Öğretmen Adaylarının Biyoloji Kavramına Yönelik Metaforik Algıları/Pre-Service Teachers' Metaphorical Perceptions towards Biology

Yıl 2013, Cilt: 10 Sayı: 21, 209 - 223, 28.07.2013

Solmaz Aydın , Sibel Gürbüzoğlu Yalmancı

Öz

Özet

Bu çalışmanın amacı, öğretmen adaylarının biyoloji kavramına yönelik sahip oldukları metaforik algılarının ortaya çıkarılmasıdır. Araştırmanın çalışma grubu, Kafkas Üniversitesi Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi Öğretmenliği ile Sınıf Öğretmenliği anabilim dalında öğrenim gören 65 öğretmen adayından oluşmaktadır. Bu örneklem grubu 35 Fen Bilgisi ve 30 Sınıf Öğretmeni adayını içermektedir. Araştırmanın verileri, nitel araştırma yöntemi ile elde edilmiştir. Çalışmada olgubilim deseni kullanılmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Her öğretmen adayının “Biyoloji……………. gibidir; çünkü……….....” cümlesini tamamlamasıyla veriler elde edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre öğretmen adayları biyoloji kavramıyla ilgili olarak geçerli 39 farklı metafor üretmiştir. Bu metaforlar ortak özellikleri bakımından dört kavramsal kategori altında toplanmıştır. Bu kategoriler ve öğretmen adaylarının ürettiği metaforların frekansları; biyolojinin içeriği (15), biyolojinin işlevi (23),  biyolojinin duyuşsal özellikleri (5), biyolojinin bilişsel özellikleri (5) şeklindedir.  Ayrıca her iki anabilim dalındaki öğretmen adaylarının altı tane ortak metafor ürettiği tespit edilmiştir.  Bu metaforlar: Canlı, çevre, dünya, hayat, hücre ve okyanus metaforlarından oluşmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Biyoloji, Metafor, Metaforik Düşünce.

Abstract

The purpose of this research is to reveal the metaphoric perception of pre-service teachers' biology concept. The sample of the research has been comprised of 65 preservice Science and Elementary teachers of in Kafkas University Faculty of Education. This sample included 35 Science and 30 Elementary preservice teachers. The data of the research has been collected through qualitative research method. The pattern of the research has been organized in the case of phenomenology. Content analysis was used for data analysis. The data of the research has been acquired through completing the following sentence for each candidate teachers; Biology is like ........; because ......... According to the results of research pre-service teachers have produced 39  different metaphors concerning biology  concept. These metaphors have been united under four conceptual categories in terms of their common qualities. These conceptual categories and frequencies produced by candidate  teachers' metaphors are as follows: biology content (15),  biology function (23), affective features of biology (5), cognitive features of biology (5). In addition, candidate teachers who have been studying in both departments produced six common metaphors have been determined. These metaphors are: Living being, environment, world, life, cell and ocean.

Key Words: Biology, Metaphor, Metaphoric Thought.

Anahtar Kelimeler

Biyoloji, Metafor, Metaforik Düşünce.

Kaynakça

• Al-Zahrani, A. (2008). “Darwin's metaphors revisited: Conceptual metaphors, conceptual blends, and idealized cognitive models in the theory of evolution”. Metaphor and Symbol, 23, 50-82.
• Andrzej, K. K. (2002). “Grand metaphors of biology in the genome era”. Computers & Chemistry, 26(5), 397-401.
• Arslan, F. (2008). “Metaforik tercihler bakımından Akif'i okuyabilmek”. I.Uluslararası Mehmet Akif Sempozyumu, Burdur.
• Aydın, F. ve Ünaldı, Ü. E. (2010). “Coğrafya öğretmen adaylarının “Coğrafya” kavramına ilişkin algılarının metaforlar yardımıyla analizi”. International Online Journal of EducationalSciences, 2(2), 600-622.
• Botha, E. (2009). “Why metaphor matters in education”. South African Journal of Education, 29, 431-444.
• Cerit, Y. (2008a). “Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri”. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
• Cerit, Y. (2008b). “Öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin müdür kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin görüşleri”. Eğitim ve Bilim, 33(147), 3-13.
• Coşkun, M. (2010). “Lise öğrencilerinin “İklim” kavramıyla ilgili metaforları (zihinsel imgeleri)”. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5(3), 919-940.
• Çelikten, M. (2006). “Kültür ve öğretmen metaforları”. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 269-283.
• Eilam, B. (2009). “The secrets of successful veteran biology teachers: metaphors of evolution, regeneration, and adaptation”. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 15(4), 493–513.
• Eraslan, L. (2011). “Sosyolojik metaforlar”. Akademik Bakış Dergisi, 27, 1-22.
• Geçit, Y. ve Gençer G. (2011). “Sınıf öğretmenliği 1. Sınıf öğrencilerinin coğrafya algılarının metafor yoluyla belirlenmesi (Rize Üniversitesi örneği)”. Marmara Coğrafya Dergisi, 23, 1-19.
• Girmen, P. (2007). İlköğretim öğrencilerinin konuşma ve yazma sürecinde metaforlardan yararlanma durumları. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Güven, B. ve Güven, S. (2009). “İlköğretim öğrencilerinin sosyal bilgiler dersinde metafor oluşturma becerilerine ilişkin nicel bir inceleme”. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 503-512.
• Hellsten L. and Nerlich, B. (2011). “Synthetic biology: building the language for a new science brick by metaphorical brick”. New Genetics & Society, 30(4), 375-397.
• İbret, B.Ü. ve Aydınözü, D. (2011). “İlköğretim II. kademe öğrencilerinin “Dünya” kavramına ilişkin geliştirdikleri metaforlar”. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19 (1), 85-102.
• Lakoff, G. and M. Johnson. (2003). Metaphors we live by. G.Y.Demir (Çev.). İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• Neuman, Y. (2005). “Meaning-making in language and biology”. Perspectives in Biology & Medicine, 48(3), 317-27.
• Ocak, G. ve Gündüz, M. (2006). “Eğitim fakültesini yeni kazanan öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine giriş dersini almadan önce ve aldıktan sonra öğretmenlik mesleği hakkındaki metaforlarının karşılaştırılması”. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 293-311.
• Oflaz, G. (2011). “İlköğretim öğrencilerinin “Matematik” ve “Matematik Öğretmeni” kavramlarına ilişkin metaforik algıları”. 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications, Antalya.
• Özan, B. M. ve Demir, C. (2011). “Farklı lise türlerine göre öğretmen ve öğrencilerin okul kültürü metaforu algıları”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(2), 106-126.
• Öztürk, Ç. (2007). “Sosyal Bilgiler, Sınıf ve Fen Bilgisi öğretmen adaylarının “Coğrafya” kavramına yönelik metafor durumları”. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 55-69.
• Papadimitriou, V. (2004). “Prospective primary teachers' understanding of climate change, greenhouse effect and ozone layer depletion”. Journal of Science Education and Technology, 13 (2), 299-307.
• Ritchie, S.M. (1994). “Metaphor as a tool for constructivis science teaching. International Journal of Science Education”, 16(3), 293-303.
• Saban, A., Koçbeker, B. N. ve Saban, A. (2006).” Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(2), 461-522.
• Saban, A. (2009). “Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip olduğu zihinsel imgeler”. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
• Selvi, M. (2007). Biyoloji öğretmen adaylarının çevre kavramları ile ilgili algılamalarının değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Semerci, Ç. (2007). “Program geliştirme kavramına ilişkin metaforlarla yeni ilköğretim programına farklı bir bakış”. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 31(1), 139-154.
• Senemoğlu, N. (2005). Gelişim öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Stichert Güzel, E. (2005). Preservice science teacher perception of prosession with metaphorical images and reasons of choosing teaching as a profession. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Tekkaya, C., Özkan, Ö., Sungur, S. ve Uzuntiryaki, E. (2000). “Öğrencilerin biyoloji konularındaki anlama zorlukları”. IV. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi. Ankara: Ortadoğu Teknik Üniversitesi.
• Töremen, F. ve Döş, İ. (2009). “İlköğretim öğretmenlerinin müfettişlik kavramına ilişkin metaforik algıları”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri (EducationalSciences: Theory&Practice), 9(4), 1973-2012.
• Yetkin, Y. (2000). “Biyoloji eğitimi, öğretimi ve öğretmen yetiştirilmesinde yeni yaklaşımlar: biyoloji felsefe ve mantığının anlaşılması”. IV. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi. Ankara: Ortadoğu Teknik Üniversitesi.
• Yıldırm, A. ve Şimşek, H. (2011). Soysal bilimlerde nitel araştırıma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yob, I. M. (2003). “Thinking constructively with metaphors”. Studies in Philosophy and Education, 22, 127-138.