LİSE ÖĞRENCİLERİNİN SU DÖNGÜSÜ KONUSUYLA İLGİLİ BİLGİ YAPILARI

Yıl 2017, Cilt: 14 Sayı: 39, 255 - 274, 23.10.2017

Ayşegül Derman , Mehmet Yaran

Öz

Bu çalışmanın amacı lise öğrencilerinin su döngüsü
konusuyla ilgili bilgi yapılarını Bağımsız Kelime İlişkilendirme Testi ve
Yazma- Çizme Tekniği aracılığıyla belirlemektir. Betimsel desenli bu çalışma
2014- 2015 akademik yılı bahar yarıyılında 95 lise öğrencisiyle yürütülmüştür.
Verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Bağımsız Kelime
İlişkilendirme Testi ile elde edilen bulgular doğrultusunda, öğrencilerin su
döngüsüyle ilgili bilgi yapılarında bulunan kavramlar “su döngüsünün tanımı”,
“su döngüsünün basamakları” ve “su döngüsünün gerçekleştiği ortamlar” olmak
üzere üç kategoridedir. “Su döngüsünün tanımı” kategorisinde 19 farklı kavram
206 frekansla temsil edilmektedir. “Su Döngüsünün Basamakları” kategorisinde 17
farklı kavram 286 frekansla temsil edilmektedir. “Su Döngüsünün Gerçekleştiği
Ortamlar” kategorisinde 18 farklı kavram 136 frekansla temsil edilmektedir. Yazma-
Çizme Tekniğiyle elde edilen bulgular ise öğrencilerin konuyla ilgili % 49.4
oranında bilimsel vurgusu olmayan; %45.3 oranında ise kabul edilebilir düzeyde
eksik bilimsel bilgiler içeren;  %5.3
oranında tamamen doğru ve eksiksiz, bilimsel bilgiye uygun bilgi yapıları
oluşturduklarını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Çevre Eğitimi, Su Döngüsü, Bağımsız Kelime İlişkilendirme Testi, Yazma-Çizme Tekniği

Kaynakça

• Alkış, S. (2006). Primary School Students’ Conceptions of Precipitation. Elementary Education Online, 5(2), 126-140.
• Atasoy, B. (2004). Fen Öğrenimi ve Öğretimi. Ankara: Asil Yayınevi.
• Ayas, A. (2006). Kavram Öğrenimi. “Fen ve teknoloji öğretimi” (Ed. S. Çepni). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Ayas, A. (2011). Kavram Öğrenimi. S. Çepni (Ed.), in Kuramdan Uygulamaya Fen ve Teknoloji Öğretimi (126- 151). Ankara: Pegem Akademi.
• Ayas, A., Özmen, H., & Coştu, B. (2002). Lise öğrencilerinin buharlaşma kavramı ile ilgili anlamalarının belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 14: 74-84.
• Bahar M., Johnstone A. H. & Sutcliffe R. G., (1999). Investigation of students’ cognitive structure in elementary genetics through word association tests. J. Biol. Educ.. 33, 134-141.
• Bahar M. and Hansell M. H., (2000), The relationship between some psychological factors and their effect on the performance of grid questions and word association tests. Educ. Psychol.. 20, 349-364.
• Bahar, M., Özel, M., Prokop, P. & Uşak, M. (2008). Science Student Teachers’ Ideas of the Heart. Journal of Baltic Science Education, 7(2), 1648 -3898.
• Chawla, L. & Cushing, D., F. (2007). Education for strategic environmental behavior. Environmental Education Research, 13(4), 437–452.
• Çeken, R. (2010). Hydrological Cycle through Spiral Curriculum Model in Science Education: The United States versus Turkey. International Online Journal of Educational Sciences, 2 (2), 579-599.
• Çelikler, D., ve Topal, N. (2011). İlköğretim fen bilgisi öğretmen adaylarının karbondioksit ve su döngüsü konusundaki bilgilerinin çizim ile saptanması. Journal of Educational and Instructional Studies In The World, 1 (1).
• Derman, A. (2013). Environmental education in primary education aided by visual materials and activities: the phenomenon of the greenhouse effect. International Journal of Academic Research Part A, 5(6), 149-160.
• Eroğlu, B. (2009). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Küresel Isınma Hakkındaki Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gunstone, F. R. (1980). Word association and the description of cognitive structure. Research in Science Education, 10, 45-53.
• Henriques, L. (2000). Children's misconceptions about weather: a review of the literature. The Annual Meeting of the National Association of Research in Science Teaching. http://www.csulb.edu/~lhenriqu/NARST2000.htm.
• Jensen, E. (2006). Teaching with the brain in mind, Turkish edition (Translator: A. Doğanay), Adana: Nobel Kitabevi.
• Köseoğlu, F. ve Bayır, E. (2011). Examining Cognitive Structures of Chemistry Teacher Candidates about Gravimetric Analysis through Word Association Test Method. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 107–125.
• Kurt, H. (2013). Biology Student Teachers‟ Cognitive Structure about “Living Thing". Educational Research and Reviews, 8 (12), 871–880.
• Kurt, H. ve Ekici, G. (2013a). Biyoloji öğretmen adaylarının “bakteri” konusundaki bilişsel yapılarının ve alternatif kavramlarının belirlenmesi. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 8(8), 885-910.
• Kurt, H. ve Ekici, G. (2013b). Biyoloji Öğretmen Adaylarının Bağımsız Kelime İlişkilendirme Testi Ve Çizme-Yazma Tekniğiyle “Osmoz” Kavramı Konusundaki Bilişsel Yapılarının Belirlenmesi. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(12 ), 809-829.
• MEB, (2013). Ortaöğretim Kimya Dersi (9, 10, 11 ve 12. Sınıflar) Öğretim Programı.<http://ttkb.meb.gov.tr/www/guncellenen-ogretim programlari/icerik/151>. (Erişim Tarihi:01.10.2015)
• MEB, (2015). Ortaöğretim Coğrafya Dersi (9, 10, 11 ve 12. Sınıflar) Öğretim Programı.http://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_03/16053500_taslak_cografya.pdf (Erişim Tarihi: 24.07.2016)
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook. Sage.
• Nakipoğlu, C. (2008). Using word associations for assessing non major science students’ knowledge structure before and after general chemistry instruction: the case of atomic structure. Chem. Educ. Res. Pract., 9, 309–322.
• Osborne, R. J., & Cosgrove, M. M. (1983). Children's conceptions of the changes of state of water. Journal of research in Science Teaching, 20(9), 825-838.
• Paas, F. & Ayres, P. (2014). Cognitive Load Theory: A Broader View on the Role of Memory in Learning and Education. Educ Psychol Rev., 26, 191–195.
• Para, D. ve Reis, A.Z. (2009). Eğitimde bilişim teknolojisinin kullanılması. XI. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri. Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
• Schizas, D., Katrana, E., & Stamou, G. (2013). Introducing network analysis into science education: Methodological research examining secondary school students’ understanding of ‘decomposition’. International Journal of Environmental & Science Education, 8(1), 175-198.
• Schunk, D., H. (2009). Learning Theories, Turkish edition (Editor: M. Şahin), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Shavelson R. J., (1972), Some aspects of the correspondence between content structure and cognitive structure in physics instruction. J. Educ. Psychol., 63, 225-234.
• Shepardson, D. P., Bryan, W., Michelle P., Schellenberger, L., & Harbor, J. (2009). Water transformation and storage in the mountains and at the coast: midwest students’ disconnected conceptions of the hydrologic cycle. International Journal of Science Education, 31(11), 1447–1471.
• Taber K. S., (2008), Conceptual Resources for Learning Science: Issues of transience and grain‐size in cognition and cognitive structure. Int. J. Sci. Educ., 30, 1027-1053.
• Tanrıverdi, B. (2009). Sürdürülebilir çevre eğitimi açısından İlköğretim programlarının değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi. 34, 89-103.
• Teksöz, G., Şahin, E., ve Ertepınar, H. (2010). Envıronmental Literacy, Pre-Servıce Teachers, And A Sustainable Future. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education). 39, 307-320.
• Tsai C. C. (2001), Proping students’ cognitive structures in science: the use of a flow map method coupled with a meta listening technique. Stud. Educ. Eval., 27, 257-268.
• Tyson, L.M., Venville, G.J., Harrison, A.G. & Treagust, D.F. (1997). A multidimensional framework for interpreting conceptual change events in the classroom. Science Education, 81, 387–404.
• UNESCO-UNEP (1977). Intergovernmental Conference on Environmental Education organized by Unesco in co-operation with UNEP Final Report.Tbilisi (USSR) 14- 26 October 1977.
• Uzun, N. ve Sağlam, N. (2007). The Effect Of The Course “Man And Environment” And Voluntary Environmental Organısatıons On Secondary School Students’ Knowledge And Attitude Towards Environment. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 33, 210-218.
• Wilson, J., M. (1990). Chemistry Concepts And Group Cognitive Structure: A Study Of Undergraduate Nursing Students. Research In Science Education, 20, 292-299.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.