BRİTANYA’DAKİ ERMENİ TOPLUMU VE DİASPORANIN OLUŞUM SÜRECİ

Yıl 2017, Cilt: 14 Sayı: 38, 240 - 269, 28.07.2017

Mustafa Tayfun Üstün

Öz

Diaspora çalışmalarında en sık verilen örneklerden biri olan
Ermeni diasporası dünyanın her tarafına yayılmış ve iyi örgütlenmiş bir model
olarak karşımıza çıkmaktadır. Ermenilerin nüfusları ile ilgili net veriler
elimizde olmamasına ve kaynaklar arasında farklılıklar görünmesine karşılık,
üzerinde anlaşılan nokta diasporada yaşayan Ermenilerin, modern Ermenistan’ın
sınırları içerisindeki nüfustan fazla olduğudur. Dünyanın değişik bölgelerine
yayılmış olan Ermeni nüfusu incelediğimiz zaman eşit bir dağılımın olmadığı
görünmektedir. Bu makale Britanya’daki Ermeni toplumu hakkındadır. İki kısımdan
oluşan makalede ilk olarak Ermeni diasporasının oluşmasındaki tarihsel
dinamiklere odaklanarak Britanya’ya nasıl yerleştikleri ve diasporayı nasıl
inşa ettikleri soruları cevaplanacaktır. Bu inşa sürecinin sadece toplumla
ilgili olmadığı aynı zamanda da ev sahibi ülke ile olan ilişkileri de yakından
belirlediğini unutmamak gerekir. Dolayısıyla, ev sahibi olarak Britanya’nın
diasporaları güçlendiren yapısından da bahsedilecektir. İkinci kısımda ise,
Britanya’daki Ermeni toplumunun sahip olduğu kurumlardan ve toplum içerisindeki
fonksiyonlarından bahsedilecektir. Tarihsel süreçte gözlemlendiği gibi bu
kurumlar bir yandan Ermeni kökenli insanların diaspora formunda iyi organize
olmasına vesile olurken diğer yandan ise asimilasyona karşı mücadele etmelerine
yardımcı olmuştur. Ermeni toplumun sahip olduğu kurumlara ek olarak yılın
değişik zamanlarında organize edilen sosyal etkinliklere odaklanıp, bu
etkinliklerin Britanya’da yaşayan Ermeni toplumu için öneminden
bahsedilecektir. Bu makale Britanya’daki Ermeni toplumun zaman içerisinde
kendine has özellikler geliştirdiğini, diaspora içerisinde farklıkların hem
kilise hem de kurumlar çerçevesinde başarılı bir şekilde yürütüldüğünü ve diğer
diaspora topluluklarıyla kıyaslandığında oldukça de-politize bir nüfusa sahip
olduğunu savunmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

İngiltere, Ermeni, Diaspora, Etnisite, Göç

Kaynakça

• Accc.org.uk. (2017). About ACCUK | Armenian Community Council of the United Kingdom. [online] Available at: http://www.accc.org.uk/about/ [Accessed 31 May 2017].
• AGBU (2017). AGBU London. [online] Agbu.org.uk. Available at: http://www.agbu.org.uk/ [Accessed 1 Jun. 2017].
• Aghanian, D. (2007). The Armenian diaspora. Lanham [Md.]: University Press of America.
• ANCUK (2017). [online] Available at: https://www.ancuk.org.uk/ [Accessed 1 Jun. 2017].
• Ararat-heritage.org.uk. (2017). Ararat Herıtage Human Rights İn Action. Armenian Genocide Bibliography. Armenıan Centre At Ararat Herıtage, London. Racist-Nationalist Turkism. European Cultural Frontiers. Shields Of Europe. Lausanne Treaty Facts. European Endangered Zones. International Treaties Legal And Political. Cartography / Maps Of Armenia. Strategic Europe. Paris Peace Conference: Overview. Rights And Values. Armenia And Europe. Frontiers Of Europe. Sevres Treaty Facts. Moscow Treaty 1921. European Civilisation. [Online] Available at: http://ararat-heritage.org.uk/ [Accessed 1 Jun. 2017]. Armenian-genocide.org. (2017). Armenian Genocide Memorials -- United Kingdom. [online] Available at: http://www.armenian-genocide.org/current_category.62/memorials_list.html [Accessed 31 May 2017].
• Armenianschool.org.uk. (2017). Sunday School. [online] Available at: http://www.armenianschool.org.uk [Accessed 1 Jun. 2017].
• ARS (2017). Our Mission & Vision - Armenian Relief Society. [online] Armenian Relief Society. Available at: http://ars1910.org/about-us/our-mission-vision/ [Accessed 1 Jun. 2017].
• Ayflondon.com. (2017). AYF London. [online] Available at: http://ayflondon.com [Accessed 1 Jun. 2017].
• Bakhchinyan, A. (2013). The Activity of Armenian Merchants in International Trade. In: S. Yamane and N. Nagawava, ed., Regional Routes, Regional Roots? Cross-Border Patterns of Human Mobility in Eurasia, 1st ed. Sappora: Slavic Research Center., pp.23-30.
• Baladouni, V. and Makepeace, M. (1998). Armenian merchants of the seventeenth and early eighteenth centuries. 1st ed. Philadelphia, PA.: American Philosophical Society.
• Büyükkarcı, S. (2003). İstanbul Ermeni Okulları. 1st ed. Konya: Yelken.
• Cohen, R. and Van Hear, N. (2008). Global Diasporas: An Introduction. 2nd ed. Newyork: Routledge.
• Dekmejiani R.H. The Armenian Diaspora. in R.G. Hovannisian, ed., The Armenian People, vol. 2 Newyork: St. Martin’s Press, 1997, pp. 413-43.
• Ethos.bl.uk. (2017). British Library EThOS - Search and order theses online. [online] Available at: http://ethos.bl.uk/SearchResults.do [Accessed 1 Jun. 2017]. Foreign & Commonwealth Office (2014). Armenia’s Diaspora – its role and influence. [online] London: FCO. Available at: https://www.gov.uk/government/publications/armenias-diaspora-its-role-and-influence [Accessed 1 Jun. 2017]. Foss, M. (1997). People of the First Crusade, London: Michael O’Mara Books.
• George, J. (2002). Merchants in Exile: The Armenians in Manchester, England, 1835-1935. 1st ed. London: Gomidas.
• Hamazkayin. (2017). Hamazkayin. [online] Available at: http://www.hamazkayin.com/en/ [Accessed 1 Jun. 2017].
• Hodgson, N. (2010). Conflicts and Cohabition: Marriage and Diplomacy between Latins and Armenians c1097-1253. In C. Kostick (Ed.), The crusades and the near east: Cultural histories (pp. 83–107). London: Routledge.
• Homenetmen.co.uk. (2017). Amazon.co.uk: armenian. [online] Available at: http://homenetmen.co.uk [Accessed 1 Jun. 2017].
• http://worldpopulationreview.com/countries/armenia-population/
• http://www.mindiaspora.am/en/About_us
• International Organisation for Migration (2008). Former Soviet Union States-Mapping Exercise. London: IOM.
• Laçiner, S. (2001). Armenian Diaspora in Britain and the Armenian Question. Armenian Studies, (3).
• Malik, F. (1990) A Survey of the Armenian Community in London. London Research Centre.
• Manookian, A. (1986). The Armenian Church Feasts. 1st ed. CA: Archbishop Artak Manookian.
• Mentz, S. (2004). The Commercial Culture of the Armenian Merchant: Diaspora and Social Behaviour. Itinerario, 28(01), pp.16-28.
• Minassian, A. (2006). Ermeni Kültürü ve Modernleşme. 1st ed. İstanbul: Aras.
• Musicofarmenia.com. (2017). [online] Available at: http://www.musicofarmenia.com [Accessed 1 Jun. 2017].
• Mutafian, C. (2008). The Briliant Diplomacy of Cilician Armenian. In: R. Hovannisian and S. Payaslian, ed., Armenian Cilicia, 1st ed. CA: Mazda Publishers. Office for National statistics "Nationality and country of birth by age, sex and qualifications Jan - Dec 2013 (Excel sheet 60Kb)"
• Özdoğan, G., Üstel, F., Karakaşlı, K. and Kentel, F. (2017). Türkiye'de Ermeniler Cemaat-Birey-Yurttaş. 1st ed. İstanbul: Bilgi Üniversitesi yayınları. Panossian, R. (2006). The Armenians. 1st ed. New York: Columbia University Press.
• Pattie, S. (1997) Faith in History: Armenian Rebuilding Community. 1st ed. London: Smithsonian Instituion Press.
• Pattie, S. (2005). Armenians in Diaspora. In: M. Kurkchiayan and E. Herzig, ed., The Armenians: Past And Present In The Making Of National Identity, 1st ed. Newyork: RutledgeCurzon, pp.126-146.
• Payaslian, S. (2008). The history of Armenia. 1st ed. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
• Petrosyan, H. 2001. The Khachkar or Cross-Stone. In: ABRAHAMIAN, L. & SWEEZY, N. (eds.) Armenian Folk Art, Culture, and Identity Bloomington: Indiana University Press.
• Talai, V.A. (1989) Armenians in London. 1st ed. Manchester University Press.
• Taverdi, K. (1988a). Armenians in Britain Part 1. Armenian Voice, (3), p.10.
• Taverdi, K. (1988b). Armenians in Britain Part 1. Armenian Voice, (4), p.9.
• Taverdi, K. (1988c). Armenians in Britain Part 1. Armenian Voice, (5), p.9.
• Üstün, M. (2017). The History of the Armenian Community in Lebanon: from “refugee camps” to “neighbourhoods”. Asia Minor, 5(9), pp.64-92.
• Zekiyan, B. (2002). Ermeniler ve Modernite. 2nd ed. Istanbul: Aras.