Müzelerin Atmosfer Bileşenleri Açısından Değerlendirilmesi: Kayseri Lisesi Milli Mücadele Müzesi

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 2, 534 - 549, 22.04.2024

Neşe Acar

https://doi.org/10.33206/mjss.1367861

Öz

Günümüzde toplumların geçmişi hakkında bilgi veren ve kültürel mirasın öğrenilip aktarılmasında etkili olan müzelerin yönetilmesi konusu önemli hale gelmiştir. Gelişen ve değişen çevre koşullarında devamlılığın sağlanabilmesi için pazarlama yöntem ve tekniklerinin uygulanması rekabette avantaj sağlamaktadır. Artan teknoloji ile artık müzeler, ziyaretçi bekleyen değil müzeyi ziyaretçilerin ayağına götüren, onların dikkatini çeken stratejiler geliştirme çabasına girmiştir. Pazarlamada önemli bir rolü olan mekân atmosferinin müzelerde de ziyaretçilerin duyguları ve davranışları üzerinde önemli bir rol üstlendiği görülmektedir. Çalışmanın amacı, müzelerin pazarlanmasında etkili olan atmosfer konusunun incelenmesi ve müzede nasıl değerlendirildiğinin belirlenmesidir. Bu sebeple Kayseri Lisesi Milli Mücadele Müzesi atmosfer değişkenleri açısından incelenmiştir. Bir bütün olarak değerlendirildiğinde müzenin atmosfer değişkenleri açısından gerekli yeterliliğe sahip olduğu, bazı olumsuz değerlendirmelerin binanın fiziksel yetersizliklerinden kaynaklandığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Müze, Atmosfer, Müze Atmosferi, Tüketici Tercihi, Kayseri

Etik Beyan

“Müzelerin Atmosfer Bileşenleri Açısından Değerlendirilmesi: Kayseri Lisesi Milli Mücadele Müzesi” başlıklı çalışmanın yazım sürecinde bilimsel kurallara, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamış ve bu çalışma herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiştir. Bu çalışmada etik kurul kararı zorunluluğu bulunmamaktadır.

Evaluation of Museums in Terms of Atmosphere Variables: Kayseri High School National Struggle Museum

Öz

Nowadays, the management of museums, which provide information about the past of societies and are effective in learning and transferring cultural heritage, has become important. The application of marketing methods and techniques provides a competitive advantage in order to ensure continuity in developing and changing environmental conditions. With increasing technology, museums have now tried to develop strategies that bring the museum to visitors and attract their attention, rather than waiting for visitors. It is seen that the atmosphere of the place, which has an important role in marketing, plays an important role on the emotions and behaviors of the visitors in museums as well. The aim of the study is to examine the issue of atmosphere, which is effective in the marketing of museums, and to determine how it is evaluated in the museum. For this reason, Kayseri High School National Struggle Museum was evaluated in terms of atmospheric variables. Considered as a whole, it can be said that the museum has the necessary sufficiency in terms of atmospheric factors, and some negative evaluations arise from the physical deficiencies of the building.

Anahtar Kelimeler

Museum, Atmosphere, Museum Atmosphere, Consumer Preference, Kayseri

Kaynakça

• Acar, A. (2017). Müze ve sergilemelerde etkileşimli tasarım çözümleriyle bilgiyi görselleştirmek, Sanat Yazıları, 2017; (36), 139-155.
• Akgül, O. (2021). Deneyimsel Pazarlama Örneği Olarak Sanal Troya Müzesinin Müze Ziyaret Niyetine Etkisi, Turist Rehberliği Nitel Araştırmalar Dergisi, 2(2), 92-106.
• Aksöz, E.O. ve Çay, G. (2022). Investıgatıon of perceıved servıce qualıty, destınatıon ımage and revısıt ıntentıon ın museums by demographıc varıables. GeoJournal of Tourism and Geosites, 43(3), 1138-1147.
• Arslan, A. (2014). İstanbul arkeoloji müzeleri’ nin turizmdeki yeri üzerine bir değerlendirme, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 7 Sayı: 29, 23-29.
• Arslan, M. (2004). Mağazacılıkta Atmosfer, Derin Yayınları, İstanbul.
• Aykut, Z. (2017). Müze sergilemelerinde izleyici-sergi etkileşimi bağlamında mekân tasarımı, International Journal of Interdisciplinary and Interculturel Art, Cilt: 2, Sayı: 2, Haziran-Temmuz / Yaz, 219-242.
• Baki Nalcıoğlu ve Zeynep. S. (2021). Müzelerde Sürdürülebilirliğin Kültürel Yönü, Millî Folklor 129 (Bahar 2021), 124-135.
• Barlas Bozkuş, Ş. (2014). Kültür ve sanat iletişimi çerçevesinde Türkiye’de sanal müzelerin gelişimi, The Journal of Academic Social Science Studies (JASSS), 26, 329-344.
• Berman, B. ve Evans, J.R. (1998). Retail Management-A Strategic Approach, Seventh Edition, Prentice Hall Upper Saddle River.
• Bulut, P. ve Uzun, E.B (2021). Sanal Müzeler ve Yaratıcı Drama için Bir Atölye Önerisi: Müze Sınıfa Geliyor, Yaratıcı Drama Dergisi, 16 Sayı 1, 131-156.
• Cengiz, E. (2006). Müze Pazarlaması: Pazarlama karması elemanlarının müzelere uyarlanması, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 15, Sayı 1, 87-108.
• Çekal, N., Doğan, E. ve Aktürk, H. (2022). Türkiye’de gastronomi müzeleri ve özellikleri, Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 5(11), 1655-1673.
• Deniz, T. ve Savaşkan, Y. (2018). Taşınmaz kültür varlıkları kapsamında Ayasofya müzesi'nin İstanbul kültür turizmine katkısı, Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt (Volume) 1, Sayı (Issue) 2, 92-103.
• Dıvrak, M. (2018). Türkiye’de oyuncak müzelerinde atmosfer oluşturma üzerine bir araştırma, Internatıonal Congress on Afro - Eurasıan Research IV - Aprıl 27-29, 2018 / Budapest, 289.
• Dıvrak, M. (2020). Müze atmosfer faktörleri bağlamında bir ölçek çalışması: İstanbul oyuncak müzesi örneği. UNIMUSEUM, 3 (1), 23-29.
• Durukan, A. ve Altın, B. (2018). Deneyimsel Pazarlama Işığında Müze Tasarımı: Legion Of Honor ve Mısır Müzesi Örnek İncelemeleri, 2nd International Symposium on Innovative Approaches in Scientific Studies, SETSCI Conference Indexing System, Volume 3, 572-581.
• Elkadi, H., Al-Maiyah, S., Fielder, K., Kenawy, I. ve Martinson, D.B. (2021). The regulations and reality of indoor environmental standards for objects and visitors in museums. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 152(August), 111653.
• Engin, H. (2021). Bir kentin hafıza mekanı; Doğubayazıt Ahmed-i Hani kent müzesi, Munzur Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:10, Sayı:1, 1-20.
• Forrest, R. (2013). Museum atmospherics: The role of the exhibition environment in the visitor experience. Visitor Studies, 16(2), 201-216.
• Gamal, R., Abdelkafy, J. ve Soliman, A. (2023). The atmospherıc elements of the egyptıan museums and theır effect on the egyptıans' ıntentıons to revısıt. GeoJournal of Tourism and Geosites, 46(1), 148-155.
• Giammanco, M.D., Gitto, L. ve Ofria, F. (2022). Museums’ accessibility for senior citizens: Some evidence from Italy. European Journal of Tourism Research, 31, 3116, 1-6.
• Goulding, C. (2000). The museum environment and the visitor experience, European Journal of Marketing, Vol. 34 No. 3/4, 261-278.
• Güner, H. E. (2017). Liseden müzeye, eğitimden tüketime; Kayseri lisesi’nin milli mücadele müzesi’ne dönüşümü, Tüba-ked 16/2017, 67-87.
• Gürel, E. (2013). Ankara’daki müzelerde ziyaretçi profillerinin ve motivasyonlarının değerlendirilmesi, Ankara Araştırmaları Dergisi, 1(2), 1-9.
• Hammady, R., Ma, M., Strathern, C. ve Mohamad, M. (2020). Design and development of a spatial mixed reality touring guide to the Egyptian museum, Multimedia Tools and Applications, 79(5–6), 3465-3494.
• Harada, T., Hideyoshi, Y., Gressier-Soudan, E. ve Jean, C. (2018). Museum experience design based on multi- sensory transformation approach. Proceedings of the DESIGN 2018, 15th International Design Conference, 2221-2228.
• Harman, S. ve Akgündüz, Y. (2014). Efes örenyeri ziyaretçilerinin müze deneyimi beklentilerini belirlemeye dönük bir araştırma, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16/2, 113-133.
• Hernández, O. ve Toney, B. (2021). Museums as social and cultural spaces for active ageing: evidence, challenges, and opportunities. Revista Culturales, 9, 1-42.
• Hyun, H., Park, J., Ren, T. ve Kim, H. (2018). The role of ambiances and aesthetics on millennials’ museum visiting behavior, Arts and the Market, 8(2), 152-167.
• İncebacak, B. B. (2015). Müzede Drama: Heykel ve İmgelem Kavramı, Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 4, Sayı 2, 306-318.
• Jeon, J.H. ve Lee, K.H. (2006). The physical environment in museums and its effects on visitors’ satisfaction, Building and Environment, Vol.41, Issue 7, 963-969.
• Kalaba, B. (2021). Kültürel mirasın sürdürülebilirliği kapsamında müzelerin önemi, Turizm Ekonomi ve İşletme Araştırmaları Dergisi, Cilt 3, Sayı 2, Aralık, 102-112.
• Kamaruddin, N. (2020). An empirical understanding on types of museum exhibition design. International Journal of Scientific and Research Publications, 9(10), 533-539.
• Kandemir, Ö. ve Uçar, Ö. (2016). Değişen müze kavramı ve çağdaş müze mekanlarının oluşturulmasına yönelik tasarım girdileri, Sanat & Tasarım Dergisi, 17-47.
• Karabıyık Yerden, N. ve Uydacı, M. (2022). Comparative Analysis of Virtual Tour Applications in Museums in the Context of Destination Marketing During the COVID 19 Pandemic Process, 7(1), 229-248.
• Karayılanoğlu, G. ve Arabacıoğlu, B.C. (2020). Çağdaş sanat müzelerinde iç mekân deneyimi üzerine nicel bir araştırma, Mimarlık ve Yaşam Dergisi, 5(2), 529-549.
• Karslı, C., Kaymaz, Y., Candemir, A. ve Günay, G.N. (2016). Kültür turizminde yerel değerler: Ödemiş ilçesi ve ödemiş yıldız kent arşivi ve müzesi örneği, Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, Sayı: 17, Ocak 2016, 87-111.
• Kervankıran, İ. ve Çalışırım, O. (2022). Müzeler ve toplumsal hafıza ilişkisi: Süleyman Demirel Demokrasi ve Kalkınma Müzesi örneği. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 45, 114-133.
• Kırçova, İ. ve Erdoğan, H.H. (2017). Müze deneyimi boyutları: İstanbul oyuncak müzesi örneği, UİİİD-IJEAS, (16. UİK Özel Sayısı), 649-664.
• Kim, H.J. ve Lee, H.-K. (2022). Emotions and Colors in a Design Archiving System: Applying AI Technology for Museums. Appl. Sci. 2022, 12, 2467.
• Kotler, N ve Kotler, P. (2000). Can museums be all things to all people?: Missions, goals, and marketing's role, Museum Management and Curatorship, 18:3, 271-287.
• Kotler, P. (1974). Atmospherics as a marketing tool”, Journal of Retailing, Vol: 49, Number 4, Winter, 48-64.
• Kottasz, R. (2006). Understanding the Influences of Atmospheric Cues on the Emotional Responses and Behaviours of Museum Visitors, Journal of Nonprofit & Public Sector Marketing, 16:1-2, 95-121.
• Levy, M. ve Weitz, B.A. (2007). Retailing Management, Sixth Edition, Mcgraw-Hıll Internatıonal Editıon, New York.
• Lewıson, D. (1997). Retailing, Prentice Hall, Upper Saddle River, New Jersey.
• Li, Q. (2022) Effects of different types of digital exhibits on children’s experiences in science museums, The Design Journal, 25:1, 126-135.
• Loureiro, S.M.C. (2019). Exploring the role of atmospheric cues and authentic pride on perceived authenticity assessment of museum visitors, Int J Tourism Res. 2019; 21, 413-426.
• Mazlum, Ö. ve Arıcı Turhangil, S. (2022). TRT yayıncılık tarihi müzesi’nin görsel iletişim tasarımı açısından incelenmesi. Turkish Studies, 17(5), 1101-1130.
• Mazlum, Ö. (2022). Müze iletişimi ve müze web siteleri üzerine bir inceleme, Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (1), 100-136.
• Milli Mücadel Müzesi Web Sayfası, www.millimucadelemuzesi.com, [Erişim Tarihi: 15.11.2023]
• Oruç, M.C. ve Yıldırım, İ.M (2017). Amasya müzelerinin kültürel miras yönünden değerlendirilmesi, IWACT, 2017 Internatıonal West Asıa Congress Of, Tourısm Research, 28 Sept-01 Oct 2017, Van- TURKEY, 259-270.
• Özrili, A.S ve Özrili, Y. (2021). Müzelerde interaktif (Etkileşimli) sergileme uygulamaları, Inonu University Journal of Art and Design, 85-102.
• Özrili, Y. (2021). Müzelerde sanatın bir anlatım dili: Empati, Akademik Sanat Tasarım Ve Bilim Dergisi, Sayı/Number 14, (2021), 27-39.
• Pırnar, İ. ve Kurtural, S.(2017). Kent markalaşmasında müzelerin rolü ve İzmir mega müze projesi, UİİİD-IJEAS, (16. UİK Özel Sayısı), 491-502.
• Polat, M. (2021). Yedi Güzel Adam Edebiyat Müzesi’nin kültür ve edebiyat turizmi kapsamında değerlendirilmesi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 645-658.
• Rosenberg, J. M. (1995). Dictionary of Retailing and Merchandising, John Wiley&Sons. Inc, USA.
• Sezgin, M., Haşıloğlu, B. ve İnal, M.E. (2011). Müze pazarlamasında müşteri ilişkileri ve deneyimleri üzerine bir araştırma, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 7, Sayı 13, 2011, 201-220.
• Sheng, C.W. ve Chen, M. C. (2012). A study of experience expectations of museum visitors, Tourism Management, 33, 53-60.
• Sop, S. A., Ongun, U. ve Abalı, R. (2020). Müze Deneyimini Etkileyen Unsurlar: Çevrimiçi Yorumlar Üzerine Nitel Bir Araştırma, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(2), 1123-1138.
• Soylu, D. ve Medeni, T.D. (2020). Kum müzesi sanal ziyaretimize ilişkin yansımalar, Türk Kütüphaneciliği, 34, 3 (2020), 572-578.
• Sönmez, H.Ş. ve Zarbızade, V. (2022). Müzelerde deneyimsel pazarlama aracı olarak artırılmış gerçeklik uygulamalarının tüketiciler üzerindeki etkileri: seka kağıt müzesi örneği, Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Uluslararası Hakemli Dergisi, Volume: 30 Number: 1, 77-96.
• Sucaklı, G. ve Güzel, T. (2020). Müze turizminde arttırılmış gerçeklik teknolojisi uygulamaları; Dünya ve Türkiye örnekleri, Journal of Tourism Research Institute, 1(2), 71-82.
• Sürme, M. ve Atılgan, E. (2020). Sanal müzede tur yapan bireylerin memnuniyet düzeylerini belirlemeye yönelik bir araştırma, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4 (3), 1794-1805.
• Tanrıkulu, B. ve Karagöl, A. (2021). Müzede sanal gerçeklik uygulamaları: Bir örnek çalışma olarak Kaplumbağa Terbiyecisi, Yeni Medya Elektronik Dergisi, 5 (2), 95-111.
• Taşkıran, Ö. ve Kızılırmak, İ. (2019). Deneyimsel pazarlama kapsamında sanal turların müze ziyaretlerine etkisi: Panorama 1453 Örneği, Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt, 3, Sayı 1, 1-19.
• Tezgel, E. ve Akova, O. (2017). Müze ziyaretçileri üzerine yapılan çalışmalara ilişkin alanyazın taraması, Journal of Recreation and Tourism Research, 4, (Special Issue 1), 308-320.
• Turley, L.W. ve Milliman, R.E. (2000). Atmospheric Effects on Shopping Behavior: A Review of The Experimental Evidence, Journal of Business Research, 49, 193-211.
• Tutal, G. (2021). Özel müzelerin kent imajına etkisi üzerine nitel bir araştırma, Toplumsal Değişim, Cilt / 3, 24- 39.
• Uslu, Ö. ve Yalçın, G. (2020). Görsel algı bağlamında mekân tasarım bileşenlerinin incelenmesi-Adana Arkeoloji Müzesi, Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 232-244.
• Verbeek, C., Leemans I. ve Fleming B. (2022). How can scents enhance the impact of guided museum tours? towards an impact approach for olfactory museology, The Senses and Society, 17:3, 315-342.
• Walt, C. (2006). Museums for visitors: Audience development -A crucial role for successful museum management strategies, INTERCOM 2006 Conference Paper, 2-7.
• Yavuzkır, A. ve Genç, V. (2022). Müzelerdeki eser sergileme politikasının ziyaretçi deneyimi ve öğrenme motivasyonuna etkisi. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 6(2), 422-446. Yazarın Kişisel Arşivi, Müzeye ait fotoğraflar (Fotoğraf 1-Fotoğraf 20).
• Zaher, N. (2021). Display techniques within archeological museums spaces. Journal of Art & Architecture Research Studies (JAARS), 2(3), 104-119.
• Zülfikar, A.B. ve Ediz, Ö. (2020). Değişen müze ve müzecilikte sergilemenin teknoloji boyutunun incelenmesi: Bursa Panorama Müzesi örneği, Lycus Dergisi, Sayı 2, 67-100.