İş Yaşamında Cinsiyet Temelinde Mobbing Algısı Üzerine Bir Meta Analiz Çalışması

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 4, 1402 - 1412, 11.10.2023

Ebru Demirel

https://doi.org/10.33206/mjss.1282006

Öz

Bu çalışmanın amacı, iş hayatında mobbing algısının cinsiyet değişkenine göre farklılık gösterip göstermediğini bütüncül bir yaklaşımla değerlendirebilmek için meta analiz yöntemiyle araştırmaktır. Bu kapsamda konu ile alakalı Türkiye’de Türkçe yapılmış 2017-2022 yılları arasında yürütülen 18 çalışma belirlenmiştir. Dahil etme ölçütlerine uygun çalışmaların meta analizinde CMA V4.0 (Comprehensive Meta Analysis 4.0) yazılım programı kullanılmıştır. Araştırma örneklem grubunu 1757’si kadın, 2202’si erkek oluşturmaktadır. Yapılan meta analiz sonucunda yayın yanlılığının olmadığı, çalışmaların heterojen dağıldığı tespit edilmiştir. Çalışmaların etki büyüklükleri, meta-analize dahil edilen çalışma sayısının 20’nin altında olmasından dolayı Hedge’nin g’sine göre hesaplanmış ve yorumlanmıştır. Analiz sonucunda, rastgele etkiler modeline göre mobbing algısı kadınlarda erkeklerden yüksek olduğu çıkmıştır. Ancak elde edilen değer önemsiz düzeyde ve istatiksel olarak anlamsızdır (Hedge g=0,015; p=0,874>0,05). Yapılan moderatör analizde, iş hayatında mobbing algısının cinsiyete göre hesaplanan etki büyüklüklüleri çalışma bölgesinden ve sektörden etkilenmezken, çalışmanın örneklem grubundan etkilendiği bulgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mobbing, İş Yaşamı, Cinsiyet, Meta Analiz

A Meta-Analysis Study on the Perception of Mobbing Based on Gender in Business Life

Öz

The aim of this study is to investigate with the meta-analysis method in order to evaluate with a holistic approach whether the perception of mobbing in business life differs according to the gender variable. In this context, 18 studies conducted in Turkey between 2017-2022 on the subject were determined. CMA V4.0 (Comprehensive Meta Analysis 4.0) software program was used in the meta-analysis of studies that meet the inclusion criteria. The research sample group consists of 1757 women and 2202 men. As a result of the meta-analysis, it was determined that there was no publication bias and the studies were distributed heterogeneously. The effect sizes of the studies were calculated and interpreted according to Hedge's g since the number of studies included in the meta-analysis was below 20. As a result of the analysis, it was found that the perception of mobbing was higher in women than in men according to the random effects model. However, the value obtained is insignificant and statistically insignificant (Hedge g=0.015; p=0.874>0.05). In the moderator analysis, it was found that while the effect sizes of the perception of mobbing in business life calculated according to gender were not affected by the study area and sector, the study was affected by the sample group.

Anahtar Kelimeler

mobbing, business life, gender, meta analysis

Kaynakça

• Alfano, V., Ramaci, T., Landolfi, A., Presti, A. ve Barattucci, M. (2021). Gender patterns in mobbing victims: differences in negative act perceptions, mmpı personality profile, perceived quality of life, and suicide risk. Int J Environ Res Public Health, 18(4).
• Aracı, F. ve Okçu, V. (2017). İlkokul ve ortaokulda görev yapan öğretmenlerin mobbing (yıldırma) yaşama algıları. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10, 525 – 544.
• Arnejcic, B. (2016). Mobbing in company: levels and typology. Organızacıja, 49 (4) , 240-250.
• Borenstein, M., Hedges, L. V., Higgins, J. P. T. ve Rothstein, H. R. (2021). Introduction to Meta-Analysis (Second ed.). Wiley.
• Borenstein, M., Hedges, L. V., Higgins, J. P. ve Rothstein, H. R. (2010). A basic introduction to fixed-effect and random-effects models for meta-analysis. Res Synth Methods, 1(2), 97-111. https://doi.org/10.1002/jrsm.12.
• Borenstein, M., Hedges, L., Higgins, J. ve Rothstein, H. (2022). Comprehensive meta analysis version 3.0. https://www.meta-analysis.com/pages/cma4_manual.php (Erişim Tarihi: 11.12.2022).
• Cenik, Ç. (2020). Otel işletmelerinde mobbing davranışlarının örgütsel bağlılığa etkisi: İstanbul 5 yıldızlı otellerde bir araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sakarya.
• Cıranoğlu, M. (2017). Yaratıcı bir meslek grubu olarak tasarımcıların maruz kaldıkları mobbing faaliyetleri: Gaziantep halı sektöründe bir araştırma. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(3), 817-835.
• Cohen, L., Manion, L. ve Morrison, K. (2007). Research methods in education. Routledge. 6. Baskı, New York.
• Çıracı, L. ve Güner, A. (2022). İş sağlığında psikososyal faktör olarak mobbingin ofis çalışanları üzerinde etkisinin incelenmesi. Karaelmas İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi, 6(1), 43-52.
• Çögenli, M. ve Karadaş, Y. (2019). Belediye çalışanlarının karşılaştıkları mobbıng davranışları: akşehir belediyesinde ampirik bir çalışma. International Journal of Economic and Administrative Studies, 33-48.
• Çögenli, M., Asunakutlu, T. ve Türegün, Z. (2017). Gender and mobbing: the case of Turkey. Journal of Business Research-Türk, 9(3), 109-121.
• Dinçer, H. (2017). İş yerinde yıldırma ve örgütsel sessizlik arasındaki ilişki: enerji sektörü üzerine bir araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Yönetimi Anabilim Dalı, İnsan Kaynakları Ve Örgütsel Değişim Bilim Dalı, İstanbul.
• Drabek, M. ve Merecz, D. (2013). Job stress, occupational position and gender as factors differentiating workplace bullying experience. Med Pr, 64(3), 283-96.
• Erdis, E., Genc, O. ve Aydinli, S. (2021). Mobbing on construction professionals: causes, consequences, and precautions. Internatıonal Journal Of Constructıon Management, 21(10), 987-996.
• Eriksen W. ve Einarsen S. (2004). Gender minority as a risk factor of exposure to bullying at work – The case of male assistant nurses. European Journal of Work and Organizational Psychology, 13(4), 473–492. DOI: 10.1080/13594320444000173.
• Eser, M. T. ve Yurtçu, M. (2020). a review of meta-analysis articles in educational sciences conducted between 2010 and 2019 in turkey. International Journal of Progressive Education, 16(6), 15-32.
• Góralewska-Słońska, A. (2019). Experiencing mobbing at workplace facing psychological gender and occupational burnout. Management, Sciendo, 23(1), 156-173.
• Gulin, W. (2019). Mobbıng ın the workplace-causes and consequences. Sciendo, 21st Century Pedagogy, 1(3), 14-19.
• Gülova, A., K. ve Canbuldu, N. (2021). Çalışanların mobbing (psikolojik yıldırma) davranışına maruz kalma algısı ile kişilik tipleri ve demografik özellikleri arasındaki ilişki Üzerine Bir Araştırma. Social Sciences Research Journal, 10 (1), 147-161.
• Higgins, J., Thompson, S., Deeks, J. ve Altman, D. (2003). Measuring inconsistency in meta-analyses. BMJ (Clinical Research Edition), 327, 557–560.
• Hogh, A., Mikkelsen, E. G. ve Hansen, A. M. (2011). Individual consequences of workplace bullying/mobbing. bullyıng and harassment ın the workplace: developments ın theory, Research, And Practıce, 2nd Edıtıon, 107- 128.
• Kartal, Ö. (2020). Denizcilik sektöründe mobbing: tuzla tersaneler bölgesi çalışanları üzerinde bir araştırma. Denizcilik ve Lojistik Araştırmaları Dergisi, 2(2), 23-46.
• Kaya, M. (2019). Mobbing ve örgütsel bağlılık ilişkisi: Karaman ilinde bir uygulama. (Yüksek Lisans Tezi). Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman.
• Keleş, G. (2021). Sağlık kurumlarında iş stresi, çalışan performansı ve mobbing arasındaki ilişkilerin incelenmesine yönelik ampirik araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Sağlık Yönetimi Programı, Ankara.
• Kovacic, A., Podgornik, N., Pristov, Z. ve Raspor, A. (2017). Mobbing in a Non-Profit Organisation. Organızacija, 50 (2), 178-186.
• Koyuncuoğlu, B. (2017). Mobbinge maruz kalmanın demografik faktörlere göre farklılaşması: kilis ili kamu ve özel eğitim kurumlarında bir alan araştırması. (Tezli Yüksek Lisans Programı). Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Gaziantep.
• Köprü, İ. (2022). Cinsiyet eşitsizliği bağlamında çalışan sorunları ve mobbing: Kayseri medyası örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gazetecilik Anabilim Dalı, Kayseri.
• Leymann, H. (1996). The content and development of mobbing at work. European Journal Of Work And Organızatıonal Psychology, 3(2), I65-184.
• Lutgen-Sandvik P., Namie,G. ve Namie, R. (2009). Workplace bullying: causes, consequences, and corrections. In: P. Lutgen-Sandvik i B. Sypher (ed.) Destructive Organizational Communication, 27-53, New York: Routledge Press.
• Minárová, M., Benčiková, D., Malá, D. ve Smutný, F. (2020). Mobbing in a workplace and ıts negative ınfluence on building quality culture. Globalization and its Socio-Economic Consequences 2019. https://doi.org/10.1051/shsconf/20207405014.
• Öntürk, Y. (2019). Akademisyenlere yönelik mobbing davranışları ile iş yaşam kalitesi ilişkisinin incelenmesi. (Doktora Tezi). Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi Ve Spor Anabilim Dalı, Düzce.
• Özdoğan, D. (2022). Sağlık çalışanlarının mobbing ve örgütsel sinizme yönelik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Munzur Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Tunceli.
• Rothstein, R., Sutton, A. ve Borenstein, M. (2005). Publication bias in meta-analysis: Prevention, Assessment and Adjustments. John Wiley & Sons, England.
• Shallcross, L; Ramsay, S ve Barker, M. (2013). Severe workplace conflict: the experience of mobbing. Negotıatıon And Conflıct Management Research, 6 (3), 191-213.
• Simpson R, Cohen C. (2004). Dangerous work: the gendered nature of bullying in the context of higher education. Gender, Work &Organization, 11(2), 163–186.
• Takeshima, N., Sozu, T., Tajika, A., vd. (2014). Which is more generalizable, powerful and interpretable in meta- analyses, mean difference or standardized mean difference?. BMC Medical Research Methodology, 14(30).
• Tatari, M. (2021). Beyaz yakalı çalışanların işyerindeki mobbing algılarının sanal kaytarma davranışlarına etkisi: iletişim sektörü örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
• Tursun, B. (2019). İş yaşamında mobbing; fırat üniversitesi akademik ve idari çalışanlarına yönelik bir alan araştırması. (Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Elazığ.
• Yılmaz, F. (2018). Mobbingin örgütsel güven ve işten ayrılma niyeti üzerine etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Yönetim Ve Organizasyon Bilim Dalı, Niğde.
• Yücekaya, P. ve İmamoğlu, Ö. (2020). Mobbing ve örgütsel sessizliğin iş performansına etkisi: Çanakkale ilinde bir araştırma. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi-International Journal of Society Researches, 16(17), 319-352.
• Zapf, D. (1999). Organisational, work group related and personal causes of mobbing bullying at work, Bullying at Work Research Update Conference, Internatıonal Journal Of Manpower, 20 (1-2), 70-85.