MOBBİNG VE İŞ PERFORMANSINA İLİŞKİN ÖĞRETMEN ALGILARININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2017, Cilt: 14 Sayı: 37, 0 - 0, 01.03.2017

Orhan Çınar , Esra Nur Akpunar

Öz

Bu çalışmanın
amacı, eğitim örgütlerinde çalışan öğretmenlerin mobbing ve iş performansına
ilişkin algılarını belirlemek ve bunları çeşitli değişkenlere göre
değerlendirmektir. Araştırma, Elazığ il merkezindeki liselerde görev yapan 76
öğretmen üzerinde yürütülmüştür. Betimsel tarama yöntemine dayalı olarak
yürütülen çalışmada veriler anket  formu
ile toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler (yüzde, frekans
ve ki-kare) kullanılmıştır. Verilerin analizinden ulaşılan sonuçlar şöyledir: Çalışmada
öğretmenlerin; mobbing algısı, mobbingin örgütsel ve bireysel maliyeti, mobbing
kurbanının özellikleri ile mobbingle mücadele konularında yeterli bilgi ve
farkındalığa sahip olmadıkları belirlenmiştir. Mobbingi,öğrencilere zarar veren
psikolojik bir olgu olarak gören öğretmenler, bununla mücadele konusunda
kendilerini yetersiz görmekte ve bu konuda destek görmemektedirler.

Çalışmada,
öğretmenlerin mobbing ve iş performansına yönelik algıları arasında cinsiyet,
dini inanç, siyasi görüş, etnik mensubiyet ve branş değişkenlerine göre anlamlı
farklılık tespit edilememiştir. Ancak öğretmen
algıları arasında eğitim düzeyi ve medeni durum değişkenlerine göre
istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir. Çalışmada ayrıca, öğretmenlerin,
eğitim düzeyi yükseldikçe mobbing konusundaki farkındalıklarının da yükseldiği
belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mobbing, İş performansı, Öğretmen algıları, Eğitim örgütlerinde mobbing

Kaynakça

• Acar, A. B. ve Dündar, G. (2008). İşyerinde psikolojik yıldırmaya (mobbing) maruz kalma sıklığı ile demografik özellikler arasındaki ilişkinin incelenmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 37 (2), 111-120.
• Altaş, S.S. ve Kuzu, A.(2013). Örgütsel etik, örgütsel güven ve bireysel iş performansı arasındaki ilişki: okul öncesi öğretmenleri üzerinde bir araştırma. Electronic Journal of Occupational Improvement and Research, 2(1), 29-41.
• Altunay, E., Oral, G. ve Yalçıkkaya, M. (2014). Eğitim kurumlarında mobbing uygulamalarına ilişkin nitel bir araştırma. Sakarya University Journal of Education, 4 (1), 62-80.
• Bağcı, Z. ve Mohan-Bursalı, Y. (2015). Duygusal emeğin iş performansı üzerindeki etkisi: Denizli ilinde hizmet sektöründe görgül bir araştırma. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(10), 69-90.
• Cemaloğlu, N. (2007). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile yıldırma arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 77-87.
• Centel, T. (2013). Hukuki boyutlarıyla mobbing. 1. Çalışma Hayatında Psikolojik Taciz (Mobbing) Panel ve Çalıştayı (Ankara 2013). İstanbul: Özyurt Matbaacılık,49-60.
• Çarıkçı, İ. H. ve Yavuz, H. (2009). Çalışanlarda mobbing (psikolojik şiddet) algısı: Sağlık sektörü çalışanları üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(10), 47-62.
• Çelen, C. B. ve Uluğ, F. (2014). Türkiye’de yapılan mobbing araştırmaları üzerine bir analiz. 2. Örgütsel Davranış Kongresi (7-8 Kasım Kayseri) Bildirileri, (Editörler: M. Özdevecioğlu, T. Dedeoğlu ve N. Çapar) Kayseri: Doğuş Ofset, 195-200.
• Karcıoğlu, F. ve Akbaş, S. (2010). İşyerinde psikolojik şiddet ve iş tatmini ilişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24 ( 3), 139-161.
• Keskin, A. ve Canbaz, S. (2014). KOBİ’lerde çalışanların mobbinge maruz kalma durumları: Kırklareli ilinde bir araştırma. İGÜSBD, Cilt: 1 Sayı: 2, 161-195.
• Kılıç. C. (2013). Mobbing varsa tazminat da var. http://www.milliyet.com.tr (Erişim Tarihi: 14.10.2015).
• Kırel, Ç. (2007). Örgütlerde mobbing yönetiminde destekleyici ve risk azaltıcı öneriler. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (2), 317-334.
• Koç, M. ve Bulut, H. U. (2009).Ortaöğretim öğretmenlerinde mobbing: Cinsiyet yaş ve lise türü değişkenleri açısından incelenmesi. International Online Journal of Educational Sciences, 1 (1), 64 – 80.
• Köse, E. ve Yıldırım, D. (2013). Bir üniversite hastanesinde hekim ve hemşirelerin algıladıkları örgüt kültürünün mobbing davranışlarına etkisi 1. Çalışma Hayatında Psikolojik Taciz (Mobbing) Panel ve Çalıştayı (Ankara, 2013). İstanbul: Özyurt Matbaacılık, s. 95-111.
• Leymann, H. (1990). Mobbing and psychological terror at workplaces. Violence and Victims, 5 (2), 119-126.
• Mercan, N. (2007). Örgütlerde Mobbingin Örgüt İklimiyle İlişkisine Yönelik Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Kütahya.
• Mizrahi, R. (2013). Çalışma hayatında mobbing ile mücadele yöntemleri. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5 (2),443-452.
• MMD (2011). Mobbing İle Mücadele Derneği http://www.mobbing.org.tr/tr/?p=940 (Erişim Tarihi: 01.09.2015).
• Ocak, S. (2008). Öğretmenlerin Duygusal Taciz (Mobbing)’e İlişkin Algıları (Edirne İli Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Edirne Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özgan, H., Kara, M. ve Arslan, M.C. (2012). Öğretmenlerin okul yöneticilerine uyguladıkları psikolojik yıldırma uygulamaları ve etkileri. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 1 (1), 2-14.
• Palaz, S., Özkan, S., Sarı, N., Göze, F., Şahin, N. ve Akkurt, Ö. (2008). İş yerinde psikolojik taciz (mobbing) davranışları üzerine bir araştırma; Bandırma örneği. İş,Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi,10(4), 41-58.
• Şenerkal, R. ve Çorbacıoğlu, S. (2015). Akademik personelin algıladığı psikolojik taciz davranışları ile iş performansı, psikolojik ve fizyolojik sağlık ilişkisi üzerine bir araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1), 107-135.
• Şimşek, M.Ş.,Emhan, A., Demirtaş, Ö., Topuz, G. (2014). Mobbing ve örgütsel adaletin, tükenmişlik üzerindeki etkisi: Bankacılık sektöründe karşılaştırmalı bir araştırma. 2. Örgütsel Davranış Kongresi (7-8 Kasım Kayseri) Bildirileri, (Eds.: M. Özdevecioğlu, T. Dedeoğlu ve N. Çapar) Kayseri: Doğuş Ofset, s. 201-208.