The Effect of Real Exchange Rate, Inflation and Interest Rate on Foreign Trade in Turkey: Analysis with Symmetric and Asymmetric Methods

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 2, 524 - 556, 27.04.2023

Hüseyin Uslu

https://doi.org/10.33206/mjss.1186057

Cited By: 1

Öz

The aim of this study is to examine the effects of real exchange rate, inflation and interest rates on foreign trade in Turkey, using the annual data for the period 1970-2021, theoretically and practically, with symmetrical and asymmetrical time series analysis methods. The time series analysis method was used in the research, and the stationarity of the series; It was examined by Zivot and Andrews (1992) and Lee and Strazicich (2003, 2004) tests that allow for structural break. Cointegration relations between series; It has been tested with symmetrical cointegration methods Hatemi-J (2008) and asymmetric cointegration methods by Granger and Yoon (2002) and Hatemi-J and Irandoust (2012). Causality relationships between series; Hacker and Hatemi-J (2006) tested for symmetric causality and Hatemi-J (2012) asymmetric causality tests. In cointegration analysis; In Hatemi-J (2008) structural break cointegration test, it was concluded that only the series in the trade balance model have a cointegration relationship. Granger and Yoon (2002) asymmetric cointegration test does not find hidden cointegration in any model, Hatemi-J and Irandoust (2012) asymmetric cointegration test; He could not find cointegration between the negative components of the series in the export model, but showed that there are hidden cointegration relationships between the positive components of the series in the export model and between both components of the series in the import model and the trade balance model. As a result of the analyzes made; In Hacker and Hatemi-J (2006) symmetric causality test, one-way causality relations from exports to inflation and average real national income per capita in the world and from interest to imports were found. In Hatemi-J (2012) asymmetric causality test; It has been revealed that there are asymmetric causality relations from exports to interest, from imports to inflation and the average real national income per capita in the world. Symmetrical and asymmetrical analyzes made; It has been revealed that Turkey's foreign trade deficit problem has complex relations that cannot be solved by raising the nominal exchange rate alone.

Anahtar Kelimeler

Real Exchange Rate, Inflation, Interest Rate, Symmetric and Asymmetric Causality Tests.

Türkiye’de Reel Döviz Kuru, Enflasyon ve Faiz Oranlarının Dış Ticaret Üzerindeki Etkisi: Simetrik ve Asimetrik Yöntemlerle Analiz

Öz

Bu çalışmanın temel amacı; Türkiye’de reel döviz kuru, enflasyon ve faiz oranlarının dış ticaret üzerindeki etkilerini 1970-2021 dönemi yıllık verilerini kullanarak teorik ve uygulamalı olarak simetrik ve asimetrik zaman serileri analiz yöntemleriyle incelemektir. Araştırmada zaman serileri analiz yöntemi kullanılmış olup, serilerin durağanlıkları; yapısal kırılmaya izin veren Zivot ve Andrews (1992) ve Lee ve Strazicich (2003, 2004) testleriyle incelenmiştir. Seriler arasındaki eşbütünleşme ilişkileri; Hatemi-J (2008) simetrik, Granger ve Yoon (2002) ve Hatemi-J ve Irandoust (2012) asimetrik eşbütünleşme yöntemleriyle sınanmıştır. Seriler arasındaki nedensellik ilişkileri; Hacker ve Hatemi-J (2006) simetrik nedensellik, Hatemi-J (2012) asimetrik nedensellik testleriyle araştırılmıştır. Eşbütünleşme analizlerinde; Hatemi-J (2008) yapısal kırılmalı eşbütünleşme testinde sadece ticaret dengesi modelinde yer alan serilerin eşbütünleşme ilişkisine sahip oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Granger ve Yoon (2002) asimetrik eşbütünleşme testi, hiçbir modelde saklı eşbütünleşme bulamazken, Hatemi-J ve Irandoust (2012) asimetrik eşbütünleşme testi; ihracat modelinde yer alan serilerin negatif bileşenleri arasında eşbütünleşme bulamamış ama ihracat modelindeki serilerin pozitif bileşenleri arasında, ithalat modeli ve ticaret dengesi modelindeki serilerin her iki bileşeni arasında da saklı eşbütünleşme ilişkilerinin var olduğunu göstermiştir. Yapılan analizler sonucunda; Hacker ve Hatemi-J (2006) simetrik nedensellik testinde, ihracattan enflasyon ve dünyadaki kişi başına düşen ortalama reel milli gelire ve faizden ithalata tek yönlü nedensellik ilişkileri bulunmuştur. Hatemi-J (2012) asimetrik nedensellik testindeyse; ihracattan faize, ithalattan enflasyon ve dünyadaki kişi başına düşen ortalama reel milli gelire doğru asimetrik nedensellik ilişkileri olduğu ortaya çıkarılmıştır. Yapılan simetrik ve asimetrik analizler; Türkiye’nin dış ticaret açığı sorununun, sadece nominal kurun yükseltilmesiyle çözülemeyecek kadar kompleks ilişkiler barındırdığını ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Reel Döviz Kuru, Enflasyon, Faiz Oranı, Simetrik ve Asimetrik Nedensellik Testi.

Kaynakça

• Abeysinghe, T. ve Yeok, T. L. (1998). Exchange rate appreciation and export competitiveness: The case of Singapore. Applied Economics, 30(1), 51-55.
• Açcı, Y. (2016). Türkiye’de reel döviz kuru ve dış ticaret ilişkisinin var analizi ile incelenmesi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 8(14), 41-53.
• Akdoğan, K., Bağır, Y.K ve Torun, H. (2021). Heterogeneous effect of exchange rates on firms’ exports: role of labor ıntensity. Central Bank of the Republic of Turkey, Working Paper, No. 21/15.
• Assery, A. ve Peel, D. A. (1991). The effects of exchange rate volatilityon exports: some new estimates. Economic Letter, 37(2), 173-177.
• Alim, Ç. (2019). Döviz kurları, dış ticaret ve ekonomik büyüme ilişkisi: türkiye üzerine bir uygulama (Yüksek Lisans Tezi). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Ana Bilim Dalı, Sivas.
• Alsu, E. (2006). Döviz kurları, enflasyon ve faiz oranlarının dış ticaret üzerindeki etkileri Türkiye örneğ (1985-2005) (Yüksek Lisans Tezi). Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Ana Bilim Dalı, Gaziantep.
• Alptekin, V. ve Uysal, D. (2012). Reel döviz kurunun dış ticaret üzerindeki uzun dönemli etkilerinin analizi. Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 1-22.
• Alpha, M. E. ve Pingfeng, L. (2015). The determinants of inflation in Sierra Leone: A cointegration analysis. Journal of Economics and Sustainable Development, 6(6), 121-131.
• Altın, H. ve Süslü, C. (2017). Türkiye için döviz kuru, ihracat ve ithalat arasındaki nedensellik ilişkisinin incelenmesi. Aksaray Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 105-112.
• Altındöken, Ö. (2020). Döviz kurları ve dış ticaret ilişkisi Türkiye örneğ (Yüksek Lisans Tezi). Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yönetimi Anabilim Dalı, Mersin.
• Aristotelous, K. (2001). Exchange-rate volatility, exchange-rate regime, and trade volume: Evidence from the UK-US export function (1889-1999). Economics Letters, 72(1), 87-94.
• Arize, A. C., Osang, T. ve Slottje, D. J. (2000). Exchange-rate volatility and foreign trade: Evidence from thirteen LCD’s. Journal of Business ve Economic Statistics, 18(1), 10-17.
• Arize, A. C., Osang, T. ve Slottje, D. J. (2008). Exchange-rate volatility in Latin America and its impact on foreign trade. international Review of Economics and Finance, 18(1), 33-44.
• Arize, A., Malindretos, J. ve Igwe, E.U. (2017). Do exchange rate changes improve the trade balance: An asymmetric nonlinear cointegration approach. international Review of Economics and Finance, 49, 313-326.
• Badinger, H. ve Clairfontaine, A.F. (2018). Trade balance dynamics and exchange rates: In search of the J-curve using a structural gravity approach. WU Vienna University of Economics and Business, Department of Economics, Working Paper, No. 256.
• Bahmani-Oskooee, M., Iqbal, J. ve Salam, M. (2016). Short run and long run effects of exchange rate volatility on commodity trade between Pakistan and Japan. Economic Analysis and Policy, 52, 131- 142.
• Bahmani-Oskooee, M. ve Aftab, M. (2017). On the asymmetric effects of exchange rate volatility on trade flows: New evidence from US-Malaysia trade at the industry level. Economic Modelling, 63, 86- 103.
• Bahmani-Oskooee, M. ve Gelan, A. (2018). Exchange-rate volatility and international trade performance: Evidence from 12 African countries. Economic Analysis and Policy, 58, 14-21.
• Barışık, S. ve Dursun, E. (2021). Gold, stock market, currency market of the economic confidence index impact test: The case of Turkey. Sivas Cumhuriyet University Journal of Economics and Administrative Sciences, 22(1), 253-280.
• Bilir, H. (2017). Yeni-Keynesyen iktisatta ücret yapışkanlıkları. Politik Ekonomik Kuram, 1(1), 188-213.
• Bozdan, D. N., Özenci, İ. ve Keskin Benli, Y. (2018). Döviz kuru ile ihracat ve ithalat arasındaki ilişkinin analizi: Ampirik bir çalışma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(25), 638-649.
• Chaudhary, G.M., Hashmi, S.H. ve Khan, M.A. (2016). Exchange rate and foreign trade: A comparative study of major South Asian And South-East Asian countries. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 230, 85-93.
• Choudhry, T. ve Hassan, S. S. (2015). Exchange rate volatility and UK imports from developing countries: The effect of the global financial crisis. Journal of International Financial Markets, Institutions ve Money, 39, 89-101.
• Cheung, Y. W. ve Sengupta, R. (2013). Impact of exchange rate movements on exports: An analysis of Indian non¬financial sector firms. Journal of International Money and Finance, 39, 231-245.
• Christiano, L.J. (1992). Searching for a Break in GNP. Journal of Business and Economic Statistics, 10, 237-249.
• Choi, M.S. (2017). The recent effects of exchange rate on international trade. Prague Economic Papers, 26(6), 661-689.
• Çevik, Z. ve Zeren, F. (2014). Tarım kredilerinin finansal gelişim üzerindeki etkisinin asimetrik nedensellik testi ile incelenmesi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 24, 197-208.
• Çiçek, S. (2006). Türkiye’de döviz kuru sistemleri ve politikalarının ihracata etkileri (1980—2004)(Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, İzmir.
• Çütçü, İ. (2020). Relationship between Inflation and foreign trade: An econometric analysis with structural break between the EU-28 countries and Turkey. Journal of Academic Researches and Studies, 12(22), 260-275.
• Demez, S., Kızılkaya, O. ve Dağ, M. (2019). Finansal gelişme ve büyüme ilişkisi: Türkiye için bootstrap nedensellik analizi. Business and Economics Research Journal, 10(3), 617-628.
• Demircioğlu, M. (2009). Döviz kuru politikaları ve dış ticaret 1980 sonrası Türkiye örneği (Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Ana Bilim Dalı, İzmir.
• Deyak, T.A., Sawyer, W.C. ve Sprinkle, R.L. (1990). The effects of exchange rate changes on prices and quantities in U.S. foreign trade. The International Trade Journal, 5(1), 77-92.
• Dexter, A. S., Levi, M. D. ve Nault, B. R. (2005). International trade and the connection between excess demand and inflation. Review of International Economics, 13(4), 699-708.
• Doğanlar, M. (2002). Estimating the impact of exchange rate volatility on exports: Evidence from Asian countries. Applied Economics Letters, 9, 859-863.
• Duasa, J. (2009). Exchange rate shock on Malaysian prices of imports and exports: An empirical analysis. Journal of Economic Cooperation and Development, 30(3), 99-114.
• Emeç, H. ve Gülay, E. (2013). Nominal döviz kuru oynaklığmm enflasyon, faiz oranı ve dış ticaret hacmindeki değişimler ile olan ilişkisi: Türkiye örneği. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 50(578), 77-96.
• Engeloğlu, Ö. (2020). AB ülkeleri ve Türkiye'de tüketici ve üretici güven endeksinin belirleyicileri: Asimetrik nedensellik testi ve kümeleme analizi (Doktora Tezi). Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Ekonometri Anabilim Dalı, Ankara.
• Engle, R.F. ve Granger, C.W. J. (1987). Cointegration and error-correction: Representation, estimation and testing. Econometrica, 66, 251-276.
• Erçevik, B. (2011). Döviz kuru ve faiz Oranının dış ticaret üzerine etkisi: Türkiye uygulaması (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Para, Sermaye Piyasaları ve Finansal Kurumlar Bilim Dalı, İstanbul.
• Erdaş, M.L. ve Göçmen Yağcılar, G. (2021). Finansal gelişme, tasarruf ve küreselleşme ile sermaye oluşumu arasındaki ilişkinin saklı eşbütünleşme ve asimetrik nedensellik testleri ile analiz edilmesi: Türkiye Örneği. Verimlilik Dergisi, 3, 203-222.
• Erden, L. ve Sağlam, G. (2009). Türkiye'de döviz kuru oynaklığmm sektörel ithalata etkileri: Bir ARDL ithalat modeli analizi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(2), 19-44.
• Ergür, H. O. (2011). Dış ticaret dengesi ve rekabet etkisi bağlamında 1980 sonrası Türkiye’de uygulanan döviz kuru sistemleri (Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Malatya.
• Ergun, S. ve Taşar, İ. (2014). Döviz kuru, verimlilik ve ihracat nedensellik analizi. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 5(1), 1-12.
• Esen, Ö. (2012). Türkiye’de döviz kuru belirsizliğinin ihracat üzerine etkisi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 49(568), 89.
• Fisher, I. (1930). The Theory of Interest. New York: Macmillan.
• Galal, S. veLan, D. (2017). Relationship between inflation and foreign trade. International Journal of Business Marketing and Management, 2(5), 1-7.
• Granger, C.W.J. (1969) Investigating causal relations by econometric models and cross spectral methods. Econometrica, 37, 424-38.
• Granger, C. ve Yoon, G. (2002). Hidden cointegration. Royal Economic Society Annual Conference, 29 Agust 2002, No. 92.
• Gregory, A., W. ve Hansen, B. E. (1996). Residual-based tests for cointegration in models with regime shifts. Journal of Econometrics, 70(1), 99-126.
• Gujarati, D.N. ve Porter, D.C. (2012). Temel ekonometri. (Çev: Ümit Şenesen ve Gülay Günlük Şensen), Litaretür Yayınevi, İstanbul.
• Gül, S. (2019). Reel kur hareketlerinin ihracat üzerine etkileri: Türkiye için asimetrik bir bakış. Bankacılar Dergisi, 108, 57-76.
• Güler, A. (2021). Reel döviz kuru şoklarının ihracat ve dış ticaret dengesi üzerindeki asimetrik etkileri: Türkiye için NARDL yaklaşımından kanıtlar. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 950-970.
• Güriş, S., Çağlayan Akay, E. ve Güriş, B. (2020). R ile temel ekonometri. DER Yayınları, İstanbul.
• Hacker, R.S. ve Hatemi-J, A. (2006). Tests for causality between integrated variables using asymptotic and bootstrap distributions: Theory and application. Applied Economics, 38(13), 1489-1500.
• Hatemi-J, A. ve Irandoust, M. (2012). Asymmetric interaction between government spending and terms of trade volatility new evidence from hidden cointegration technique. Journal of Economic Studies, 39(3), 368-378.
• Hatemi-J, A. ve Uddin, G.S. (2014). On the causal nexus of remittances and poverty reduction in Bangladesh. Applied Economics, 46(4), 374-382.
• Hatemi-J, A. (2008). Tests for cointegration with two unknown regime shifts with an application to financial market integration. Empirical Economics, 35(3), 497-505.
• Hatemi-J, A. (2012). Asymmetric causality tests with an application. Empirical Economics, 43, 447-456.
• Hepkorucu, A. (2020). Doğrusal olmayan birim kök sınamalarının gelişimi ve bir test önerisi (Doktora Tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ekonometri Anabilim Dalı, Bursa.
• Hussain, M.E. ve Haque, M. (2014). Is the J-curve a reality in developing countries? Journal of Economics and Political Economy, 1(2), 231-240.
• Ilıca, N. (2021). Cari açığa faiz, enflasyon ve dövip kuru perspektiflerinden bakış; Türkiye örneği (Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Eskişehir.
• Jacob, T., Raphael, R. ve Ajina, V.S. (2021). Impact of exchange rate and inflation on the export performance of the Indian economy: An empirical analysis. BIMTECH Business Perspective (BSP), 1—13, Erişim Adresi: https://www.bimtech.ac.in/Uploads/image/1682imguf_TomJacob_BSP_rev1.pdf, Erişim Tarihi: 25.12.2021.
• Jiang, W. (2014). The effect of RMB exchange rate volatility on import and export trade in China. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 4(1), 615-625.
• Jiranyakul, K. (2010). The effects of real exchange rate volatility on thailand's exports to the United States and Japan under the recent float. NIDA Development Journal, 50(2), 1-18.
• Johansen, S. (1988) Statistical analysis of cointegration vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12, 231-54.
• Johansen, S., and Juselius, K (1990). Maximum likelihood estimation and inference on cointegration-with appucations to the demand for money. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52(2), 169-210.
• Kamacı, A. (2019). Yeni kırılgan beşli ülkelerinde gelir eşitsizliğinin ekonomik büyümeye etkiler. Fiscaoeconomia, 3(3)- 58-71.
• Kaplan, H.F. (2019). Türkiye’de para politikası şoklarının asimetrik etkileri (Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Malatya.
• Karagöz, M. ve Doğan, Ç. (2005). Döviz kuru dış ticaret ilişkisi: Türkiye örneği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 219-228.
• Karaş, G. ve Karaş, E. (2017). Reel efektif döviz kuru, ihracat ve ithalat arasındaki ilişki: Türkiye özelinde ekonometrik bir değerlendirme. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(Özel Sayı), 27-46.
• Kasman, A. ve Kasman, S. (2005). Exchange rate uncertainty in Turkey and its impact on export. METU Studies in Development, 32(1), 41-58.
• Kaya, M. V., Demir, F. ve Tığlı, A. (2016). The interaction between economic growth and financial liberalization after 1980 in Turkey. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(3), 140-161.
• Keskin, G. (2008). The bilateral J-curve of Turkey for consumption, capital and intermediate goods. The Graduate School of Social Sciences, METU, Unpublished M.A. Thesis in Economics, Ankara.
• Kızılkaya, O. (2012). Reel dövip kuru, yabancı sermaye ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Konya.
• Kızıldere, C., Kabadayı, B. ve Emsen, Ö. S. (2014). Dış ticaretin döviz kuru değişimlerine duyarlılığı: Türkiye üzerine bir inceleme. International Journal of Economic and Administrative Studies, 12, 39-54.
• Kızıltan, A. ve Ciğerlioğlu, O. (2018). Türkiye’de reel döviz kuru değişmelerinin ihracat ve ithalata etkisi. Ekev Akademi Dergisi, 12(36), 423-444.
• Kim, C. B. (2017). Does exchange rate volatility affect Korea’s seaborne import volume? Asian Journal of Shipping and Logistics, 33(1), 43-50.
• Kombak, G. (2019). Enflasyonun dış ticaret üzerindeki etkisi-Türkiye Örneği (Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Edirne.
• Labonte, M. (2010). Is the U.S. current account deficit sustainable? Congressional Research Service, No: 7-5700.
• Lee, J. ve Strazicich, M. C. (2003). Minimum lagrange multiplier unit root test with two structural breaks. Review of economics and statistics, 85(4), 1082-1089
• Lee, J. ve Strazicich, M. C. (2004). Minimum LM unit root test with one structural break. Economics Bulletin, 33(4), 1¬16.
• Lim, Y. C. ve Sek, S. K. (2014). An examination on the determinants of inflation. Journal of Economics, Business and Management, 3(7), 678-682.
• Nagpal, M. (2012). The J-curve phenomenon: Myth or reality? —An Analysis for India. Erişim Adresi: https://www.econ-jobs.com/research/18594-The-J-Curve-Phenomenon--Myth-or-Reality-.pdf, Erişim Tarihi:25.12.2021.
• Nicita, A. (2013). Exchange rates, international trade and trade policies. UNCTAD Policy Issues in International Trade And Commodities Study Series, No. 56.
• Obstfeld, M. (2020). Global dimensions of U.S. monetary policy. Erişim Adresi: https://www.ijcb.org/journal/ijcb2002_2.pdf, Erişim Tarihi: 20.01.2022.
• Onafowora, O. A. ve Owoye, O. (2008). Exchange Rate Volatility And Export Growth in Nigeria. Applied Economics, 40(12), 1547-1556.
• Ordu, C.F. (2013). Döviz kuru dış ticaret ilişkisi: Türkiye örneği (Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Öksüzler, S.H. (2019). Türkiye’de enflasyon, işsizlik ve dış ticaret İlişkisi: 2014-2019 (Yüksek Lisans Tezi). Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Gaziantep.
• Öncel, A. ve İnal, V. (2016). Türkiye’de reel döviz kuru ile dış ticaret dengesi arasındaki ilişki: 2000-2015 dönemi için ARDL modeli ile amprik bir analiz. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 786-799.
• Özer, H. ve Kutlu, M. (2019). Türkiye’de enflasyon, döviz kuru ve dış ticaret dengesi ilişkisinin VAR modeli ile analizi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 17(4), 214-231.
• Perron, P. (1989). The great crash, the oil price shock, and the unit root hypothesis. Econometrica, 57(6), 1361-1401.
• Petek, A. ve Çelik, A. (2017). Türkiye’de enflasyon, döviz kuru, ihracat ve ithalat arasındaki ilişkinin ekonometrik analizi (1990-2015). Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 54(626), 69-87.
• Pino, G., Tas, D. ve Sharma, S.C., (2016). An investigation of the effects of exchange rate volatility on exports in east Asia. Applied Economics, 48(26), 2397-2411.
• Polat, B. (2021). Yapısal kırılma ve fourier eşbütünleşme analizi: Türkiye’de çevresel Kuynets eğrisi hipotezinin geçerliliğinin sınanması (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ekonometri Anabilim Dalı, İstanbul.
• Purusa, N.A. ve Istiqomah, N. (2018). Impact of FDI, COP, and inflation to export in five Asean countries. Jurnal Ekonomi Pembangunan: Kajian Masalah Ekonomi dan Pembangunan, 19(1), 94-101.
• Sahoo, M. ve Sethi, N. (2018). The dynamic relationship between export, import and inflation: Empirical evidence from India. The Indian Economic Journal, 66(3-4), 294-311.
• Saraçoğlu, G. (1996). Türkiye’de dış ticaret ve döviz kuru (1981-1995) Vektör Otoregresif Yaklaşım (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Sevüktekin, M. ve Çınar, M. (2014). Ekonometrik zaman serileri analizi. (4. Baskı). Dora Yayınları, Bursa.
• Serenis, D. ve Tsounis, N. (2013). Exchange rate volatility and foreign trade: The case for cyprus and croatia. Procedia Economics and Finance, 5, 677-685.
• Senadza, B. ve Diaba, D. D. (2017). Effect of exchange rate volatility on trade in subsaharan Africa. Journal of African Trade, 4, 20-3
• Şener, S., Yılancı, V. ve Tıraşoğlu, M. (2013). Petrol fiyatları ile borsa İstanbul’un kapanış fiyatları arasındaki saklı ilişkinin analizi. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 26, 231-248.
• Şahin, D. (2018). Türkiye’de dış ticaret ve enflasyon arasındaki ilişkinin analizi. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(18), 125-145.
• Şahin, D. ve Durmuş, S. (2019). Türkiye’de reel efektif döviz kuru, ihracat ve ithalat arasındaki nedensellik ilişkisinin analizi. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 210-223.
• Tapşın, G. ve Karabulut, A.T. (2013). Reel döviz kuru, ithalat ve ihracat arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 26, 190-205.
• Tarı, R. ve Yıldırım, D. Ç. (2009). Döviz kuru belirsizliğinin ihracata etkisi: Türkiye için bir uygulama. Celal Bayar Üniversiteis İİBF. Yönetim ve Ekonomi, 16(2), 95-105.
• TCMB-EVDS (2022a). Kurlar-reel efektif döviz kuru-TÜFE bazlı (2003=100)(Aylık). Erişim adresi: https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket, Erişim tarihi: 18.03.2022.
• TCMB-EVDS (2022b). Faiz istatistikleri. bankalarca açılan mevduatlara uygulanan ağırlıklı ortalama faiz oranları (Stok, %)(Aylık). Erişim adres: https://evds2.tcmb.gov.tr/index.phpP/evds/serieMarket, Erişim tarihi:18.03.2022.
• TCMB-EVDS (2022c). Dış ticaret istatistikleri. Genel ticaret sistemine göre dış ticaret geniş ekonomik grupların sınıflamasına (BEC) göre ihracat (Bin ABD Doları) (TÜİK) (Aylık). Erişim adresi: https://evds2.tcmb.gov.tr/index.phpP/evds/serieMarket, Erişim tarihi: 18.03.2022.
• TCMB-EVDS (2022d). Dış ticaret istatistikleri. Genel ticaret sistemine göre dış ticaret geniş ekonomik grupların sınıflamasına (BEC) göre ithalat (Bin ABD Doları) (TÜİK) (Aylık). Erişim adresi: https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket, Erişim tarihi: 18.03.2022.
• Terzioğlu, M.K. (2013). Gösterge faiz oranı, dış ticaret hacmi ve iç borç stok ilişkisi. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 26, 55¬76.
• Thuy, V.N.T. ve Thuy, D.T.T. (2019). The impact of exchange rate volatility on exports in Vietnam: A bounds testing approach. Journal of Risk and Financial Management, 12(6), 1-14
• Toda, H.Y. ve Yamamoto, T. (1995) Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated processes. Journal of Econometrics, 66, 225-250.
• TUİK (2014). TUİK istatistik göstergeler 1923-2013 (sf 575). Erişim adresi: https://avys.omu.edu.tr/storage/app/public/demetozy/131408/%C4%B0statistik%20G%C3%B6stergeler%2 0T%C3%BCrkiye%201923-2013.pdf, Erişim tarihi: 18.03.2022.
• TUİK (2022a). Enflasyon ve fiyat. Tüketici fiyat endeksi. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=enflasyon-ve-fiyat-106&dil=1, Erişim tarihi: 18.03.2022.
• TUİK (2022b). Gelir, yaşam, tüketim ve yoksulluk. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=gelir-yasam-tuketim-ve-yoksulluk-107&dil=1, Erişim tarihi: 18.03.2022.
• Uslu, H. (2018a). Türkiye’de döviz kuru ve faiz oranının dış ticaret üzerine etkileri: Yapısal kırılmalı bir analiz. Ekonomi, Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 3(3), 311-334.
• Uslu, H. (2018b). Marshall-Lerner koşulu çerçevesinde reel döviz kuru değişimlerinin Türkiye’nin dış ticaret performansına etkileri: Yapısal kırılmalı bir analiz. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 3(2), 792-820.
• Uslu, H. (2018c). Marshall-Lerner koşulu ve J eğrisi hipotezinin geçerliliği: Farklı gelir gurubu ülkeleri için karşılaştırmalı bir analiz. International Journal of Academic Value Studies, 4(20), 550-561.
• Uygur, E. (2012). Türkiye’de cari açık tartışması. Türkiye Ekonomi Kurumu, Tartışma Metni, No: 2012/25.
• World Bank (2022a). Merchandise exports (current US$). Erişim adresi: https://data.worldbank.org/indicator/TX.VAL.MRCH.CD.WT?view=chart, Erişim tarihi: 07.11.2021.
• World Bank (2022b). Merchandise imports (current US$). Erişim adresi: https://data.worldbank.org/indicator/TM.VAL.MRCH.CD.WT?view=chart, (Son Erişim Tarihi: 07.11.2021). World Bank (2021c). GDP growth (annual %). https://data.worldbank.org/indicator/FR.INR.DPST?view=chart, Erişim tarihi: 11.11.2021.
• World Bank (2022d). Deposit interest rate (%). Erişim adresi: https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.KD.ZG?view=chart, Erişim tarihi: 10.11.2021.
• World Bank (2022e). Inflation, consumer prices (annual %). Erişim adresi: https://data.worldbank.org/indicator/FP.CPI.TOTL.ZG?view=chart, Erişim tarihi: 11.11.2021.
• World Bank (2022f). GDP per capita (Constant 2015 US$). Erişim adresi: https://data.worldbank.org/indicator/NY. GDP.PCAP.KD?view=chart, Erişim tarihi: 18.03.2022.
• Yaman, D. (2012). Döviz kuru oynaklığının dış ticaret üzerine etkileri: Teori ve uygulama (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Yee, L. S., WaiMun, H., Zhengyi, T., Ying, L. J. ve Xin, K. K. (2016). Determinants of export: Empirical study in Malaysia. Journal of International Business and Economics, 4(1), 61-75.
• Yetim, M. ve Yamak, R. (2019). Türkiye’de döviz kurundan fiyatlara geçişkenlik etkisi: Hatemi-J asimetrik nedensellik testi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 203-221.
• Yılancı, V. ve Öztürk, A.Z. (2010). Türkiye ile en büyük beş ticaret ortağının hisse senedi piyasaları arasındaki entegrasyon ilişkisinin analizi: Yapısal kırılmalı birim kök ve eşbütünleşme analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 36, 261-279.
• Yılancı V. ve Bozoklu Ş. (2014). Türk sermaye piyasasında fiyat ve işlem hacmi ilişkisi: zamanla değişen asimetrik nedensellik analizi. Ege Akademik Bakış Dergisi, 2, 211-220.
• Yurtoğlu, Y. (2017). Reel döviz kuru ile ihracat arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği (1997-2015). Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 3(1), 71-88.