The Mediating Role of Organizational Power Distance Perception in the Relationship between Teachers’ Organizational Trust and Teacher Autonomy

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 2, 488 - 501, 27.04.2023

İbrahim Çolak , Yılmaz İlker Yorulmaz , Yalçın Sever , Yahya Altınkurt

https://doi.org/10.33206/mjss.1210467

Cited By: 2

Öz

This study aims to identify the mediating role of organizational power distance perception in the relationship between teachers’ organizational trust and teacher autonomy. The sample of the study is comprised of 388 teachers working in primary, secondary, and high schools of Muğla province in Turkey. Organizational Trust Scale, Organizational Power Distance Scale, and Teacher Autonomy Scale were employed as data collection tools. Descriptive statistics and Pearson correlation coefficients were employed in the analysis of data. The mediating effect of organizational power distance perception in the relationship between teachers’ organizational trust and teacher autonomy was tested with structural equation modelling. According to the research results, teachers’ organizational trust is at medium level. In terms of organizational power distance, teachers have the perception of acquiescence of power the most and of instrumental use of power the least. Teachers exhibit autonomous behaviors at high level. Organizational trust has low level positive and statistically significant direct effect on teacher autonomy and on acquiescence of power and acceptance of power which are among the dimensions of organizational power distance. Acquiescence of power and acceptance of power has low level negative and statistically significant direct effect on teacher autonomy. It has been revealed that acquiescence of power and acceptance of power have suppressor mediator roles in the relationship between organizational trust and teacher autonomy.

Anahtar Kelimeler

Organizational Trust, Teacher Autonomy, Power Distance, Organizational Power Distance

Öğretmenlerin Örgütsel Güvenleri ile Özerklikleri Arasındaki İlişkide Örgütsel Güç Mesafesi Algısının Aracı Rolü

Öz

Bu çalışmada öğretmenlerin örgütsel güvenleri ile özerklikleri arasındaki ilişkide örgütsel güç mesafesi algısının aracı rolünün belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini Muğla ilindeki ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan 388 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Örgütsel Güven Ölçeği, Örgütsel Güç Mesafesi Ölçeği ve Öğretmen Özerkliği Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde betimsel istatistikler ve Pearson korelasyon katsayıları kullanılmıştır. Öğretmenlerin örgütsel güvenleri ile özerklikleri arasındaki ilişkide örgütsel güç mesafesi algısının aracı etkisi yapısal eşitlik modellemesi ile test edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, öğretmenlerin örgütsel güvenleri orta düzeydedir. Örgütsel güç mesafesi açısından öğretmenler, en çok güce razı olma, en az gücü araçsal kullanma algısına sahiptir. Öğretmenler yüksek düzeyde özerklik davranışları sergilemektedirler. Örgütsel güvenin öğretmen özerkliği ve örgütsel güç mesafesinin boyutlarından güce razı olma ve gücü kabullenme üzerinde istatistiksel olarak anlamlı, düşük düzeyde ve pozitif yönlü doğrudan etkisi bulunmaktadır. Güce razı olma ve gücü kabullenmenin ise öğretmen özerkliği üzerinde istatistiksel olarak anlamlı, düşük düzeyde ve negatif yönlü doğrudan etkisi bulunmaktadır. Örgütsel güven ile öğretmen özerkliği arasındaki ilişkide güce razı olma ve gücü kabullenmenin engelleyici aracı rolünde olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Güven, Öğretmen Özerkliği, Güç Mesafesi, Örgütsel Güç Mesafesi

Kaynakça

• Akın, U. ve Orman, E. (2015). The relationship between teachers’ organizational trust and organizational commitment levels. SDU International Journal of Educational Studies, 2(2), 92-102.
• Atmaca, T. (2021). Öğretmenlerin örgütsel güç mesafesi ve örgütsel muhalefet algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Başkent University Journal of Education, 8(1), 11-27.
• Baron, R. M. ve Kenny, D. A. (1986). The moderator–mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
• Blömeke, S. ve Klein, P. (2013). When is a school environment perceived as supportive by beginning mathematics teachers? Effects of leadership, trust, autonomy and appraisal on teaching quality. International Journal of Science and Mathematics Education, 11(4), 1029-1048
• Börü, D. ve İslamoğlu, G. (2005). Power distance, trust, organizational citizenship behavior. International Conference on Business, Economics, and Management, Yaşar University, İzmir, Turkey.
• Buyruk, H. ve Akbaş, A. (2021). Öğretmenlerin mesleki profesyonelliği ile özerkliği arasındaki ilişkiye dair bir çözümleme. Eğitim ve Bilim, 46(208), 431-451.
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (20. bs.). Ankara: Pegem Akademi.
• Carl, D., Gupta, V. ve Javidan, M. (2004). Power distance. In R. J. House, P. J. Hanges, M. Javidan, P. W. Dorfman ve V. Gupta (Eds.), Culture, leadership, and organizations: The GLOBE study of 62 societies (pp. 513-563). Sage.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları (3. bs.). Ankara: Pegem Akademi.
• Çolak, İ. ve Altınkurt, Y. (2017). Okul iklimi ile öğretmenlerin özerklik davranışları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 23(1), 33-71.
• Colak, I. ve Altinkurt, Y. (2022). The precarization of educational labor: The examination of teachers’ job insecurity perceptions. Educational Process: International Journal, 11(2), 60-95.
• Çolak, İ., Yorulmaz, Y. İ. ve Altınkurt, Y. (2022). Öğretmenlerin örgütsel güç mesafesi algıları ile özerklik davranışları arasındaki ilişkide eleştirel düşünme eğilimlerinin aracı rolü. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(2), 90-107.
• Dağlı, A. ve Ağalday, B. (2018). Okul müdürlerinin paternalist liderlik davranışlarının incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(66), 518-534.
• Demirer, K. (2018). Çalışanlarda güç mesafesine bağlı olarak prosedür adaleti algısı ve yönetici tatmini, iş arkadaşlarından tatmin, iş tatminine ilişkin İskenderun’da öğretmenler üzerine yapılan bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Osmaniye.
• Dörtyol, İ. T. (2012). Ulusal kültürün algılanan hizmet kalitesi ve algılanan müşteri değeri üzerindeki etkisi: Turizm sektöründe bir araştırma (Doktora tezi). Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Durkheim, E. (2018). Toplumsal işbölümü (Ö. Ozankaya, Çev.; 3. bs.). İzmir: Cem.
• Eurydice. (2008). Levels of autonomy and responsibilities of teachers in Europe. http://eacea.ec.europa.eu/education/eurydice/documents/thematic_reports/094EN.pdf
• Goddard, R. D., Tschannen-Moran, M. ve Hoy, W. K. (2001). A multilevel examination of the distribution and effects of teacher trust in students and parents in urban elementary schools. The Elementary School Journal, 102(1), 3-17.
• Gürce, E. (2018). Örgütsel politika algısı ve örgütsel güven arasındaki ilişkide güç mesafesinin düzenleyici rolü (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B., Anderson, R. E. ve Tatham, R. L. (2010). Multi-variate data analysis (7th ed.). Prentice-Hall.
• Hayes, A. F. (2009). Beyond Baron and Kenny: Statistical mediation analysis in the new millennium. Communication Monographs, 76(4), 408-420.
• Hofstede, G. (1980). Culture’s consequences: Comparing values, behaviors, institutions, and organizations across nations. Thousand Oaks: Sage.
• Hofstede, G. (2001). Culture’s consequence: Comparing values, behaviors, institutions, and organizations across nations (2nd ed.). Thousand Oaks: Sage.
• Hofstede, G., Hofstede, G. J. ve Minkov, M. (2010). Cultures and organizations: Software of the mind, intercultural cooperation and its importance for survival. New York: McGraw-Hill.
• Hoy, W. K. (2012). School characteristics that make a difference for the achievement of all students: A 40-year odyssey. Journal of Educational Administration, 50(1), 76-97.
• Hoy, W. K. ve Tarter, C. J. (2004). Organizational justice in schools: No justice without trust. International Journal of Educational Management, 18(4), 250-259.
• Hoy, W. K. ve Tschannen-Moran, M. (2003). The conceptualization and measurement of faculty trust in schools. In Hoy, W. K. and Miskel, C. G. (Eds), Studies in Leading and Organizing Schools (pp. 181-207). Greenwich, CT: Information Age.
• Kara, M. ve Bozkurt, B. (2022). The examination of the relationship between teacher autonomy and teacher leadership through structural equation modeling. International Journal of Contemporary Educational Research, 9(2), 299-312.
• Kaya, Ç. (2022). İlkokul, ortaokul ve liselerde risk toplumu bağlamında korku kültürü (Muğla ili örneği) (Doktora Tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Kelly, K., Merry, J. ve Gonzalez, M. (2018). Trust, collaboration and well-being: Lessons learned from Finland. SRATE Journal 27(2), 34-39.
• Kirkman, B. L., Chen, G., Farh, J. L, Chen, Z. X. ve Lowe, K. B. (2009) Individual power distance orientation and follower reactions to transformational leaders: A cross-level, cross-cultural examination. Academy of Management Journal, 52(4), 744-764.
• Kline, R. B. (2016). Principles and practice of structural equation modeling (4th ed.). New York: The Guilford.
• Lei, P. W. ve Wu, Q. (2007). Introduction to structural equation modeling: Issues and practical considerations. Educational Measurement: Issues and Practice, 26(3), 33-43.
• MacKinnon, D. P. (2008). Introduction to statistical mediation analysis. New York: Lawrance Erlbaum.
• MacKinnon, D. P., Krull, J. L. ve Lockwood, C. M. (2000). Equivalence of the mediation, confounding and suppression effect. Prevention Science, 1(4), 173-181.
• OECD (2013). PISA 2012 Results: What makes schools successful? Resources, policies and practices (Volume IV). Paris: OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/9789264201156-en
• OECD (2016). Supporting teacher professionalism: Insights from TALIS 2013. Paris: OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/9789264248601-en
• Okçu, V., Ergül, H. F. ve Ekmen, F. (2020). Okul yöneticilerinin babacan liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel güven ve motivasyon düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(73), 755-770.
• Öztürk, İ. H. (2011). Öğretmen özerkliği üzerine kuramsal bir inceleme. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(35), 82-99.
• Paradis, A., Lutovac, S., Jokikokko, K. ve Kaasila, R. (2019). Towards a relational understanding of teacher autonomy: The role of trust for Canadian and Finnish teachers. Research in Comparative and International Education, 14(3), 394-411.
• Peltokorpi, V. (2019). Abusive supervision and emotional exhaustion: The moderating role of power distance orientation and the mediating role of interaction avoidance. Asia Pacific Journal of Human Resources, 57(3), 251-275.
• Preacher, K. J. ve Hayes, A. F. (2004). SPSS and SAS procedures for estimating indirect effects in simple mediation models. Behavior Research Methods, Instruments ve Computers, 36(4), 717-731.
• Ramos, R. C. (2006). Considerations on the role of teacher autonomy. Colombian Applied Linguistics Journal, (8), 183-202.
• Randolph, W. A. ve Sashkin, M. (2002). Can organizational empowerment work in multinational settings? Academy of Management Executive 16(1), 102-115.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. ve Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Schreiber, J. B., Nora, A., Stage, F. K., Barlow, E. A. ve King, J. (2006). Reporting structural equation modeling and confirmatory factor analysis results: A review. The Journal of Educational Research, 99(6), 323-338.
• Schwabsky, N. (2014). Teachers’ individual citizenship behavior (ICB): The role of optimism and trust. Journal of Educational Administration, 52(1), 37-57.
• Shengnan, L. ve Hallinger, P. (2021). Unpacking the effects of culture on school leadership and teacher learning in China. Educational Management Administration & Leadership, 49(2), 214-233.
• Sparks, D. (2012). The relationship between teacher perceptions of autonomy in the classroom and standards based accountability reform (Doctoral dissertation). The University of Maryland, College Park.
• Şimşek, O. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks.
• TEDMEM. (2019). Dünya standartlarında 21. yüzyıl okul sistemi nasıl inşa edilmeli? tedmem.org/mem- notlari/degerlendirme/dunya-standartlarinda-21-yuzyil-okul-sistemi-nasil-insa-edilmeli
• Tschannen‐Moran, M. (2001). Collaboration and the need for trust. Journal of Educational Administration, 39(1), 308-331.
• Tschannen-Moran, M. ve Hoy, W. K. (2000). A multidisciplinary analysis of the nature, meaning, and measurement of trust. Review of Educational Research, 70(4), 547-593.
• Uslu, O. ve Ardıç, K. (2013). Güç mesafesi örgütsel güveni etkiler mi? Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 313-338.
• Uzun, T. (2020). Relationships between power distance, organizational commitment, and trust in schools. Educational Policy Analysis and Strategic Research, 15(3), 359-371.
• Van Maele, D. ve Van Houtte, M. (2012). The role of teacher and faculty trust in forming teachers' job satisfaction: Do years of experience make a difference? Teaching and Teacher Education, 28(6), 879-889.
• Vangrieken, K., Grosemans, I., Dochy, F. ve Kyndt, E. (2017). Teacher autonomy and collaboration: A paradox? Conceptualising and measuring teachers' autonomy and collaborative attitude. Teaching and Teacher Education, 67(1), 302-315.
• Varoğlu, A. K., Basım, N. ve Ercil, Y. (2000). Bilimsel araştırma yöntemine farklı bir bakış: Analitik düşünce- bütünleşik düşünce modellemeleri ile belirsizlikten kaçınma ve güç mesafesi araştırması. 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı (ss. 421-444). Nevşehir, Türkiye: Erciyes Üniversitesi.
• Wang, H. W. ve Guan, B. (2018) The positive effect of authoritarian leadership on employee performance: The moderating role of power distance. Frontiers in Psychology, 9, Article 357.
• Weber, M. (2012). Ekonomi ve toplum (L. Boyacı, Çev.). İstanbul: Yarın.
• Weston, R. ve Gore Jr, P. A. (2006). A brief guide to structural equation modeling. The Counseling Psychologist, 34(5), 719-751.
• Wilkins, C. (2011). Professionalism and the post‐performative teacher: New teachers reflect on autonomy and accountability in the English school system. Professional Development in Education, 37(3), 389-409.
• Yazıcı, A. Ş. ve Akyol, B. (2017). Okul müdürlerinin liderlik davranışları ile öğretmen özerkliği arasındaki ilişki. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(10), 189-208.
• Yılmaz, K. (2006). Güven Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (11), 69-80.
• Yorulmaz, Y. İ. (2021). Öğretmenlerin örgütsel güç mesafesi algılarının incelenmesi: Eğitim örgütlerine yansımaları, yapısal nedenleri ve yapılaşması (Doktora Tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Yorulmaz, Y. İ., Çolak, İ., Altınkurt, Y. ve Yılmaz, K. (2018a). Örgütsel Güç Mesafesi Ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Trakya Eğitim Dergisi, 8(4), 671-686.
• Yorulmaz, Y. İ., Çolak, İ. ve Çiçek Sağlam, A. (2018b). The relationship between teachers’ structural and psychological empowerment and their autonomy. Journal of Educational Sciences Research, 8(2), 81-96.
• Yorulmaz, Y. İ., Iliman Püsküllüoğlu, E., Çolak, İ. ve Altınkurt, Y. (2021). The relationship of organisational trust with organisational justice, organisational commitment, and organisational citizenship behaviours in educational organisations: A meta-analysis. Education and Science, 46(208), 237-277.
• Yurtseven, C. ve Hoşgörür, T. (2021). Öğretmenlerin özerklik davranışları ile duygusal emekleri arasındaki ilişki. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(5), 89-117.
• Zhao, X., Lynch Jr, J. G. ve Chen, Q. (2010). Reconsidering Baron and Kenny: Myths and truths about mediation analysis. Journal of Consumer Research, 37(2), 197-206.