Öğretmen Adaylarının Bilişim Suçlarına Yönelik Deneyimleri ve Bilişim Güvenliği Ders İçeriğine Yönelik Görüşleri / Teacher Candidates’ Experiences of Cyber Crime and Their Views for the Information Security Course Content

Yıl 2016, Cilt: 13 Sayı: 33, 178 - 193, 14.04.2016

Ömer Faruk Gökmen Özcan Erkan Akgün

Öz

Bu araştırmanın amacı, eğitim fakültesinde okuyan öğretmen adaylarının bilişim suçlarıyla ilgili deneyimlerinin ve bilişim güvenliği dersi içeriğinde hangi konuların olması gerektiğine yönelik görüşlerinin tespit edilmesidir. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim deseni ile yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu, farklı öğretmenlik programlarında okuyan öğretmen adayları oluşturmuştur. Çalışma kapsamında yarı-yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler ile toplanan veriler üzerinde içerik analizi yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre bazı öğretmen adaylarının bilişim suçu işledikleri, bilişim suçuna maruz kaldıkları, bilişim suçu konusunda bilgilerinin olmadığı ve bir bilişim suçuyla karşılaştıklarında ne yapabileceklerini bilmedikleri tespit edilmiştir. Ayrıca öğretmen adaylarının birçoğunun bilişim güvenliğinin tanımı ve kapsamı konusunda yetersiz bilgiye sahip oldukları görülmüştür. Son olarak öğretmen adaylarının; bilişim teknolojilerinin güvenli kullanımı, kişisel bilgilerin güvenliğini sağlama, bilişim güvenliğini tehdit eden unsurlara karşı önlemler alma, güvenlik yazılımları, güvenli çevrimiçi alışveriş ve internet bankacılığı, web sitelerinin güvenliği, sosyal ağların güvenli kullanımı, güvenli şifre oluşturma, virüslerden korunma, güncellemeler, e-posta hesaplarının güvenliği, işletim sisteminin güvenliği gibi konularda eğitime ihtiyaç duydukları belirlenmiştir. Buradan yola çıkarak ileride hazırlanacak bilişim güvenliği eğitimlerinin içeriğinin belirlenmesinde bu araştırmanın sonuçlarının dikkate alınmasının faydalı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bilişim Güvenliği, Bilişim Suçu, Öğretmen Adayları, İhtiyaç analizi

Kaynakça

• Akgün, Ö. E. ve Topal, M. (2015). Eğitim fakültesi son sınıf öğrencilerinin bilişim güvenliği farkındalıkları: sakarya üniversitesi eğitim fakültesi örneği. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 98-121.
• Ayas, T. ve Horzum, M.B. (2013). İlköğretim öğrencilerinin internet bağımlılığı ve aile internet tutumu. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(39), 46-57.
• Bilek, B.T. (2012). Bilişim suçları ve üniversite lisans öğrencilerin bilişim suçlarına yönelik görüşleri. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Bilişim Enstitüsü, Ankara.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (13.Baskı), Pegem Akademi Yayınları, Ankara.
• Cerrah, İ. (2002). Bilişim teknolojileri ve etik: bilişim teknolojilerinin güvenlik hizmetlerinde kullanımının "etik boyutu" ve "sosyal sonuçları". Polis Bilimleri Dergisi, 4 (1-2). 137-156.
• Çalık, D. ve Çınar, Ö.P. (2009). Geçmişten günümüze bilgi yaklaşımları bilgi toplumu ve internet. XIV. Türkiye'de İnternet Konferansı, 12-13 Aralık 2009, Bilgi Üniversitesi, Dolapdere, İstanbul.
• Çelen, F.K., Çelik, A. ve Seferoğlu, S.S. (2011). Çocukların internet kullanımları ve onları bekleyen çevrim-içi riskler. 13. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri, 2-4 Şubat 2011, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Çolak, B., Yalçın, B. ve Korkmaz, S. (2011). Türkiye’de internet kullanımının toplumsal yansımaları. XVI. Türkiye'de İnternet Konferansı, 30 Kasım-2 Aralık 2011, Ege Üniversitesi Atatürk Kültür Merkezi, Konak, İzmir.
• Demirel, M., Yörük, M. ve Özkan, O. (2012). Çocuklar için güvenli internet: güvenli internet hizmeti ve ebeveyn görüşleri üzerine bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(7), 54-68.
• Dijle, H. (2006). Türkiye’de eğitimli insanların bilişim suçlarına yaklaşımı. Yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dijle, H. ve Doğan, N. (2011). Türkiye’de bilişim suçlarına eğitimli insanların bakışı. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 4(2), 43-53.
• Durak-Batıgün, A. ve Kılıç, N. (2011). İnternet bağımlılığı ile kişilik özellikleri, sosyal destek, psikolojik belirtiler ve bazı sosyo-demografik değişkenler arasındaki ilişkiler. Türk Psikoloji Dergisi, 26(67), 1-10.
• Gökmen, Ö. F. (2014). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi öğretmen adaylarının bilişim güvenliği eğitimi verebilme yeterliklerinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Gökmen, Ö. F. ve Akgün. Ö.E. (2015). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi öğretmen adaylarının bilişim güvenliği bilgilerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44 (1), 61-84.
• Gözgü, F. ve Mutioğlu, H. (2012). Toplumun değişen yüzü: bilgi toplumu ve bilişim kültürü. Batman Üniversity Journal of Life Sciences, 1(1), 465-476.
• ISTE. (2008). National educational standards for teachers. http://www.iste.org/docs/pdfs/20-14_ISTE_Standards-T_PDF.pdf adresinden 10.11.2014 tarihinde erişilmiştir.
• İlbaş, Ç. (2009). Bilişim suçlarının sosyo-kültürel seviyelere göre algı analizi. Yüksek lisans tezi. Başkent Üniversitesi, Fen Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kaçakcılık ve Organize Suçlar Daire Başkanlığı.(2011). Kaçakcılık ve organize suçlarla mücadele 2011 raporu. Ankara: KOM Yayınları.
• Karakoç, M. A. (2011). Bilişim suçlarına genel bakış, bilişim suçlarını önleme çalışmaları ve güvenli internet kullanımı. Suç Önleme Sempozyumu, 7-8 Ekim 2011, Merinos Atatürk Kongre ve Kültür Merkezi, Bursa.
• Karaoğlan-Yılmaz, G., Yılmaz, R. ve Sezer, B. (2014). Üniversite öğrencilerinin güvenli bilgi ve iletişim teknolojisi kullanım davranışları ve bilgi güvenliği eğitimine genel bir bakış. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 176-199.
• Kaşıkçı, D.N., Çağıltay, K., Karakuş, T., Kurşun, A. ve Ogan, C. (2014). Türkiye ve avrupa’daki çocukların internet alışkanlıkları ve güvenli internet kullanımı. Eğitim ve Bilim, 39(171), 230-243.
• Kınay, H. (2012). Lise öğrencilerinin siber zorbalık duyarlılığının riskli davranış, korumacı davranış, suça marüziyet ve tehlike algısı ile ilişkisi ve çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Marinos, L. (2013). Enısa threat landscape 2013: overview of current and emerging cyber-threats. Heraklion: European Union Agency for Network and Information Security Publishing. ISBN 978-92-79-00077-5 doi:10.2788/14231.
• National Cyber Security Alliance. (2011). The state of k-12 cyberethics, cybersafety and cybersecurity curriculum in the united states. http://news.microsoft.com/2011/05/04/2011-state-of-cyberethics-cybersafety-and-cybersecurity-curriculum-in-the-u-s-survey adresinden 10.11.2014 tarihinde erişilmiştir.
• Öğütçü, G. (2010). E-dönüşüm sürecinde kişisel bilişim güvenliği davranışı ve farkındalığın analizi. Yüksek lisans Tezi, Başkent Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Pruitt-Mentle, D. & Pusey, P. (2010). State of K12 cyberethics, safety and security curriculum in u.s.: 2010 educator opinion. Educational Technology Policy, Research and Outreach.
• Pusey, P. & Sadera, W. A. (2011). Cyberethics, cybersafety and cybersecurity: preservice teacher knowledge, preparedness and the need for teacher education to make a difference. Journal of Digital Learning in Teacher Education, 28(2), 82-88.
• Shehri, Y. (2012). Information security awareness and culture. British Journal of Arts and Social Sciences, 6(1), 611-69. ISSN: 2046-9578.
• Symantec. (2014). Internet security threat report 2014. http://www.symantec.com/content/en/us/enterprise/other_resources/b-istr_main_report_v19_21291018.en-us.pdf adresinden 09.10.2014 tarihinde erişilmiştir.
• Şahinaslan, E., Kandemir, R. ve Şahinaslan, Ö. (2009). Bilgi güvenliği farkındalık eğitim örneği. 11. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri. 11-13 Şubat 2009, Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
• Tekerek, M. ve Mart, İ. (2010). K8 düzeyi için davranışsal bilgisayar ve internet güvenliği farkındalığı. 4.Uluslararası Bilgi Güvenliği ve Kriptoloji Konferansı Bildirileri, 6-8 Mayıs 2010, Orta Doğu Teknik Üniversitesi. Ankara.
• Tekerek, M. ve Tekerek, A. (2013). A research on students’ information security awareness. Turkish Journal of Education, 2(3), 61-70.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2013). Bilgi toplumu istatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist adresinden 09.10.2014 tarihinde erişilmiştir.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. Baskı) Ankara: Seçkin Yayınevi.