THE NEW FACE OF ELITES, ISLAMIC BOURGEOISIE

Yıl 2014, Cilt: 11 Sayı: 27, 367 - 382, 28.10.2014

Alper Mumyakmaz

Öz

In Turkey where the state tried to create a national bourgeoisie since the founding of the Republic of Turkey it has commence to lose its decisive feature in the face of economic growth experienced over time. Also the sociological and economic realities of the society have influenced this process. Particularly, the January 24th Economic Stabilization Decisions along with a free market economy thanks to the development of this continous change, the businessmen known with their religious and conservative identities, have dominated as the leading actors and they have achieved a significant status in the appearing relationship between Islam and capitalism. As well as their influence observed in economy, these actors who have displayed important roles in the social and political areas have attracted attention in the sociological changes in the last three decades with their thoughts and practices in the issues of religiosity, commerce and capitalism. MUSIAD that emerged just after 1980 as the opposing elites against TUSIAD and having been symbolised as the Islamic bourgeoisie during this process has become the symbol of the conservative values in the Turkish modernization. In order to construe and explain the meaning of its practices in the sogiological change, this study has also been supported by the in-depth interviews with three businessmen having religious and conservative identies and living in Ankara. To conclude, the secular structure of Turkish economy is decisive in the formation of religious and ideological thoughts and approach of businessmen being active in commercial activities.

Anahtar Kelimeler

Islamic Bourgeoisie, Capitalism, TUSIAD, MUSIAD.

ELİTLERİN YENİ YÜZÜ, İSLAMİ BURJUVAZİ

Öz

Cumhuriyet’in kuruluşundan itibaren milli bir burjuvazi oluşturmaya çalışan Türkiye, yaşanan iktisadi gelişmeler karşısında belirleyici olma vasfını zaman içerisinde kaybetmiş, ekonominin ve toplumun sosyolojik gerçeklikleri bu süreci etkilemiştir. 24 Ocak Ekonomik İstikrar Kararları ile birlikte serbest piyasa ekonomisinin gelişimi sayesinde ortaya çıkan bu değişimde, dindar ve muhafazakâr kimlikleri ile tanınan iş adamları başat aktörler olarak rol almış, İslam ve kapitalizm arasındaki ilişkide önemli bir yer elde etmiştir. İktisadi alan dışında toplumsal ve siyasal alanda da önemli roller üstlenen bu aktörlerin; dindarlık, ticaret ve kapitalizm konularındaki düşünce ve pratikleri ise son otuz yılda yaşanan sosyolojik değişim sürecinde dikkati çekmiştir. 1980 sonrasında ortaya çıkan ve daha çok TÜSİAD karşısında karşıt elitler olarak gösterilen ve İslami Burjuvazinin bu süreçte sembolleşen birliği olan MÜSİAD, Türk modernleşmesinin muhafazakâr değerlerinin sembolü haline gelmiştir. Bu çalışma; değişim sürecinin içinde yer alan, dindar, muhafazakâr kimlikleriyle tanınan ve Ankara’da yaşayan, işadamlarından üçüyle yapılan derinlemesine görüşmelerle de desteklenmiş, yaşanan sosyolojik değişimin pratikteki karşılığını anlamlandırmak ve açıklamak için çalışmaya dâhil edilmiştir. Sonuçta Türkiye ekonomisinin seküler yapısının ticari faaliyet içerisinde bulunan işadamlarının dinsel ve ideolojik yaklaşım ve düşüncelerini belirlediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

İslami Burjuvazi, Kapitalizm, TÜSİAD, MÜSİAD.

Kaynakça

• KAYNAKÇA
• Akarçay, E. (2009). Türkiye’de İslam ahlakı ve kapitalizmin ruhu (olabilir mi?). VI. Ulusal Sosyoloji Kongresi, 6. Ulusal Sosyoloji Kongresi Bildiri Kitabı, Didim/Aydın. http://www.sosyolojidernegi.org.tr/kutuphane/icerik/akarcay_erhan.pdf. (Erişim Tarihi: 03.03.2012)
• Altay, N. O. (2000). Türkiye’de iktisadi dönüşümlerin sosyo-ekonomik sonuçları üzerine bir deneme, DEÜ İİBF Dergisi, 15(2). http://iibf.deu.edu.tr/deuj/index.php/cilt1-sayi1/article/view/92. (Erişim Tarihi:03.03.2012).
• Ataay, F. (2001). Türkiye kapitalizminin mekansal dönüşümü, Praksis Üç Aylık Sosyal Bilim Dergisi, http://praksis.fisek.com.tr/ataay01b.php. (Erişim Tarihi: 14.04.2012)
• Beriş, H. E. (2008). Türkiye’de 1980 sonrası devlet sermaye ilişkileri ve parçalı burjuvazinin oluşumu, Ekonomik Yaklaşım, 19(69). http://www.scopemed.org/?jft=94&ft=94-1395738705. (Erişim Tarihi:03.03.2012).
• Erkan, H. (2008). Entegre sistemler bağlamında Türkiye’nin ekonomik dönüşüm süreçleri ve geleceğe yönelik gelişimi. II. Ulusal İktisat Kongresi, Türkiye’nin İktisadi Dönüşüm Süreci, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir, 2008. http://www.deu.edu.tr/userweb/iibf_kongre/dosyalar/herkan.pdf. (Erişim tarihi: 14.04.2012)
• Göle, N. (2000). Melez desenler. İstanbul: Metis Yay.
• Göle, N. (2011). Modern mahrem. İstanbul: Metis Yay.
• Karaaslan, F. O. (2011). Muhafazakâr düşüncedeki değişim ve devamlılık: Adalet ve Kalkınma Partisi Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Ocak, A. Y. (1999). Türkler, Türkiye ve İslam, yaklaşım, yöntem ve yorum denemeleri. İstanbul: İletişim Yay.
• Özdemir, Ş. (2010). İslami sermaye ve sınıf: Türkiye / Konya Müsiad örneği”, Çalışma İlişkileri Dergisi, 1(1). http://asosindex.com/journal-article-abstract?id=8455#.VCJhBvl_seg. (Erişim tarihi:24.03.2012)
• Özlem, E. – Çetiner, Ö. (2009). 1980 sonrası Türkiye’de finansallaşma ve tüketim: Fordizm’in tutarlı bir alternatifi mi?. Anadolu Uluslararası İktisat Kongresi, (17-19 Haziran 2009), Eskişehir.
• Pamuk, Ş. (2007). Dünyada ve Türkiye’de iktisadi büyüme, 1820-2005. Ankara: Hazine Uzmanları Derneği.
• Sevgisunar, M. K. (2008-2009). Cumhuriyetin ilanından günümüze Türkiye’de siyasal, sosyal ve kültürel hayatta yaşanan değişim ve dönüşümler. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 7(25). http://www.egitimbilimtoplum.com.tr/index.php/ebt/article/view/230. (Erişim Tarihi:14.04.2012)
• Toprak, B. – Çarkoğlu, A. (2006). Değişen Türkiye’de din, toplum ve siyaset. İstanbul: Tesev Yay. http://research.sabanciuniv.edu/5851/1/DegisenTRdeDin-Toplum-Siyaset.pdf. (Erişim Tarihi: 10.09.2014)
• Tüsiad (2014). http://www.tusiad.org.tr/tusiad/verilerle-tusiad. (Erişim Tarihi: 15.09.2014)
• Weber, M. (1997). Protestan ahlak ve kapitalizmin ruhu. İstanbul: Hil Yayınları.