THE ART OF MOSAIC IN HATAY

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 42, 26 - 38, 26.10.2018

Ayşegül Karakelle , Feryal Söylemezoğlu

Öz

The art of mosaic, which is based on the amazing ancient Greek and Roman art of decoration, has been a stable and important art activity in art history. Mosaic is the general name given to figured and figureless murals and floor coverings made by piecing together different colors of little pieces such as stones, metal, glass, marble, tile, ceramic or seashells. Socio-economic periods, culture and belief systems showed their effects in artworks in every age. Mosaic products have become some of the most important artworks which reached today as they have changed over the centuries with different societies and cultures. Either materials used or techniques used and compositions made changed over great periods of time however mosaic artworks have always kept decorating the living quarters of mankind. It started with pebbles and continued with glass, ceramic, bone, lime stone, basalt and even with the use of valuable stones such as emerald, pearl and ruby. These artworks, which require huge amounts of effort, patience and time mostly used to decorate sacred places however, today, they are used in many interior and exterior decorations and decorative product making. Hatay, has the marks of cultural interaction due to it encompassing multiple cultures. Today, stone working in Hatay especially in Harbiye (Defne), Samandağ and Antakya counties, is done by a few master craftsmen, and shows up as touristic items and souvenirs. In this article, art of mosaic in Hatay is
explained and variations of touristic items and souvenirs produced and production stages are explained with examples. 

Anahtar Kelimeler

Hatay, Handcrafts, Stone Processing, Mosaic, Product

HATAY’DA YAPILAN MOZAİK SANATI

Öz

Temelleri Antik Yunan ve Roma’nın muhteşem dekorasyon sanatına dayanan mozaik sanatı sanat tarihinde dayanıklı ve önemli sanatsal faaliyetlerden olmuştur. Mozaik, çeşitli renklerdeki taş, metal, cam, mermer, çini, seramik ya da deniz kabuğu gibi küçük ve çeşitli parçaların bir zemin üstünde yan yana getirilmesiyle yapılan figürlü ve figürsüz duvar resimlerine ve taban döşemelerine verilen genel addır. Yaşanılan sosyo-ekonomik süreçler, kültür ve inanç sistemleri her çağda insanın oluşturduğu sanat eserlerinde etkisini göstermiştir. Mozaik ürünler de ortaya çıktığı dönem itibariyle yüzyıllar içerisinde farklı toplumlar ve kültürler tarafından işlenerek çeşitli değişimler geçirmiş ve günümüze kadar ulaşmış en önemli sanat eserlerinden olmuştur. Gerek yapımında kullanılan malzemeler gerekse yapım teknikleri ve oluşturulan kompozisyonlar büyük zaman dilimleri içerisinde farklılaşmış ancak mozaik eserler insanın yaşadığı mekanı süslemeye hep devam etmiştir. Çakıl taşı ile başlayıp cam, seramik, kemik, kalker ve bazaltın dışında, zümrüt, inci ve yakut gibi çok değerli taşların kullanımına kadar sürmüştür. Oluşturulmasında büyük emek, sabır ve zaman isteyen bu sanat eserleri eskiden daha çok kutsal mekanların duvarlarını ve döşemelerini süslerken günümüzde artık birçok iç ve dış mekan süslemelerinde ve dekoratif ürün yapımında da kullanılmaktadır. Hatay, birçok kültürü bir arada barındırmasından dolayı, sanat alanında da kültürel etkileşimin izlerini taşıyan bir il olma özelliğine sahiptir. Günümüzde Hatay’da taş işlemeciliği, özellikle Harbiye (Defne), Samandağ ve Antakya ilçelerinde birkaç usta tarafından yapılmakta, turistik ve hediyelik amaçlı ürünler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bildiride ise; Hatay’da yapılan mozaik sanatı hakkında bilgi verilerek turistik ve hediyelik amaçlı üretilen ürünlerin yapım aşamaları ve ürün çeşitleri örneklerle açıklanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Hatay, El Sanatlar, Taş İşlemeciliği, Mozaik, Ürün

Kaynakça

• Anonymous, (1997). “Hatay Turizm Envanteri”, Hatay Governorship City Tourism Administration, Hatay Hizmet Vakfı Publishing. Antakya/Hatay Anonymous, (2011). “Hatay’ın Konuşan Mozaikleri”, T.C Hatay Governorship Publishing No:8, Pozitif Press, Antakya
• Demir, A., (2011), “Yurtdışındaki Antakya Mozaikleri”, Hatay Monthly Culture and Discovery Magazine Issue: 53, Yunus Press, İstanbul, p. 8-16
• Erkan, O., (2006). “Mozaik Sanatı ve Büyük Saray Mozaikleri Restorasyon Çalışmaları” Maltepe University, Institute of Science, Faculty of Architecture, Unpublished Master’s Thesis, İstanbul
• Genç, A., (1994). “Bizans ve Roma’da Mozaik Sanatı”, Dokuz Eylül University Faculty of Fine Arts Magazine, VIII-IX, p. 87-93
• Hasol, D., (1998). “Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü”, 7.b., YEM Publishing, İstanbul
• Karaçoban, S., (1996). “Yarı Kıymetli Taş İşlemeciliği ve Ekonomiye Katkıları”, Ministry of Agriculture and Rural affairs Magazine, Yayın Dairesi Başkanlığı Publishing, Issue: 110, p. 33-35
• A.,Karakelle, Kayabaşı, N., (2013). Some Motifs Used In The Handicraft Items Produced In Hatay. Participated in International Symposium On Relations Of Turkey, 3-7 June 2012, Halk Kültürü Araştırmaları Kurumu Yayını:46, (329-336); Brussels-BELGIUM.