SINIF ve FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENLERİNİN 5E ÖĞRENME MODELİYLE İLGİLİ BİLGİLERİ, FARKINDALIKLARI ve GÖRÜŞLERİ

Yıl 2013, Cilt: 10 Sayı: 24, 131 - 163, 07.01.2014

Eylem Feyzioğlu , Niymet Demirci

Öz

Bu araştırmanın amacı, Sınıf ve Fen Bilimleri öğretmenlerinin a)5E öğrenme modelinin aşamaları hakkında neler bildiklerini b)modelin aşamalarıyla ilgili farkındalıklarını, c)model hakkındaki bilgilerinin kaynağını ve bu kaynağa ilişkin görüşlerini d)yapılandırmacı öğrenme kuramı ve 5E öğrenme modeli hakkında görüşlerini belirlemektir. Araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Bursa ilinde görev yapan 20 Sınıf ve 16 Fen Bilimleri olmak üzere toplam 36 öğretmen araştırmaya katılmıştır. Veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler hem içerik hem de betimsel analiz yöntemiyle incelenmiştir. Sonuçlar, öğretmenlerin 5E öğrenme modelinin güdüleme, keşfetme, açıklama ve derinleştirme aşamalarıyla ilgili bilgilerinde eksik veya yanlış bilgilere sahip olduklarını göstermektedir. Öğretmenlerin değerlendirme aşamasıyla ilgili bilgileri modelle uyum içinde olsa da, öğrenilenlerin değerlendirilmesinde kullanılan teknikler açısından öğretmenler arasında farklılıkların olduğu belirlenmiştir. Öğretmenlere göre, lisans düzeyinde fen öğretim yöntemleriyle ilgili aldıkları dersler teorik sunumlara dayandığı veya bu modelle ilgili herhangi bir eğitim almadıkları için bilgilerinde eksiklikler bulunmaktadır. Ancak bu eksiklerine rağmen yapılandırmacı öğrenme yaklaşıma yönelik olumlu görüşleri olduğundan, öğretmenlerin modelle ilgili farkındalıklarının olmadığı sonucu çıkarılabilir. Son olarak, öğretmenlere göre modeli uygularken karşılaşacaklarını düşündükleri zorluklar bulunmaktadır. Bu nedenle öğretmenlerin hem kuramsal bilgilerini hem de uygulama becerilerini geliştirecekleri hizmet içi eğitimlerin düzenlenmesi önerilmektedir. Bu eğitimlerde öğretmenlerin bilgilerinin yetersiz olduğunu anlayacakları bir bilişsel çatışma yaşamaları gerekebilir.

Anahtar Kelimeler

5E Öğrenme Modeli, Fen Öğretimi, Yapılandırmacı Öğrenme Yaklaşımı.

CLASS AND SCIENCE TEACHERS' KNOWLEDGE AWARENES AND OPINIONS ABOUT THE 5E LEARNING MODEL

Öz

The aim of this study is to determine the class and science teachers’ a) knowledge about the stages of 5E learning model, b) awareness of the stages of the model, c) source of knowledge about the model and opinion of this source, and d) views on the constructivist learning theory and 5E learning model. A survey method is used in this study. 36 teachers working in the city of Bursa, 20 of whom are class teachers and 16 of whom are science teachers, are involved in the study. As the data collection tool, a semi-structured interview is used. The data are analyzed both by content and descriptive analysis methods. The results show that the teachers have inadequate or inaccurate knowledge of the four stages of 5E learning model: engage, explore, explain and elaborate. The teachers’ knowledge of the ‘evaluate’ stage conforms to the model. However, the techniques used in the evaluation of the items learned differ among the teachers. According to the teachers, the lack in their knowledge stems from the fact that at undergraduate level the courses about the science education methods covered theoretical presentations or they did no courses about this model. Despite their lack in this model, it can be concluded that the teachers have an awareness of the model as they have a positive opinion of the constructivist learning approach. Finally, the teachers think that they will have difficulties applying the model. Therefore, it is recommended the teachers attend in-service training activities to improve both their theoretical knowledge and practical skills. In this training process, a cognitive conflict where the teachers realize their lack of knowledge may occur.

Anahtar Kelimeler

5E Learning Model, Science Education, Constructivist Learning Approach.

Kaynakça

• Adıgüzel, A. (2009). "Yenilenen İlköğretim Programının Uygulanması Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar". Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (17), 77-94.
• Akerson, V. L., Flick, L. B., & Lederman, N. G. (2000). "The influence of young children's ideas in science on teaching practice". Journal of Research in Science Teaching, 37, 363-385.
• Akpınar, B. ve Aydın, K. (2007). "Eğitimde Değişim ve Öğretmenlerin Değişim Algıları". Eğitim ve Bilim, 32 (144), 71-80.
• Akpınar, E. ve Ergin, Ö. (2005). "Yapılandırmacı Kuramda Fen Öğretmeninin Rolü". İlköğretim-online, 4 (2), 55-64.
• Alkan, E. E. (2011). İlköğretim 2. Kademe Fen ve Teknoloji Öğretim Programında Yer Alan Deneysel Etkinliklerin Yapılma Düzeylerinin Tespiti. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Anagün, Ş. S., Yalçınoğlu P. ve Ersoy, A. (2012). "Sınıf Öğretmenlerinin Fen ve Teknoloji Dersi Öğretme-Öğrenme Sürecine İlişkin İnançlarının Yapılandırmacılık Açısından İncelenmesi". Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5 (1), 1-16.
• Anderson, R. D. (2002). "Reforming science teaching: What research says about inquiry". Journal of Science Teacher Education, 13 (1), 1-12.
• Asikainen, M. A., & Hirvonen, P. E. (2010). "Finnish cooperating physics teachers' conceptions of physics teachers' teacher knowledge". Journal of Science Teacher Education, 21, 431-450.
• Ayvacı, S., H. ve Bakırcı, H. (2012). "Fen ve Teknoloji Öğretmenlerinin Fen Öğretim Süreçleriyle İlgili Görüşlerinin 5E Modeli Açısından İncelenmesi". Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9 (2), 132-151.
• Birinci-Konur, H. ve Konur, B. (2011). "İlköğretim Öğretmenlerinin Kullandıkları Ölçme Değerlendirme Metotlarına İlişkin Görüşleri". Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (NEF-EFMED), 5 (2), 138-155.
• Brooks, J. G., & Brooks, M. G. (1999). In Search of Understanding: the Case for Constructivist Classrooms. Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development.
• Cantürk-Günhan, B. ve Başer, N. (2009). "Probleme Dayalı Öğrenmenin Öğrencilerin Eleştirel Düşünme Becerilerine Etkisi". Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7, 451-482.
• Cheung, D. (2007). "Facilitating chemistry teachers to implement inquiry-based laboratory work". International Journal of Science and Mathematics Education, 6 (1), 107-130.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research Methods in Education, 6th edition. London: Routledge.
• Crawford, B. A. (2000). "Embracing the essence of inquiry: New roles for science teachers". Journal of Research in Science Teaching, 37, 916-937.
• Çepni, S. (2005). Kuramdan Uygulamaya Fen ve Teknoloji Öğretimi. (Ed: Çepni, S.) 4. Baskı, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Demir, S., Böyük, U. ve Koç, A. (2011). "Fen ve Teknoloji Dersi Öğretmenlerinin Laboratuvar Şartları ve Kullanımına İlişkin Görüşleri ile Teknolojik Yenilikleri İzleme Eğilimleri". Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7 (2), 66-79.
• Durukan, E. ve Alver, M. (2008). "Ses Temelli Cümle Yönteminin Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi". Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(5), 274-289.
• Ekici, F. T., Ekici, E. ve Taşkın, S. (2002). "Fen Laboratuarlarının İçinde Bulunduğu Durum". V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi (16-18 Eylül 2002) Bildirileri. Ankara: ODTÜ
• Ekinci, A. ve Öter. M. (b.t.). İlköğretim Okulları Ders Kitapları, Öğrenci Çalışma Kitapları ve Öğretmen Kılavuz Kitaplarının Branşlarına Göre İncelenmesi Çalıştayı Raporu. http://duabpo.dicle.edu.tr/oygem/dosya/PROGRAM_iNCELEME_RAPORU.pdf (Erişim Tarihi: 08. 07. 2013)
• Fidan, N. (2010). Sınıf Öğretmenlerinin Yapılandırmacı Yaklaşımın Gerektirdiği Niteliklere Sahip Olma Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Fortney, B. S. (2009). The Impact Of Japanese Lesson Study On Preservice Teacher Belief Structures About Teaching And Learning Science. Yayınlanmamış Doktora Tezi, The University of Texas at Austin.
• Geçer, A. ve Özel, R. (2012). "İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi Öğretmenlerinin Öğrenme-Öğretme Sürecinde Yaşadıkları Sorunlar". Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12 (3), 1-26.
• Gelbal, S. ve Kelecioğlu, H. (2007). "Öğretmenlerin Ölçme Değerlendirme Yöntemleri Hakkında Yeterlilik Algıları ve Karşılaştıkları Sorunlar". Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 135-145.
• Genç, Ö. (2007). Sınıf Öğretmenlerinin Yapılandırmacı Öğretmen Özelliklerini Gösterme Düzeylerine İlişkin Algılarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi, İzmir.
• Güneş, T., Dilek, N.Ş., Hoplan, M. ve Güneş, O. (2011). "Fen ve Teknoloji Dersinin Öğretmenler Tarafından Uygulanması Üzerine Bir Araştırma". 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications (27-29 April 2011). Antalya.
• Güneş, T., Dilek, N.Ş., Hoplan, M., Çelikoğlu, M. ve Demir, E.S. (2010). "Öğretmenlerin Alternatif Değerlendirme Konusundaki Görüşleri ve Yaptıkları Uygulamalar". International Conference on New Trends in Education and Their Implications (11-13 November 2011). Antalya.
• Haberman, B., Lev, E. & Langley, D. (2003). "Action Research as a tool for Promoting Teacher Awareness of Students' Conceptual Understanding". ITiCSE'03, (June 30-July2, 2003) Thessaloniki, Greece.
• Haney, J. J., & McArthur, J. (2002). "Four case studies of prospective science teachers' beliefs concerning constructivist teaching practices". Science Education, 86, 783-802.
• Hanuscin, D. L. ve Lee, M.H. (2007). Using a Learning Cycle Approach to Teaching the Learning Cycle to Pre-Service Elementary Teachers. Paper presented at the 2007 annual meeting of the Association for Science Teacher Education, Clearwater, FL. http://web.missouri.edu/~hanuscind/aste20075E.pdf (09.09.2008)
• Karacaoğlu, Ö. C. ve Acar, E. (2010). “Yenilenen Programların Uygulanmasında Öğretmenlerin Karşılaştığı Sorunlar.” Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 7 (1), 45-58.
• Karadağ, E., Deniz, S., Korkmaz, T. ve Deniz, G. (2008). "Yapılandırmacı Öğrenme Yaklaşımı: Sınıf Öğretmenleri Görüşleri Kapsamında Bir Araştırma". Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21 (2), 383-402.
• Karaşahin, A. ve Kahyaoğlu H. (2012). "İlköğretim Birinci Kademe Fen Ve Teknoloji Dersine Giren 4. VE 5. Sınıf Öğretmenlerinin Yapılandırmacı Öğrenme Modeli Konusunda Yeterliliklerinin İncelenmesi". X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi (27-30 Haziran), Niğde.
• Keleş, E. (2007). Altıncı Sınıf Kuvvet ve Hareket Ünitesine Yönelik Beyin Temelli Öğrenmeye Dayalı Web Destekli Öğretim Materyalinin Geliştirilmesi ve Etkililiğinin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Keys, P. (2005). "Are teachers walking the walk or just talking the talk in science education?" Teachers and Teaching: Theory and Practice, 11 (5), 499-516.
• King, K. P. (2005). "Making sense of motion". Science Scope, 27 (5), 22-26.
• Lawson, A. E. (1995). Science Teaching and the Development of Thinking. Wadsworth Publishing Company. United States of America (Belmont, California): A Division of Wadsworth, Inc. International Thomson Publishing.
• Maden, S., Durukan, E. ve Akbaş, E. (2011). "İlköğretim Öğretmenlerinin Öğrenci Merkezli Öğretime Yönelik Algıları". Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (16), 255-269.
• Marshall, J., & Smart, J. (2013). "Teachers' Transformation to Inquiry-Based Instructional Practice". Creative Education, 4, 132-142.
• Martin, D. J. (2009). Elementary Science Methods: A Constructivist Approach. 5th Edition. Belmont, CA: Wadsworth Cengage Learning.
• McDonald, J. T. (2002). Learning in Small Groups: The Relationship of Conversation to Conceptual Understanding. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Purdue University.
• McMillan, J. H., Myran S., & Workman D. (2002). "Elementary teachers' classroom assessment and grading practices". The Journal of Educational Research, 95 (4), 203-213.
• MEB (2011a). İlköğretim 4 Fen ve Teknoloji Öğretmen Kılavuz Kitabı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• MEB (2011b). İlköğretim 6 Fen ve Teknoloji Öğretmen Kılavuz Kitabı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• MEB (2011c). İlköğretim 7 Fen ve Teknoloji Öğretmen Kılavuz Kitabı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• MEB (2011d). İlköğretim 8 Fen ve Teknoloji Öğretmen Kılavuz Kitabı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• MEB (2011f). İlköğretim 5 Fen ve Teknoloji Öğretmen Kılavuz Kitabı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• MEB (2012a). İlköğretim 4 Fen ve Teknoloji Ders ve Öğrenci Çalışma Kitabı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• MEB (2012b). İlköğretim 5 Fen ve Teknoloji Ders ve Öğrenci Çalışma Kitabı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• MEB (2012c). İlköğretim 6 Fen ve Teknoloji Ders ve Öğrenci Çalışma Kitabı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• MEB (2012d). İlköğretim 7 Fen ve Teknoloji Ders ve Öğrenci Çalışma Kitabı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• MEB (2012e). İlköğretim 8 Fen ve Teknoloji Ders ve Öğrenci Çalışma Kitabı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Meyer, H. (2004). "Novice and expert teachers' conceptions of learners' prior knowledge". Science Education, 88 (6), 970-983.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook (2nd Ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2005). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi (6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Moretti, F., Van Vliet, L., Bensing, J., Deledda, G., Mazzi, M., Rimondini, M., Zimmermann, C., & Fletcher, I. (2011). "A Standardized approach to qualitative content analysis of focus group discussions from different countries". Patient Education and Counseling, 82 (3), 420-428.
• Morrison, J. A., Roth-McDuffie, A., & Akerson, V. L. (2005). "Preservice teachers' development and implementation of science performance assessment tasks". International Journal of Science and Mathematics Education, 3, 379-406.
• Nas, S. E. (2008). Isının Yayılma Yolları Konusunda 5E Modelinin Derinleşme Aşamasına Yönelik Olarak Geliştirilen Materyallerin Etkililiğinin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Nazlıçiçek, N. ve Akarsu, F. (2008). "Fizik, Kimya ve Matematik Öğretmenlerinin Değerlendirme Araçlarıyla İlgili Yaklaşımları ve Uygulamaları". Eğitim ve Bilim, 33 (149), 18-29.
• Nivalainen, V., Asikainen, M. A., & Hirvonen, P. E. (2013). "Open guided inquiry laboratory in physics teacher education". Journal of Science Teacher Education, 24, 449-474.
• Ogan-Bekiroğlu, F., & Akkoç, H. (2009). "Pre-service teachers' instructional beliefs and examination of consistency between beliefs and practices". International Journal of Science and Mathematics Education, 7, 1173-1199.
• Özden, Y. (2003). Öğrenme ve Öğretme. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Özenç, M. ve Doğan, C. (2012). "Sınıf Öğretmenlerinin Yapılandırmacı Yaklaşım Yeterlik Düzeylerinin Belirlenmesi". Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (1), 67-83.
• Özgür, B. (2008). Perceptions Of 4th and 5th Grade Primary School Students and Their Teachers about Constructivist Learning Environments in Science and Technology Courses. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Middle East Technical University.
• Pea, C. (2004). Teachers' Beliefs about Science Teaching and Context Factors: Implications for Teaching and Learning Science at the Middle School. Yayınlanmamış Doktora Tezi, George Mason University.
• Powell, J. C., & Anderson, R. D. (2002). "Changing teachers' practice: curriculum materials and science education reform in the USA". Studies in Science Education, 37 (1), 107-135.
• Prawat, R. S. (1992). "Teachers' beliefs about teaching and learning: A constructivist perspective". American Journal of Education, 100 (3), 354-395.
• Reap, M. A. (2000). Master and Novice Secondary Science Teachers' Understandings and Use of the Learning Cycle. Yayınlanmamış Doktora Tezi, The University of Oklahoma.
• Settlage, J. (2000). "Understanding the learning cycle: Influences on abilities to embrace the approach by school teachers". Science Education, 84, 43-50.
• Şenel Çoruhlu, T., Er Nas, S. ve Çepni, S. (2009). "Fen ve Teknoloji Öğretmenlerinin Alternatif Ölçme Değerlendirme Tekniklerini Kullanmada Karşılaştıkları Problemler: Trabzon örneği". Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (1), 122-141.
• Şimşek, H. Hırça, N. ve Coşkun, S. (2012). "İlköğretim Fen Ve Teknoloji Öğretmenlerinin Öğretim Yöntem ve Tekniklerini Tercih Ve Uygulama Düzeyleri: (Şanlıurfa İli Örneği)". Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (18), 249-268.
• Tanrıöğen, A. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. 3. Baskı. İstanbul:Anı Yayıncılık.
• Tekbıyık, A. ve Akdeniz A. R. (2008). "İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programını Kabullenmeye ve Uygulamaya Yönelik Öğretmen Görüşleri". Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (NEF-EFMED), 2 (2), 23-37.
• Temizöz, Y. ve Özgün-Koca, S. A. (2008). "Matematik Öğretmenlerinin Kullandıkları Öğretim Yöntemleri ve Buluş Yoluyla Öğrenme Yaklaşımı Konusundaki Görüşleri". Eğitim ve Bilim, 33 (149), 80-88.
• Tsai, C.C. (2002). Nested Epistemologies: Science Teachers' Beliefs of
• Teaching, Learning and Science. International Journal of Science
• Education, 24 (8), 771-783.
• Ünder, H. (2010). "Yapılandırmacılığın Epistemolojik Savlarının Türkiye'de İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi Programlarında Görünümleri". Eğitim ve Bilim, 35 (158), 199-214.
• Wallace, C.S., & Kang, N. (2004). An Investigation of Experienced
• Secondary Science Teachers' Beliefs about Inquiry: An Examination of
• Competing Belief Sets. Journal of Research in Science Teaching, 41,
• -960.
• Wang, D. (2011). "The dilemma of time: Student-centered teaching in the rural classroom in China". Teaching and Teacher Education, 27, 157-164.
• Windschitl, M. (2002). "Framing constructivism in practice as the negotiation of dilemmas: An analysis of the conceptual, pedagogical, cultural, and political challenges facing teachers". Review of Educational Research, 72, 131-175.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Nitel Araştırma Yöntemleri. (7. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız-Feyzioğlu, E. (2012). "Science teachers' beliefs as barriers to ımplementation of constructivist-based education reform". Journal of Baltic Science Education, 11 (4), 302-317.