Okul Öncesi Dönem Çocuklarında Fiziksel ve İlişkisel Saldırganlığın Ebeveyn Tutumları Açısından İncelenmesi / Examining Physical and Relational Agression of Preschool Children in terms of Parents’ Attitudes

Yıl 2016, Cilt: 13 Sayı: 35, 0 - 0, 24.09.2016

Selin İkiz , Ayşe Öztürk Samur

Öz

Bu araştırmada, okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden üç, dört, beş ve altı yaş grubu çocuklarda görülen fiziksel ve ilişkisel saldırganlık ile ebeveyn tutumları arasındaki ilişkiyi incelemek, saldırganlık davranışlarının bazı değişkenlere göre (cinsiyet, yaş, kardeş sayısı, doğum sırası, okul öncesi eğitim kurumuna devam etme süresi, annenin öğrenim durumu, annenin çalışma durumu, ailenin gelir düzeyi) farklılaşmasını belirlemek amaçlanmıştır. İlişkisel tarama modeli temel alınarak yapılan bu araştırmanın örneklemini 2014-2015 eğitim-öğretim yılında Balıkesir ili Karesi merkez ilçesinde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı bağımsız anaokullarındaki 36-72 aylık 300 çocuk ile anneleri ve babaları (300 anne-300 baba) oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak, Genel Bilgi Formu, Ebeveyn Tutum Ölçeği ve Okul Öncesi Sosyal Davranış Ölçeği-Öğretmen Formu kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, anne ve babanın otoriter tutumu ile fiziksel ve ilişkisel saldırganlık arasında pozitif yönde bir ilişki bulunurken, annenin izin verici tutumu ile fiziksel saldırganlık arasında negatif yönde bir ilişki bulunmuştur. Bunun yanında, cinsiyet ve okul öncesi eğitim kurumuna devam etme süresi değişkenlerinin fiziksel saldırganlık üzerinde anlamlı bir farklılık yarattığı; ilişkisel saldırganlık üzerinde anlamlı bir farklılık yaratmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Sözcükler: Fiziksel Saldırganlık, İlişkisel Saldırganlık, Ebeveyn Tutumu.

Abstract

                In this study, it is aimed to determine the correlation between the parents’ behaviour and relational and physical aggression in children at the age of 3,4,5and 6, and to analyze the differentiation of this aggressive behaviour based on certain factors (gender, age, number of siblings, birth order, the amount of time spent in a pre-school institution, education level of the mother, job status of the mother, level of income of the family). The sample of this study which is based on relational screening model consists of 300 hundred 36-72 month sold children in independent kindergartens under the Ministry of Education, and 600 parents (300 mothers, 300 fathers). General Information Sheet, Parents’ Behaviour Sheet and Pre-school Social Behaviour Sheet-Teacher Sheet were used as data collection tools. As a result of the study, a positive correlation between the authoritarian behaviour of father and mother and physical and relational aggression was found, while a negative correlation between mother’s permissive behaviour and physical aggression was found. Furthermore, it was obtained that gender and the amount of time spent at a pre-school institution variables had a significant difference on physical aggression, while none on relation alaggression.

            Keywords: Physical Aggression, Relational Aggression, Parents Attitude.

Kaynakça

• Aunola, K., & Nurmi, J. E. (2005). The role of parenting styles in children’s problem behavior. Child Development, 76 (6), 1144-1159.
• Büyüköztürk, S., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Casas, J. F., Weigel, S. M., Crick, N. R., Ostrov, J. M., Woods, K. E., Jansen Yeh, E. A. & Huddleston-Casas, C. A. (2006). Early parenting and children’s relational and physical aggression in the preschool and home contexts. Applied Developmental Psychology, 27, 209-227.
• Crick, N. R., Casas, J. F. & Mosher, M. (1997). Relational and overt aggression in preschool. Developmental Psychology, 33 (4), 579-588.
• Çağatay, E. (2003). Alt ve üst sosyo-ekonomik düzeydeki 6, 9, 12 yaş çocuklarına verilen fiziksel cezanın ana baba tutumlarını algılamalarını ve çocuk yetiştirme tutumlarını etkileyip etkilemediğinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Çelik, H. (2006). Üniversite birinci sınıf öğrencilerinin saldırganlık tepkileri, bağlanma tarzları ve kişilerarası şemalarının incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Dursun, A. (2010). Okul öncesi dönemdeki çocukların davranış problemleriyle anne-baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Erdinç, S. (2009). Okul öncesi dönem çocuklarında fiziksel ve ilişkisel saldırganlığın çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Fromm, E. (1993). İnsandaki Yıkıcılığın Kökenleri. İstanbul: Payel Yayınları.
• Goldstein, A. P. & Carr, E. G. (1981). Inresponse to aggression methods of control and prosocial alternatives, Pergam on Press, Inc.: USA.
• Gülay Ogelman, H. ve Erten Sarıkaya, H. ( 2013). Okul öncesi eğitimi almış çocukların akran ilişkileri değişkenlerinin 5 ve 6 yaşta incelenmesi: iki yıllık boylamsal çalışma. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 8 (8), 1859-1871.
• Gülay, H. ve Önder, A. (2011). Annelerin tutumlarına göre 5-6 yaş çocuklarının sosyal-duygusal uyum düzeyleri. Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (1). 89-105.
• Gülay, H. (2008). 5-6 yaş çocuklarına yönelik akran ilişkileri ölçeklerinin geçerlik güvenilirlik çalışmaları ve akran ilişkilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Güleç, Y. (2002). Ergenlerin öfke yaşantıları, benlik algıları ve akademik başarı ilişkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Gürün O. A. (1991). Psikoloji Sözlüğü. İstanbul: İnkilap Kitapevi.
• Kadan, G. (2010). Okul öncesi dönem çocuklarında (4-6 yaş) saldırganlık davranışlarını etkileyen faktörlerin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Kanlıkılıçer, P. (2005). Okul öncesi davranış sorunları tarama ölçeği: geçerlilik güvenilirlik çalışması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Karabulut Demir, E. ve Şendil, G. (2008). Ebeveyn tutum ölçeği(ETÖ). Türk Psikoloji Yazıları, 11 (21), 15-25.
• Karasar, N. (2007). Bilimsel Araştırma Yöntemi. İzmir: Nobel Yayınevi.
• Kulaksızoğlu, A. (2000). Ergenlik Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Olcay, O. (2008). Bazı kişisel ve ailesel değişkenlere göre okulöncesi dönemdeki çocukların sosyal yetenekleri ve problem davranışlarının analizi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Özbey, S. ve Alisinanoğlu, F. (2009). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 60-72 aylık çocukların problem davranışlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (6), 493-517.
• Öztürk, N. (2008). Ortaöğretim 9. sınıf öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Bilim Uzmanlığı Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Swit, C. & McMaugh, A. (2012). Relational aggression and prosocial behaviours in Australian preschool children. Australasian Journal of Early Childhood, 37 (3), 30-34.
• Şen, M. ve Arı, M. (2011). Okulöncesi sosyal davranış ölçeği- öğretmen formu’nun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 44 (2),1-28.
• Şen, M. (2009). 3-6 yaş grubu çocukların sosyal davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Uğur, E. (2013). Lise öğrencilerinin kişilerarası ilişkilerle ilgili çarpıtmaları ve saldırganlık tepkileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Uysal, H. ve Dinçer, Ç. (2013). Okul öncesi dönemde karşılaşılan fiziksel ve ilişkisel saldırganlığın bazı değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 38 (169), 328-345.
• Uysal, H. (2011). Okul öncesi dönemde görülen akran zorbalığının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Yavuzer, H. (2008). Çocuk Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Walker, S. (2005). Gender differences in the relationship between young children’s peer-related social competence and individual differences in theory of mind. The Journal of Genetic Psychology, 166 (3), 297-312.