OKUL PSİKOLOJİK DANIŞMANLARININ DUYGUSAL ZEKÂ DÜZEYLERİNİN İŞ DOYUMU DÜZEYLERİNİ YORDAMA GÜCÜNÜN İNCELENMESİ / A STUDY OF EXAMINING PREDICTION LEVEL OF EMOTIONAL INTELLIGENCE IN JOB SATISFACTION AMONG SCHOOL COUNSELORS

Yıl 2017, Cilt: 14 Sayı: 40, 86 - 100, 28.12.2017

Oğuzhan Kırdök , Ayşe Aslan Sarpkaya

Öz

Bu
araştırmanın amacı okul psikolojik danışmanlarının duygusal zekâ düzeylerinin
iş doyumunu ne düzeyde yordadığını incelemektir. Araştırma grubu 273 (188 kadın
ve 85 erkek) okul psikolojik danışmanından oluşmaktadır. Araştırmada verilerin
toplanmasında Minnesota iş doyum ölçeği (Baycan, 1985), Duygusal zekâ özelliği
ölçeği (Deniz, Özer ve Işık, 2013) ve kişisel bilgi formu kullanılmıştır.
Verileri çözümlemek için çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma
bulgularına göre okul psikolojik danışmanlarının duygusal zekâ alt
ölçeklerinden aldığı puanlar iş doyumu ölçeği puanına ilişkin toplam varyansın
%22’sini açıklamaktadır. İyi oluş alt ölçeği iş doyumunun tek yordayıcısıdır.
İş doyumunu alt boyutları olan içsel ve dışsal doyumda da tek yordayıcı iyi
oluş bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

İş doyumu, Duygusal zekâ, Okul psikolojik danışmanı, Job satisfaction, Emotional intelligence, School counselor

Kaynakça

• Afolabi, O. A., Awosola, R. K., & Omole, S. O. (2010). Influence of emotional intelligence and gender on job performance and job satisfaction among Nigerian policemen.Current Research Journal of Social Sciences, 2 (3), 147-154.
• Akdoğan, A., & Polatçı, S. (2013). Psikolojik Sermayenin Performans Üzerindeki Etkisinde İş Aile Yayılımı ve Psikolojik İyi Oluşun Etkisi/The Role of Work Family Spillover and Psychological Well-Being on the Effect of Psychological Capital on Performance. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,17(1), 273-293.
• Akkoç, Z. (2007). Duygusal zeka. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kahramanmaraş
• Altınkaynak, S., & Çakır, S. G. (2015). Rehber Öğretmenlerin Duygusal Zeka Düzeylerinin İncelenmesi. Mediterranean Journal of Humanities,5 (1), 77-87.
• Anari, N. N. (2012). Teachers: Emotional intelligence, job satisfaction, and organizational commitment. Journal of Workplace Learning, 24 (4), 256-269.
• Arısoy, B. (2007). Örgütsel iletişimin motivasyon ve iş doyumu üzerine etkileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Austin, E. J., Saklofske, D. H., & Egan, V. (2005). Personality, well-being and health correlates of trait emotional intelligence. Personality and Individual differences, 38 (3), 547-558.
• Barutçugil, İ. (2004). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayıncılık.
• Baycan, A. (1985). Analysis of several aspects of job satisfaction between different occupational groups. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
• Büyükbayram, A., & Gürkan, A. (2014). Hemşirelerin iş doyumunda duygusal zekânın rolü. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 5 (1), 41-48.
• Bowling, N. A., Eschleman, K. J., & Wang, Q. (2010). A meta‐analytic examination of the relationship between job satisfaction and subjective well‐being. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 83 (4), 915-934.
• Ceylan, A. & Ulutürk, Y. H. (2006). Rol belirsizliği, rol çatışması, iş tatmini ve performans arasındaki ilişkiler. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7 (1), 48-58.
• Corey, G. (2008). Psikolojik Danışma Kuram ve Uygulamaları (çev: Ergene, T.). Ankara: Mentis Yayıncılık. (Orjinal eser 2005 yılında basılmıştır).
• Çarıkçı, İ. H. & Oksay, A. (2004). Örgütsel yapı ve meslek farklılıklarının iş tatmini üzerindeki etkileri: Hastane çalışanları üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9 (2), 157-172.
• Çekmecelioğlu, H. G., Günsel, A., & Ulutaş, T. (2012). Effects of emotional intelligence on job satisfaction: An empirical study on call center employees. Procedia-Socialand Behavioral Sciences, 58, 363-369.
• Deniz, M. E., Özer, E., & Işık, E. (2013). Duygusal Zekâ Özelliği Ölçeği–Kısa Formu: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Eğitim ve Bilim. 38(169), 407-419.
• Diener, E., & Seligman, M. E. (2002). Very happy people. Psychological Science. 13 (1), 81-84.
• Doğan, S. & Demiral, Ö. (2007). Kurumların başarısında duygusal zekânın rolü ve önemi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi , 14 (1), 209-230.
• Doğan, T., & Eryılmaz, A. (2013). İki boyutlu benlik saygısı ve öznel iyi oluş arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(33), 107-117.
• Dost, M. T. (2016). Öznel İyi Oluş Ölçeği'nin Geliştirilmesi: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3 (23), 103-111.
• Furnham A. (2005). The Psychology of Behaviour at Work: The Individual in the Organization. New York: Psychology Press.
• Goleman, D. (2000). İşbaşında duygusal zeka. İstanbul: Varlık Yayınları
• Goleman, D. (2012). Duygusal zeka neden IQ’dan daha önemlidir?. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Güllüce, Ç. & İşcan, F. Ö. (2010). Mesleki tükenmişlik ve duygusal zekâ arasındaki ilişki, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 5 (2), 7-30
• Gürbüz, S. & Yüksel, M. (2008). Çalışma Ortamında Duygusal Zeka: İş Performansı, İş Tatmini, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve Bazı Demografik Özelliklerle İlişkisi, Doğuş Üniversitesi Dergisi. 9 (2), 174-190.
• Judge, A., T., & Klinger, R. (2015). Job Satisfaction Subjective Well-Being at Work, Subjectıve Well-Being, 393-413.
• Kafetsios, K., & Zampetakis, L. A. (2008). Emotional intelligence and job satisfaction: Testing the mediatory role of positive and negative affect at work. Personality and individual differences, 44(3), 712-722.
• Karataş, S. & Güleş, H. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş tatmini ile örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6, 74-89.
• Köroğlu, Ö. (2012). İçsel Ve Dışsal İş Doyum Düzeyleri İle Genel İş Doyum Düzeyi Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi: Turist Rehberleri Üzerinde Bir Araştırma. Doğuş Üniversitesi Dergisi. 13(2); 275-289.
• Kumar, A. (2016), Emotional Intelligence Dimensions, Job Satisfaction and Primary School Teachers. International Journal of Education & Multidisciplinary Studie. 5(1); 8-15.
• Lambrou, P., Kontodimopoulos, N., & Niakas, D. (2010). Motivation and job satisfaction among medical and nursing staff in a Cyprus public general hospital. Human Resources for Health. 8 (26), 26-34.
• Landa, J. M. A., López-Zafra, E., Martos, M. P. B., & del Carmen Aguilar-Luzón, M. (2008). The relationship between emotional intelligence, occupational stress and health in nurses: a questionnaire survey. International Journal of Nursing Studies. 45(6), 888-901.
• Lyubomirsky, S.,King, L., & Diener, E. (2005). The benefits of frequent positive affect: Does happiness lead to success?. Psychological Bulletin, 131 (6), 803-855.
• Mavroveli, S.,Petrides, K.V., Sangareau, Y., & Furnham, A. (2009). Exploring the relationships between trait emotional intelligence to objective socioemotional outcomes in childhood. British Journal of Educational Psychology. 9, 259-272.
• Mayer J.,D., & Salovey, P (1997). What is emotional intelligence?, In P. Salovey& D.J. Sluyter (Eds.) Emotional Development and Emotional Intelligence. New York: Basic Books
• Milli Eğitim Bakanlığı (2001). Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği, Tebliğler Dergisi, Mayıs, Ankara, Sayı: 2524
• Mousavi, S. H., Yarmohammadi, S., Nosrat, A. B., & Tarasi, Z. (2012). The relationship between emotional intelligence and job satisfaction of physical education teachers. Annals of Biological Research. 3(2), 780-788.
• Oginska-Bulik, N., (2005). Emotional intelligence in the workplace: Exploring its effects on occupational stress and health outcomes in human service workers. Int. J. Occup. Med. Environ. Health, 18, 167-175.
• Oral, L. ve Köse, S. (2011). Hekimlerin Duygusal Emek Kullanımı ile İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkiler Üzerine Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 16 (2): 463-492.
• Öztutku, H. (2007). Yönetici-ast etkileşimi ile iş tatmini arasındaki ilişki. Amme İdaresi Dergisi. 40 (2), 79-98.
• Öztürk, A., & Deniz, M. E. (2008). Okul öncesi öğretmenlerinin duygusal zekâ yetenekleri iş doyumları ve tükenmişlik düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. İlköğretim Online. 7(3), 578-599.
• Petrides, K. V. & Furnham, A. (2000). On the dimensional structure of emotional intelligence. Personality and Individual Differences, 29, 313-320.
• Petrides, K. V., & Furnham, A. (2001). Trait emotional intelligence: Psychometric investigation with reference to established trait taxonomies. European journal of personality,15(6), 425-448.
• Rozkwitalska, M. (2017). Job Satisfaction and Subjective Well-Being in the Multicultural Workplace. In Intercultural Interactions in the Multicultural Workplace. Springer International Publishing, 123-135.
• Savaş, A. C. (2012). Okul Müdürlerinin Duygusal Zeka ve Duygusal Emek Yeterliklerinin Öğretmenlerin İş Doyumu Düzeylerine Etkisi, Dumlupinar University Journal of SocialScience / Dumlupinar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33, 139-148.
• Sevimli, F., İşcan, Ö. F. (2005). Bireysel ve iş ortamına ait etkenler açısından iş doyumu. Ege Üniversitesi, İ.İ.B.F. Akademik Bakış Dergisi, 5 (1-2), 55-64.
• Silah, M. (2000). Çalışma Psikolojisi. Ankara: Selim Kitabevi.
• Sudak, M. K., & Zehir, C. (2013). Kişilik Tipleri, Duygusal Zekâ, İş Tatmini İlişkisi Üzerine Yapılan Bir Araştırma/Types of Personality, Emotional Intelligence, With a Study on the Relationship Between Job Satisfaction. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yönetim Bilimleri Dergisi, 11 (22), 141.
• Şanlı, S., (2006). Adana İlinde Çalışan Polislerin İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Tsaousis, I. ve Nikolaou, I. (2005). Exploring the Relationship between Emotional Intelligence and Physical and Psychological Health. Stress and Health. 21,77-86.
• Turanlı, A. (2007). İlköğretim okulu müdürlerinin duygusal zekâ ve öğretmenlerin iş doyum düzeyleri. Yayımlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Ülker, N. (2014). Hemşirelerde İletişim Becerileri ve İş Doyumu, Merkez efendi Devlet Hastanesi Hemşireleri Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Weiss, D. J., Dawis, R. V., England, G. W., & Lofquist, L. H. (1967). Manual for the Minnesota Satisfaction Questionnaire. Mineapolis: Minnesota Studies in Vocational Rehabilitation, 22, (1-19)
• Yeşilyaprak, B. (2001). Duygusal zeka ve eğitim açısından doğurguları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 25 (25), 139-146.
• Yoke, L. B., & Panatik, S. A. (2016). Emotional Intelligence and Job Performance. International Business Management.10 (6), 806-812.
• Yusof, R., Muda, T. E. A. T., & Ishak, N. M. (2016). Relationship Between Emotional Intelligence and Job Satisfaction Among School Counseling Head Teachers. Journal of Humanities and Social Science. 21(5), 61-68.