İŞBİRLİKLİ ÖĞRENME VE MODELLERİN YEDİ İLKEYLE BİRLİKTE UYGULANMASININ KAVRAMSAL ANLAMAYA ETKİSİ

Yıl 2017, Cilt: 14 Sayı: 39, 431 - 457, 23.10.2017

Seda Okumuş , Kemal Doymuş

Öz

Bu araştırmanın amacı yedi ilkeye göre düzenlenmiş bir eğitim
ortamında işbirlikli OYU yöntemi ve modellerin birlikte kullanılmasının
fiziksel ve kimyasal değişim kavramlarının anlaşılmasına etkisini belirlemektir.
Araştırmada ön test- son test uygulamalı yarı deneysel desen kullanılmıştır.
Araştırmanın örneklemini Erzurum şehir merkezindeki bir ortaokulun 6. sınıfında
öğrenim gören üç deney grubundan (ŞYİMG, N=19; ŞYİG, N=18 ve ŞİG, N=18) 55
öğrenci ile kırsal kesimdeki bir ortaokulun 6. sınıfında öğrenim gören üç deney
grubundan (KYİMG, N=24; KYİG, N=20; KİG, N=22) 66 öğrenci olmak üzere toplamda
121 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplamak amacıyla açık uçlu iki
çizim sorusundan oluşan Fiziksel ve Kimyasal Değişimler Testi (FKDT)
kullanılmıştır. FKDT’deki soruların geçerliği için uzman görüşüne başvurulmuş,
güvenirliği için puanlayıcı tutarlılığına bakılmıştır. Verilerin analizinde
tanımlayıcı istatistikler, bağımlı t- testi ve tek yönlü ANOVA yapılmıştır.
Ayrıca öğrenci çizimleri kavramsal olarak analiz edilmiştir. Bağımlı t testi
sonuçlarına göre model gruplarının her ikisi de (ŞYİMG ve KYİMG) son uygulamada
kavramsal anlamalarını arttırmıştır. Tek yönlü ANOVA sonuçlarına göre, hem
şehir merkezinde hem de kırsal kesimde model gruplarının diğer gruplardan
kavramsal olarak daha başarılı olduğu; şehir-kırsal karşılaştırmasına göre ise şehir
merkezindeki deney gruplarının kırsal kesime göre daha başarılı oldukları
görülmüştür. Ayrıca FKDT’nin kavramsal analizlerine göre tüm gruplarda çeşitli
yanılgılar belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Model, işbirlikli öğrenme, yedi ilke, fiziksel ve kimyasal değişim, kavramsal anlama

Kaynakça

• Acar, B. & Tarhan, L. (2008). Effects of cooperative learning on students’ understanding of metallic bonding. Research in Science Education, 38, 401–420.
• Adadan, E. (2014). Model-tabanlı öğrenme ortamının kimya öğretmen adaylarının maddenin tanecikli yapısı kavramını ve bilimsel modellerin doğasını anlamaları üzerine etkisinin incelenmesi. OMÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 33 (2), 378-403.
• Ahtee, M. & Varjola, I. (1998). Students’ understanding of chemical reaction. International Journal of Science Education, 20 (3), 305-316.
• Akın, S. N. (1996). Geleneksel öğretim yöntemleri ile işbirlikli öğrenme yönteminin fen bilgisi öğretimi üzerindeki etkileri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Atasoy, B., Genç, E., Kadayıfçı, H. ve Akkuş, H. (2007). 7. Sınıf öğrencilerinin fiziksel ve kimyasal değişmeler konusunu anlamalarında işbirlikli öğrenmenin etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 12-21.
• Ayas, A. ve Özmen, H. (2002). Lise kimya öğrencilerinin maddenin tanecikli yapısı kavramını anlama seviyelerine ilişkin bir çalışma. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 19 (2), 45-60.
• Ayvacı, H. Ş. ve Şenel Çoruhlu, T. (2009). Fiziksel ve kimyasal değişim konularındaki kavram yanılgılarının düzeltilmesinde açıklayıcı hikâye yönteminin etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 28 (1), 93-104.
• Aydoğdu, S. (2012). Üniversite öğretim elemanlarının Chickering ve Gamson öğrenme ilkelerini kullanma düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Barbosa, R., Jofili, Z. & Watts, M. (2004). Cooperating in constructing knowledge: Case studies from chemistry and citizenship. International Journal of Science Education, 26, 935-949.
• Batts, D. L. (2005). Perceived agreement between student and instructor on the use of the seven principles for good practice in undergraduate education in online courses. Unpublished doctoral dissertation, East Carolina University, USA.
• Bishoff, J.P. (2010). Utilization of the seven principles for good practice in undergraduate education in general chemistry by community college instructors. Unpublished doctoral dissertation, University of West Virginia, Morgantown West Virginia.
• Bowen, C. W. (2000). A quantitative literature review of cooperative learning effects on high school and college chemistry achievement. Journal of Chemical Education, 77, 116-119.
• Carpenter, S. R. & McMillan, T. (2003). Incorporation of a cooperative learning technique in organic chemistry. Journal of Chemical Education, 80, 330- 331.
• Chickering, A.W. & Gamson, Z. (1987). "Seven principles of good practice in undergraduate education". AAHE Bulletin, 39 (7), 3-7.
• Collard, T. Y. (2009). An investigation of the use and implementation of the seven principles for good practice in undergraduate education. Unpublished doctoral dissertation, Union University School of Education, USA.
• Crews, T. B., Wilkinson, K. & Neill, J.K. (20115). Principles for good practice in undergraduate education: Effective online course design to assist students’ success. MERLOT Journal of Online Learning and Teaching, 11 (1), 87-103.
• Çakıroğlu, Ü. (2014). Evaluating students' perspectives about virtual classrooms with regard to seven principles of good practice. South African Journal of Education, 34 (2), 1-19.
• Çalık M., Ayas A. ve Ünal S. (2006). Çözünme kavramıyla ilgili öğrenci kavramalarının tespiti: Bir yaşlar arası karşılaştırma çalışması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4, 309-320.
• Çavdar, O. (2016). İşbirlikli öğrenme yönteminin iyi bir eğitim ortamı için yedi ilke ve modellerle birlikte kullanılmasının 7. sınıf maddenin yapısı ve özellikleri ünitesinin anlaşılmasına etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Çavdar, O. ve Doymuş, K. (2016). Fen ve teknoloji dersinde işbirlikli öğrenme yönteminin iyi bir eğitim ortamı için yedi ilke ve modellerle kullanılması. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12 (3), 741-768.
• Çavdar, O., Okumuş, S. ve Doymuş, K. (2016). Fen eğitimi öğrencilerinin maddenin tanecikli yapısıyla ilgili anlamalarının belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (33), 69-93.
• Çavdar, O., Okumuş, S., Alyar, M. ve Doymuş, K. (2016). Maddenin tanecikli yapısının anlaşılmasına farklı yöntemlerin ve modellerin etkisi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (1), 555-592.
• Çayan, Y. ve Karslı, F. (2015). Fiziksel ve kimyasal değişim konusundaki kavram yanılgılarının giderilmesinde probleme dayalı öğrenme yaklaşımının etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23 (4), 1437-1452.
• Del Pozo, R. M. & Porlan, R. (2001). Spanish prospective teachers’ initial ideas about teaching chemical change. Chemistry Education Research and Practice, 2 (3), 265-283.
• Demirci, M. P. ve Sarıkaya, M. (2004). Sınıf öğretmeni adaylarının ısı ve sıcaklık konusundaki kavram yanılgıları ve yanılgıların giderilmesinde yapısalcı kuramın etkisi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, Malatya: İnönü Üniversitesi.
• Demircioğlu, H., Demircioğlu, G. Ayas, A. ve Kongur, S. (2012). Onuncu sınıf öğrencilerinin fiziksel ve kimyasal değişme kavramları ile ilgili teorik ve uygulama bilgilerinin karşılaştırılması. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9 (1), 162-181.
• Doymuş, K. (2008). Teaching chemical bonding through jigsaw cooperative learning. Research in Science & Technological Education, 26 (1), 47-57.
• Doymuş, K., Karaçöp, A. & Şimşek, Ü. (2010). Effects of jigsaw and animation techniques on students’ understanding of concepts and subjects in electrochemistry. Education Technology Research Development, 58, 671–691.
• Doymuş, K., Şimşek, Ü. ve Şimşek, U. (2005). İşbirlikli öğrenme yöntemi üzerine derleme: İşbirlikli öğreneme yöntemi ve yöntemle ilgili çalışmalar. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 7 (1), 59-83.
• Eilks, I., Moellering, J. & Valanides, N. (2007). Seventh-grade students' understanding of chemical reactions: Reflections from an action research interview study. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 3 (4), 271-286.
• Erdem, E., Yılmaz, A., Atav, E. ve Gücüm, B. (2004). Öğrencilerin “madde” konusunu anlama düzeyleri, kavram yanılgıları, fen bilgisine karşı tutumları ve mantıksal düşünme düzeylerinin araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27 (27), 74-82.
• Ergün, A. ve Sarıkaya, M. (2014). Maddenin parçacıklı yapısı ile ilgili kavram yanılgılarının giderilmesinde modele dayalı aktivitelerin etkisi. NWSA-Education Sciences, 1, 248-275.
• Evagorou, M., Erduran, S. & Mäntylä, T. (2015). The role of visual representations in scientific practices: from conceptual understanding and knowledge generation to “seeing” how science works. International Journal of STEM Education, 2 (1), 1.
• Fredrickson, J. (2015) Online learning and student engagement: Assessing the impact of a collaborative writing requirement. Academy of Educational Leadership Journal, 19 (3), 127-140.
• Griffiths, A. & Preston, K. (1992). Grade-12 students’ misconceptions relating to fundamental characteristics of atoms and molecules. Journal of Research in Science Teaching, 29 (6), 611-628.
• Haury, D. (1989). The contribution of science locus of control orientation to expressing of attitude toward science teaching. Journal of Research in Science Teaching, 26, 503-517.
• Hein, S.G. (2010). A comparative study of faculty principles of practıce in curricular learning communities and non-curricular learning communities’ environments. Unpublished doctoral dissertation, University of Missouri-Columbia.
• İnal, Z. (2014). Ortaokul 6. sınıf fen ve teknoloji dersi madde ve ısı ünitesinin öğretilmesinde model kullanımının başarıya ve kalıcılığa etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kastamonu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kastamonu.
• Jaber, L. Z. & Boujaoude, S. (2012). A macro–micro–symbolic teaching to promote relational understanding of chemical reactions. International Journal of Science Education, 34 (7), 973–998.
• Karaçöp A. (2016). Effects of student teams-achievement divisions cooperative learning with models on students‟ understanding of electrochemical cells. International Education Studies, 9 (11), 104-119.
• Karaçöp, A. & Doymus, K. (2013). Effects of jigsaw cooperative learning and animation techniques on students‟ understanding of chemical bonding and their conceptions of the particulate nature of matter. Journal of Science Education and Technology, 22 (2), 186-203.
• Kahraman, F. ve Karataş, F.Ö. (2014, May 16-18). Yaşam temelli öğrenme yaklaşımıyla 8. sınıf “sıvıların ve gazların kaldırma kuvveti” konusunun öğretimi. ICEMST International Conference on Education in Mathematics, Science & Technology, Konya.
• Karagöz, Ö. ve Sağlam Arslan, A. (2012). İlköğretim öğrencilerinin atomun yapısına ilişkin zihinsel modellerinin analizi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9 (1), 132-142.
• Kıngır, S. ve Geban, Ö. (2014). 10. Sınıf öğrencilerinin kimyasal değişim konusundaki kavramları. Journal of Turkish Science Education, 11 (1), 43-62.
• Kırbulut, Z. D. & Beeth, E. (2011). Consistency of Students‟ ıdeas across evaporation, condensation, and boiling. Research in Science Education, 43 (1), 209-232.
• Kocaman Karoğlu, A., Kiraz, E. & Özden, M. Y. (2014). Good practice principles in an undergraduate blended course design. Education and Science, 39 (173), 249-263.
• Koç, Y., Okumuş, S., Öztürk, B., Çavdar, O. ve Doymuş, K. (2014). Fen ve teknoloji öğretmenleri ve öğretmen adaylarının yedi ilkeleri hakkındaki görüşleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 134-149.
• Kozma, R. & Russell, J. (2005). Students becoming chemists: Developing representational competence. In Visualization in science education (pp. 121-145). Springer Netherlands.
• Lavoie, D. R. (1993). The development, theory, and application of a cognitive-network model of prediction problem solving in biology. Journal of Research in Science Teaching, 30 (7), 767-85.
• Liu, X. (2006). Effects of combined hands-on laboratory and computer modeling on student learning of gas laws: A quasi-experimental study. Journal of Science Education and Technology, 15 (1), 89-100.
• Meşeci, B., Tekin, S. ve Karamustafaoğlu, S. (2013). Maddenin tanecikli yapısıyla ilgili kavram yanılgılarının tespiti. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (9), 20-40.
• Musaitif, L. M. (2013). The utilization of the seven principles for good practices of full-time and adjunct faculty in teaching health & science in community colleges. Unpublished doctoral dissertation, University of La Verne.
• Nakiboğlu, C. (2001). “Maddenin yapısı” ünitesinin işbirlikli öğrenme yöntemi kullanılarak kimya öğretmen adaylarına öğretilmesinin öğrenci başarısına etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 131-143.
• Nakhleh, M. B., Samarapungavan, A., & Sağlam, Y. (2005). Middle school students' beliefs about matter. Journal of Research in Science Teaching, 42 (5), 581-612.
• Okumuş, S. (2017). “İyi bir eğitim ortamı için yedi ilke”nin işbirlikli öğrenme ve modellerle birlikte uygulanmasının fen bilimleri dersinin anlaşılmasına etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Okumuş, S., Öztürk, B., Çavdar, O., Karadeniz, Y. ve Doymuş, K. (2016). Fen bilgisi öğretmen adaylarının fiziksel ve kimyasal olaylarda maddenin tanecikli yapısı ile ilgili anlamalarının belirlenmesi. e-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3 (1), 64-78.
• Okumuş, S., Öztürk, B., Koç, Y., Çavdar, O. ve Aydoğdu, S. (2013). İşbirlikli öğrenme modeli ve iyi bir eğitim için yedi ilkenin sınıfta birlikte uygulanması. Ekev Akademi Dergisi, 17 (57), 493-502.
• Oliva, J.M., Aragón, M. D. & Cuesta, J. (2015). The competence of modelling in learning chemical change: A study with secondary school students. International Journal of Science and Mathematics Education, 13, 751- 791.
• Ormancı, Ü. ve Balım, A. G. (2014). Ortaokul öğrencilerinin madde konusuna yönelik fikirleri: Çizim yöntemi. İlköğretim Online, 13 (3), 827-846.
• Özmen, H. (2011). Turkish primary students' conceptions about the particulate nature of matter. International Journal of Environmental & Science Education, 6 (1), 99-121.
• Özmen, H. & Ayas, A. (2003). Students’ difficulties in understanding of the conservation of the matter in open and closed-system chemical reactions. Chemistry Education: Research and Practice, 4, 279–290.
• Öztürk, B. (2017). Maddenin tanecikli yapısının öğretiminde iyi bir eğitim ortamı için yedi ilke ve modellerle desteklenen işbirlikli öğrenme yöntemlerinin uygulanması. Yayımlanmamış doktora tezi. Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Öztürk, B., Okumuş, S., Koç, Y., Çavdar, O. ve Doymuş, K. (2013). Fen ve teknoloji öğretmenleri ve öğretmen adaylarının iyi bir eğitim ortamı için yedi ilke hakkındaki görüşleri. Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (1), 102-115.
• Palmer, B. & Treagust, D. (1996). Physical and chemical change in textbooks: An initial view. Research in Science Education, 26 (1), 129-140.
• Papageorgiou, G., Grammaticopoulou, M. & Johnson, P.M. (2010). Should we teach primary pupils about chemical change? International Journal of Science Education, 32 (12), 1647-1664.
• Philipp, S. B., Johnson, D. K. & Yezierski, E. J. (2014). Development of a protocol to evaluate the use of representations in secondary chemistry instruction. Chemistry Education: Research and Practice, 15, 777.
• Prins, G.T., Bulte, A. M. W. & Pilot, A. (2016). An activity-based instructional framework for transforming authentic modeling practices into meaningful contexts for learning in science education. Science Education, 100, 1092–1123.
• Raviolo, A. (2001). Assessing students’ conceptual understanding of solubility equilibrium. Journal of Chemical Education, 78, 629–631.
• Saydam, Ö. E. (2013). Fen bilimleri öğretmen adaylarının maddenin tanecikli yapısı konusu ile ilgili kavram yanılgıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Shachar, H. & Fischer, S. (2004). Cooperative learning and the achievement of motivation and perceptions of students in 11th grade chemistry classes. Learning and Instruction, 14, 69-87.
• Smith, K. C. & Villarreal, S. (2015). Using animations in identifying general chemistry students’ misconceptions and evaluating their knowledge transfer relating to particle position in physical changes. Chemical Education Research and Practice, 16, 273-282.
• Solsona, N. R., Izquierdo, M. & De Jong, O. (2003). Exploring the development of students' conceptual profiles of chemical change. International Journal of Science Education, 25 (1), 3-12.
• Stavridou, H. & Solomonidou, C. (1998). Conceptual reorganization and the construction of the chemical reaction concept during secondary education. International Journal of Science Education, 20 (2), 205-221.
• Stoudt, K. J. (2006). The instructional use and effectiveness of webct in higher education: Student perceptions based on Chickering and Gamson’s seven principles for good practice in undergraduate education. Unpublished doctoral dissertation, Wilmington College, USA.
• Thomaz, M. F., Malaquias, I. M., Valente, M. C. & Antunes, M. J. (1995). An attempt to overcome alternative conceptions related to heat and temperature. Physics Education, 30, 19–26.
• Tirrell, T. (2009). Examining the impact of Chickering's seven principles of good practice on student attrition in online courses in the communıty college. Unpublished doctoral dissertation, Colorado State University Fort Collins, Colorado.
• Wang, Z., Chi, S., Hu, K. & Chen, W. (2014). Chemistry teachers‟ knowledge and application of models. Journal of Science Education Technology, 23, 211–226.
• Warfa, A. M., Roehring, G.H., Schneider, J.L. & Nyacwaya, J. (2014). Collaborative discourse and the modeling of solution chemistry with magnetic 3D physical models – impact and characterization. Chemical Education Research and Practice, 15, 835- 848.
• Wu, H. K., Krajcik, J. S. & Soloway, E. (2001). Promoting understanding of chemical representations: Students' use of a visualization tool in the classroom. Journal of Research in Science Teaching, 38 (7), 821-842.
• Yılar, M. B., Şimşek, U. & Topkaya, Y. (2015). Sosyal bilgiler öğretmenleri ve öğretmen adaylarının iyi bir eğitim ortamı için uygulanan yedi ilke hakkındaki görüşleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (2), 245-260.