Humanistic Counseling. Education and Development, 43(2), 188-196.
• Hutchinson, M., Wilkes, L., Jackson, D. ve Vickers, M. H. (2010). Integrating individual, work group and organizational factors: Testing a multidimensional model of bullying in the nursing workplace. Journal of Nursing management, 18(2), 173-181.
• Josipović-Jelić, Ž., Stoini, E. ve Celić-Bunikić, S. (2005). The effect of mobbing on medical staff performance. Acta Clinica Croatica, 44(4), 347-352.
• Kagnıcıoğlu, D. (2017). The role of women in working life in Turkey. WIT Transactions on Ecology and the Environment, 226, 349-358.
• Kanten, P. ve Ülker, F. (2014). Yönetim tarzının üretkenlik karşıtı iş davranışlarına etkisinde işe yabancılaşmanın aracılık rolü. Mugla Sitki Kocman University Journal of Social Sciences, 32, 16-40.
• Kanungo, R. N. (1990). Culture and work alienation western models and eastern realities. International Journal of Psychology, 25(3-6), 795-812.
• Kara, D., Kim, H. ve Uysal, M. (2018). The effect of manager mobbing behaviour on female employees’ quality of life. Current Issues in Tourism, 21(13), 1453-1467.
• Karabal, C., Sağbaş, M. ve Kaygın, E. (2016). Mobbing ile örgütsel yabancılaşma arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik bir araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1, 140-162.
• Karabıyık, İ. (2012). Türkiye'de çalışma hayatında kadın istihdamı. MarmaraÜniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(1), 231-260.
• Kayacı, Ü. (2014). Akademik ortamlarda psikolojik şiddet (mobbing) ve yılmazlık. Journal of Turkish Educational Sciences, 12(2), 67-78.
• Kılıç, İ., Saraçlı, S., Doğan, İ. ve Pelit, E. (2017). Hastane işletmelerinde mobbingin örgütsel yabancılaşma üzerine etkisi: Afyonkarahisar'da bir uygulama. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(4), 734-747.
• Kocacık, F. ve Gökkaya, V. B. (2005). Türkiye’de çalışan kadınlar ve sorunları. CÜ İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6(1), 195-219.
• Kolodej, C. ve Smutny, P. (2020). Organisationale und führungsrelevante Aspekte von mobbing. In Führungs-und Organisationsverantwortung bei Mobbing(pp. 11-26). Springer Gabler, Wiesbaden.
• Kuzgun, Y. ve Sevim, S. A. (2004). Kadınların çalışmasına karşı tutum ve dini yönelim arasındaki ilişki. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(1), 14-27.
• Kwiek, M. (2015). Academic generations and academic work: Patterns of attitudes, behaviors, and research productivity of Polish academics after 1989. Studies in Higher Education, 40(8), 1354-1376.
• Lee, J. F. (2014). Gender representation in Hong Kong primary school ELT Textbooks–a comparative study. Gender and Education, 26(4), 356-376.
• Leymann, H. (1990). Mobbing and psychological terror at workplaces. Violence and victims, 5(2), 119-126.
• Leymann, H. (1996). The content and development of mobbing at work. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 165-184.
• Lorenz, K. (1991). Hier binich-wo bist Du? Ethologie der grauganz(Here I am-where are you? The behaviour of geese). (New Edition). München: Piper.
• Lukács, G. (1975). The young Hegel: Studies in the relations between dialectics and economics. London: Merlin Press.
• Marcuse, H., (1989). Us ve devrim: Hegel ve toplumsal kuramın doğuşu (1954’te yazılan ek ile) (Çev: A. Yardımlı). İstanbul: İdea Yayınevi.
• Mills, C. W. (2000). The sociological imagination. Oxford University Press.
• Mottaz, C. J. (1981). Some determinants of work alienation. Sociological Quarterly, 22(4),515-529.
• Ollman, B. (2015). Yabancılaşma: Marx’ın kapitalist toplumdaki insan anlayışı. Yordam Kitap.
• Overend, T. (1975). Alienation: A conceptual analysis. Philosophy and Phenomenological Research, 35(3), 301-322.
• Özçatal, E. Ö. (2011). Ataerkillik, toplumsal cinsiyet ve kadının çalışma yaşamına katılımı. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 21-39.
• Özçelik, M. K. (2017). Çalışma hayatında kadının yeri ve kariyer gelişim engelleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(52), 49-70.
• Özer, M. M. (2017). Ataerkil kapitalist çalışma yaşamından kadın tanıklıkları. Çalışma ve Toplum, 54(3), 1397-1422.
• Öztan, E. ve Doğan, S. N. (2015). Akademinin cinsiyeti: Yıldız Teknik Üniversitesi örneği üzerinden üniversite ve toplumsal cinsiyet. Çalısma ve Toplum, 46(3), 191-222.
• Öztürk, A. (2019). Akademisyenlerin algıladıkları mobbing ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı, 314-325.
• Pheko, M. M. (2018). Autoethnography and cognitive adaptation: Two powerful buffers against the negative consequences of workplace bullying and academic mobbing. International Journal of Qualitative Studies on Health and Well-being, 13(1),1459134.
• Quine, L. (1999). Workplace bullying in NHS community trust: Staff questionnaire survey. Bmj, 318(7178), 228-232.
• Roberts, B. R. (1987). A confirmatory factor-analytic model of alienation. Social Psychology Quarterly, 50(4), 346-351.
• Seeman, M. (1959). On the meaning of alienation. American Sociological Review, 24, 783-791.
• Şenerkal, R. ve Çorbacıoğlu, S. (2015). Akademik personelin algıladığı psikolojik taciz davranışları ile iş performansı, psikolojik ve fizyolojik sağlık ilişkisi üzerine bir araştırma. Gazi Universitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakultesi Dergisi, 17(1),107-135.
• Şimşek, H., Balay, R. ve Şimşek, A. S. (2012). İlköğretim sınıf öğretmenlerinde mesleki yabancılaşma. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(1), 53-72.
• Tetik, S. (2010). Mobbing kavramı: Birey ve örgütler açısından önemi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12(18), 81-89
• Tınaz, P. (2006). Çalışma yaşamında psikolojik bir dram: Mobbing. Retrieved July 5, 2020, http://dosya.toprakisveren.org.tr/makale/2006-71-pinartinaz.pdf
• Tigrel, E. Y. ve Kokalan, O. (2009). Academic mobbing in Turkey. International Journal of Behavioral, Cognitive, Educational and Psychological Sciences, 1(2), 91-99.
• Topa, G. ve Moriano, J. A. (2013). Stress and nurses' horizontal mobbing: Moderating effects of group identity and group support. Nursing outlook, 61(3), 25-31.
• Tutar, H. (2004). İş yerinde psikolojik şiddet. İstanbul: Platin Yayınları.
• Vandekerckhove, W. ve Commers, M. R. (2003). Downward workplace mobbing: A sign of the times? Journal of Business Ethics, 45(1-2), 41-50.
• Wood, W., A. (2017). Karl Marx (Çev: D. Yücel ve B. Aydın). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yılmaz, S. ve Sarpkaya, P. (2009). Eğitim örgütlerinde yabancılaşma ve yönetimi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 314-333.
• Yildirim, A. ve Yildirim, D. (2007). Mobbing in the workplace by peers and managers: Mobbing experienced by nurses working in healthcare facilities in Turkey and its effect on nurses. Journal of Clinical Nursing, 16(8), 1444-1453.
• Yildiz, S. ve Alıcı, D. (2019). Akademisyenliğe yabancılaşma ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Journal of Higher Education/Yüksekögretim Dergisi, 9(1), 49-58.
• Zapf, D., Escartín, J., ScheppaLahyani, M., Einarsen, S. V., Hoel, H. ve Vartia, M. (2020). Empirical findings on prevalence and risk groups of bullying in the workplace. Bullying and Harassment in the Workplace: Theory,Research and Practice. 105.