Determination of Pressure Sore Risk Factors in Inpatients: A University Hospital Study

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 3, 158 - 166, 31.12.2020

Özge Uzun , Ufuk Kaya

Öz

Aim: The aim of this study was to determine the prevalence of pressure sores and risk factors in inpatients in a university hospital.
Material and Methods: The sampling of the descriptive and cross-sectional study consisted of 54 patients aged 18 and over who were hospitalized 24 hours before, who were hospitalized in the intensive care, internal/surgical units in North Cyprus. For the collection of the data, Patient Information Form and Waterlow Pressure Ulcer Risk Assessment Scale were used. Data were collected within one day at the specified date to determine the point prevalence. Statistical Package for the Social Sciences 18.0 program was used in statistical analysis. Results were evaluated at 95% confidence interval and significance level at p<0.05.
Results: The prevalence in the study was found to be 9.3%. The mean risk score was 18.9 and 48.1% had a score of 20 or above (very high risk). The risk scores of the elderly, female, intensive care, mechanical ventilator, dry skin, and normal sponge bed were higher than the other groups and the difference between the scores was statistically significant (p<0.05). According to the risk factors in the scale, the scores of the patients in the risk area such as thin / paper skin, incontinence status, limitation of movement, presence of neurological disorder and excessive drug treatment factors were high and there was a statistically significant difference between them (p<0.05).
Conclusion: It was found that most patients were at risk of developing pressure sores. To prevent pressure sores in inpatients, risk assessments and appropriate nursing interventions should be carried out.

Anahtar Kelimeler

Waterlow, pressure sore, risk, patient, nursing

Yatan Hastalarda Basınç Yarası Risk Faktörlerinin Belirlenmesi: Bir Üniversite Hastanesi Araştırması

Öz

Amaç: Bu çalışma, üniversite hastanesinde yatan hastalarda basınç yarası prevalansını ve risk faktörlerini belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı ve kesitsel olarak yapılan çalışmanın örneklemini Kuzey Kıbrıs’ta bulunan üniversite hastanesinin yoğun bakım üniteleri, dahili/cerrahi birimlerin yataklı servislerinde ve hastaneye 24 saat öncesinden yatan, 18 yaş ve üstü 54 hasta oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında, Hasta Bilgi Formu ve Waterlow Basınç Yarası Riski Değerlendirme Ölçeği kullanıldı. Nokta prevalansı belirlemek için veriler belirlenen tarihte bir gün içinde toplandı. İstatistiksel analizlerde Statistical Package for the Social Sciences 18.0 programı kullanılmıştır. Sonuçlar %95’lik güven aralığında, anlamlılık p<0.05 düzeyinde değerlendirilmiştir.
Bulgular: Çalışmada prevalans %9.3 olarak saptanmıştır. Risk puan ortalaması 18.9’du ve %48.1’inin puanı 20 ve üzerinde (çok yüksek risk) idi. İleri yaşta olan, kadın, yoğun bakımda yatan, mekanik ventilatöre bağlı, cildi kuru olan ve normal sünger yatakta yatan hastaların risk puanları diğer gruplara göre daha yüksek ve puanlar arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulundu (p<0.05). Ölçekteki risk faktörlerine göre hastaların riskli bölgedeki ince/kâğıt gibi deri, inkontinans durumu, hareket sınırlılığı, nörolojik bozukluk varlığı ve fazla ilaç tedavisi faktörlerinden aldıkları puanlar yüksekti ve aralarında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardı (p<0.05).
Sonuç: Hastaların çoğunun basınç yarası gelişme riski altında olduğu bulundu. Yatan hastalarda basınç yaralarını önlemek için, risk değerlendirmeleri ve uygun hemşirelik girişimleri gerçekleştirilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Waterlow, basınç yarası, risk, hasta, hemşirelik

Kaynakça

• Uzun Ö, Tan M. A Prostective, Descriptive Pressure Ulcer Risk Factor and Prevalence Study at a University Hospital in Turkey. Ostomy Wound Management 2007;53(2):44-56.
• Uzun Ö, Aylaz R, Karadağ E. Prospective Study Reducing Pressure Ulcers in Intensive Care Units at a Turkish Medical Center. J Wound Ostomy 2009;36(4):404-411.
• Taşcı Bozbaş G, Gürer G. Bası Yaralarında Güncel Tedavi Yaklaşımları. Sakarya Medical Journal 2011;4:118-125.
• Egemen O, Aksan T, Özkaya Ö, Üsçetin İ, Akan M. Pelvik Bölge Bası Yaraları Deneyimlerimiz ve Yaklaşımımız. Ş.E.E.A.H. Tıp Bülteni 2012;46(2):53-59.
• Özel B. Bası Yarası Olan Hastaların Yönetimi. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi 2014;23(3):492-505.
• Selçuk H. Ameliyathanede Basınç Yaraları. 2.Uluslararası 10.Ulusal Türk Cerrahi ve Ameliyathane Hemşireliği Kongresi; 2017 Kasım 2-5; İzmir, Türkiye. Bildiri Kitabı; 2017. p. 81-87.
• Adıbelli Ş, Korkmaz F. Yetişkin Hastalarda Basınç Yarası Gelişme Riskini Değerlendirmede Kullanılan Ölçekler. Sdü Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2018;9(2):136-140.
• Çınar F, Kula Şahin S, Eti Aslan F. Yoğun Bakım Ünitesi’nde Basınç Yarasını Önlemeye Yönelik Türkiye’de Yapılmış Çalışmaların İncelenmesi; Sistematik Derleme. Balıkesir Saglik Bil Derg 2018;7(1):42-50.
• NPUAP, EPUAP, PAN PACIFIC. Prevention and Treatment of Pressure Ulcers: Quick Reference Guide 2014.
• Borghardt AT, do Prado TN, Bicudo SDS, de Castro DS, Bringuente MEO. Pressure ulcers in critically ill patients: Incidence and associated factors. Rev Bras Enferm 2016;69(3):431-8.
• Onigbinde AT, Ogunsanya GI, Oniyangi SO. Pressure ulcer incidence among high-risk inpatients in Nigeria. Br J Nurs 2012;20(12):4-12.
• İnan DG, Öztunç G. Pressure Ulcer Prevalence in Turkey: A Sample from a University Hospital. J Wound Ostomy Continenc Nurs 2012;39(4):409-13.
• Gencer ZE, Özkan Ö. Basınç Ülserleri Sürveyans Raporu. Türk Yoğun Bakım Derneği Dergisi 2015;13:26-30.
• Öğce F, Karayurt Ö, Çelik B, Turhan Damar H, Selçuk H, Aksu G. Cerrahi Hastalarda Basınç Yarası İnsidansı ve Öngörülen Risk Faktörleri: Türkiye Deneyimi. 2.Uluslararası 10.Ulusal Türk Cerrahi ve Ameliyathane Hemşireliği Kongresi; 2017 Kasım 2-5; İzmir, Türkiye. Bildiri Kitabı; 2017. p. 342.
• Karadağ M, Gümüşkaya N. The incidence of pressure ulcer in surgical patients: A sample in Turkey. Journal of Clinical Nursing 2005;15:413-421.
• Totur B, Dramalı A. Basınç Yaralarının Önlenmesinde %100 Pamuklu Havu ile Havalı Yatak Kullanımının Etkinliği. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2011;27(3):35-44.
• Ülker Efteli E, Güneş Ü. Basınç Yarası Gelişiminde Perfüzyon Değerlerinin Etkisi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2014;17(3):140-144.
• Çelik S, Acar F, Güray M, Gelmez İ, Özcan A. Üniversite Hastanesinin Yoğun Bakım Ünitelerinde Yatan Hastaların Özellikleri: 200-2013 Yılları Arası Geriye Dönük Analizi. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi 2016;20(2):71-77.
• Kıraner E, Terzi B, Uzun Ekinci A, Tunalı B. Yoğun Bakım Ünitemizdeki Basınç Yarası İnsidansı ve Risk Faktörlerinin Belirlenmesi. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi 2016;20(2):78-83.
• Çelik B, Karayurt Ö, Öğce F. The pressure sores incidence in surgical patients and effects of selected risk factors for intraoperatively acquired pressure sores. 8th EORNA Congress; 2017 May 4-7; Rhodes Islans, Greece. 2017. p. 129-130.
• Uzun Ö. Cerrahi Hastalarda Basınç Ülserlerinin Önlenmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2010;5(15):113-127.
• Avşar P, Karadağ A. Waterlow Basınç Ülseri Risk Değerlendirme Ölçeği’ninTürkçe’ye Uyarlanması, Geçerlik-Güvenirlik Çalışması. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2016;3(3):1-15.
• Orhan B. Basınç Yaralarını Önleme Kılavuzu: Kanıta Dayalı Uygulamalar. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi 2017;26(4):427-440.
• Rızalar S. Basınç Yaralarının Önlenmesinde Güncel Rehberlerin Önerileri. 2.Uluslararası 10.Ulusal Türk Cerrahi ve Ameliyathane Hemşireliği Kongresi; 2017 Kasım 2-5; İzmir, Türkiye. Bildiri Kitabı; 2017. p. 88-93.
• Uzun Ö. Basınç Yaralarının Bakımında Güncel Rehberlerin Önerileri. 2.Uluslararası 10.Ulusal Türk Cerrahi ve Ameliyathane Hemşireliği Kongresi; 2017 Kasım 2-5; İzmir, Türkiye. Bildiri Kitabı; 2017. p. 94-101.
• Ortaç Ersoy E, Öcal S, Öz A, Yılmaz P, Arsava B, Topeli A. Yoğun Bakım Hastalarında Bası Yarası Gelişiminde Rol Oynayabilecek Risk Faktörlerinin Değerlendirmesi. Yoğun Bakım Derg 2013;4:9-12.
• Hug E, Ünalan H, Karamehmetoğlu ŞŞ, Tüzün Ş. Bir Eğitim Hastanesinde Bası Yarası Prevalansı ve Bası Yarası Gelişiminde Etkili Risk Faktörleri. Turkish Journal of Physical Medicine and Rehabilitation 2001;47(6).
• Knudsen CW, Tonseth KA. Pressure ulcers – prohylaxis and treatment. Tidsskr Nor Legeforen 2011;131:464-7.
• Özgenel GY, Kahveci R, Akın S, Özbek S, Özcan M. Bası Yaralarında Tedavi Prensiplerimiz ve Sonuçlarımız. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2002;28(2):27-32.
• Bora Karslı P, Gürçay E, Cankurtaran D, Karaahmet ÖZ, Çakcı A. Bası Yaralarının Evre Düzeylerini Etkileyen Faktörler. J PMR Sci 2016;19(3):154-159.
• Tel H, Özden D, Güneş Çetin P. Yatağa Bağımlı Hastalarda Basınç Yarası Gelişme Riski ve Hemşirelerin Bu Hastalara Uyguladıkları Önleyici Bakım. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2006;2(1):35-45.
• Atılgan Y, Karadeniz B. Bası Yarası Riski Erken Belirlenmiş Hastalarda Dekübit Önleme Girişimlerinin Etkinliğinin Değerlendirilmesi. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi 2007;11(2):62-66.
• Sönmez Düzkaya D, Terzi B, Yakut T, Kızıl N. Basınç Yarasında Ne Durumdayız? Sağlık Bilimleri Dergisi 2014;17(4):239-244.