İMAM HATİP LİSESİNDE ÖĞRENİM GÖREN SURİYELİ ÖĞRENCİLERİN EĞİTİM SORUNLARI: KİLİS ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Cilt: 16 Sayı: 44, 280 - 306, 23.10.2019

Rıdvan Demir

Öz

Göç,
geçmişte var olduğu gibi günümüzde de var olan sosyal bir olgudur. Zira insanlar
tarih boyunca savaşlar, afetler, toplumsal veya siyasi sebeplerden dolayı göç
etmek durumunda kalmışlardır. Suriye’de yedi yılı aşkın bir süreden beri davam
eden iç savaş nedeniyle Türkiye’ye dört milyona yakın insan göç etmek
mecburiyetinde kalmıştır. Göç eden bu kalabalık kitlenin arasında en büyük
oranı öğrenim çağında bulunan çocuk ve gençler oluşturmaktadır. 2016–2017
eğitim-öğretim yılından buyana Suriyeli öğrenciler İmam Hatip okulları da dâhil
olmak üzere Türk eğitim sistemi içerisine alınmaya başlamışlardır.

Bu çalışmanın amacı Suriyelilerin yoğun olarak
bulunduğu illerden birisi olan Kilis ili örneğinde İmam Hatip Lisesinde öğrenim
gören Suriyeli öğrencilerin karşılaştıkları eğitim sorunlarının
belirlenmesidir. Çalışmada nitel araştırma yöntem ve teknikleri kullanılmıştır.
Bu doğrultuda “yarı yapılandırılmış görüşme formu” aracılığı ile görüşmeler
yapılarak nitel veriler toplanmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi
tekniğiyle çözümlenmiştir. Bu amaçla Kilis’te iki farklı okulda öğrenim gören
on iki öğrenci ile görüşülmüştür. Ayrıca, Suriyeli öğrencilerin eğitimde
görevli öğretmenlerinde görüş ve deneyimleri çalışmaya dâhil edilmiştir.

Araştırma sonucunda İmam Hatip Lisesinde öğrenim gören Suriyeli
öğrencilerin dil sorunu başta olmak üzere, okul kültürüne uyum, ötekileştirilme
gibi sorunlarla karşılaştıkları tespit edilmiştir. Öğrencilerin Arapçaya dayalı
Kur’an-ı Kerim, Arapça, Hadis gibi derslerde akademik başarı sağladıkları görülmüştür.
Öğrencilerin kültürel kodları itibarıyla İmam Hatip Okullarına daha rahat uyum
sağladıkları ve burada aldıkları din eğitiminin kendi ihtiyaçlarını karşıladığı
saptanmıştır.

 

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Suriyeli Öğrenciler, Göç, İmam Hatip, Kilis

EDUCATIONAL PROBLEMS OF SYRIAN STUDENTS STUDYING AT THE IMAM-HATIP HIGH SCHOOLS: KILIS EXAMPLE

Öz

Migration is a social
phenomenon that exists today just as it has existed in the past. Throughout
history, people have had to migrate due to wars, disasters, social or political
reasons. Since more than seven years because of the ongoing
civil war in Syria, approximately four million people have forced to migrate to
Turkey. The largest proportion of this immigrant population consists of
children and young people in the age of education. Since 2016-2017 academic
years, Syrian students have been recruited into the Turkish education system,
including Imam-Hatip schools.

The aim of this study is to
determine the educational problems faced by the Syrian students studying at
Imam-Hatip High Schools in Kilis where many Syrians live. In this study,
qualitative research methods and techniques has been used. In this direction,
qualitative data has been collected through interviews via semi-structured
interview form. The data obtained from the study have been analyzed via the
content analysis technique. For this purpose interviews were conducted with 12
students in two different schools. In addition, the opinions and experiences of
teachers are included in the study, those who work in the schools where Syrian
students are enrolled.

As a result of the study,
it determined that Syrian students who study in Imam-Hatip High Schools have
had problems such as language issues, adaptation to school, and feelings of
alienation. They were found to be more successful in lessons like Quran, Arabic
and Hadith which are based on Arabic. It was determined that these students are
more adapted to Imam-Hatip High Schools because of their cultural codes and
they found enough the religious education they have received in these schools.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Syrian Students, Migration, Imam-Hatip High School, Kilis

Kaynakça

• Ağırakça, G. P. (2018). Temel dini bilgiler dersinin öğretimi, (Ed. Emine Keskiner), İmam Hatip Liselerinde Mesleki Din Öğretimi, İstanbul: Yekder Yayınları, s.11-39.
• Aktaş, A. (2016). Türkiye’de yaşayan Suriyeli kadın mülteciler: Kilis örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi, İstanbul.
• Altıntaş, M. E. (2018). DKAB öğretmenlerine göre Suriyeli çocukların devlet okullarında karşılaştıkları sorunlar (nitel bir araştırma)”. Marife Dergisi, 18/2, 469–498.
• Ayten, A. ve Sağır, Z. (2015). Dindarlık, dinî başa çıkma ve depresyon ilişkisi: Suriyeli sığınmacılar üzerine bir araştırma. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 47 (47), 5-18. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/maruifd/issue/17585/184194.
• Balkar, B., Şahin, S. ve Babahan, N. I. (2016). Geçici eğitim merkezlerinde (gem) görev yapan Suriyeli öğretmenlerin karşılaştıkları sorunlar. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(6), 1290–1310.
• Belli, A. ve Aydın A. (2017), Türkiye’deki Suriyeli nüfusa karşı gelişen nefret söylemleri ve sosyal medya, Kayes 2017 I. Uluslararasi Kahramanmaraş Yönetim, Ekonomi Ve Siyaset Kongresi 12-13-14 Ekim 2017, s.428-439, Kahramanmaraş.
• BEKAM. (2015). Suriyeli misafirlere yönelik sosyal uyum ve eğitim müfredatları çalışmaları raporu. Bilim Eğitim Kültür Araştırmaları Merkezi, İstanbul.
• Börü, N. ve Boyacı, A. (2016).Göçmen öğrencilerin eğitim-öğretim ortamlarında karşılaştıkları sorunlar: Eskişehir ili örneği. Turkish Studies, 11(14), 123–158. Doi. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9818.
• Coşkun, İ ve Emin, M. N. (2016). Türkiye’deki Suriyelilerin eğitiminde yol haritası fırsatlar ve zorluklar. İstanbul: SETA (Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı).
• Culbertson, S. ve Constant, L. (2015). Education of Syrian refugee children managing the crisis in Turkey, Lebanon, and Jordan. RAND Corporation, Santa Monica, Calif.
• Demir, R. ve Okşar, Y. (2018). Suriyeli öğrencilerin din eğitiminde karşılaşılan sorunlar: Kilis ili örneği. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18 (1), 285–312.
• Emin, M. N. (2016). Türkiye’deki Suriyeli çocukların eğitimi. İstanbul: SETA (Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı).
• Erkan, E. (2016). Suriyeli göçmenler ve dini hayat: uyum, karşılaşma, benzeşme Gaziantep örneği. İlahiyat Akademi, 3 (4), 1–35.
• Eryücel, S. (2013). Yaşam olayları ve olumlu dini başa çıkma. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (23), 251–271.
• Güllüpınar, F. (2017). Suriyelilerin eğitimine Suriyelilerin gözünden bakmak: Eskişehir’de Suriyelilerin toplumla bütünleşme perspektifleri üzerine değerlendirmeler. Göç Konferansı 2017 Seçilmiş Bildiriler, Transnational Press London. ss.153–162.
• Kılcan, B., Çepni, O. ve Kılınç, A. Ç. (2017). Mülteci öğrencilere yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Journal of Human Sciences, 14 (2), 1045–1057.
• Kızılabdullah, Y. ve Yürük, T. (2018). The contribution of the religious culture and ethics course on the integration of children of syrians in Adana, Turkey. Religious Education, 1–13. Doi: 10.1080/00344087.2018.1456067.
• Kiremit, R.F., Akpınar, Ü., ve Tüfekçi Akcan, A. (2018). Suriyeli öğrencilerin okula uyumları hakkında öğretmen görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(6), 2139–2149. Doi:10.24106/kefdergi.428598.
• Kirman, M. A. (2017). Sosyal bir olgu olarak göç. İslam Coğrafyasında Terör, Göç ve Mültecilik Sempozyumu, Rize: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Yayınları, 109–129.
• Özer, Y. Y, Komsuoğlu, A, ve Ateşok, Z. Ö. (2016). Türkiye’deki Suriyeli çocukların eğitimi: sorunlar ve çözüm önerileri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(37), 34–42.
• SETA, (2017). Engelleri aşmak Türkiye’de Suriyeli çocukları okullaştırmak. Ankara: SETA (Siyaset Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı Yayınları).
• Seydi, A, R. (2014). Türkiye’nin Suriyeli sığınmacıların eğitim sorununun çözümüne yönelik izlediği politikalar. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 31, 267–305.
• Sıcak, A. (2018). Başa çıkma stratejileri açısından Kur’an’da hicret realitesi. Antakiyat, 1 (1), 43-63.
• Tan, M., Belli, A. ve Aydın, A. (2012), "2002 sonrası ve Arap baharı kapsamında Türkiye Suriye ilişkileri ve bölgesel yansımaları", II. Bölgesel Sorunlar ve Türkiye Sempozyumu, 01-02 Ekim 2012, Kahramanmaraş, 66- 74.
• Taştan, C. Kavuncu, A. Ç., Akbulut, A. M., İrdem, İ, Osmanoğlu, E, Özkaya, Ö. ve Yıldız, A.K. (2016). Uluslararası kitlesel göçler ve Türkiye’deki Suriyeliler, I. Uluslararası Göç ve Güvenlik Konferansı Sonuç Raporu (11–13 Kasım 2016). Ankara: Polis Akademisi Yayınları.
• Tosun, A., Yorulmaz, A., Tekin, İ. & Yıldız, K. (2018). Mülteci öğrencilerin eğitim sorunları, eğitim ve din eğitiminden beklentileri: Eskişehir örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 107–133. Doi: 10.17494/ogusbd.45708.7.
• Topsakal, C., Merey, Z. ve Keçe. M. (2013). Göçle gelen ailelerin çocuklarının eğitim-öğrenim hakkı ve sorunları üzerine nitel bir çalışma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 6(27), 547-560.
• UNICEF (2015). Curriculum, accreditation and certification for Syrian children in Syria, Turkey, Lebanon, Jordan, Iraq and Egypt, regional study. UNICEF MENA Regional Office: UNICEF.
• Watkins, K. ve Zyck, S. A. (2014). Living on hope, hoping for Education: The failed response to the Syrian refugee crisis. (ODI), Overseas Development Institute Report, 1–13.
• Yavuz, Ö. ve Mızrak, S. (2016). Acil durumlarda okul çağındaki çocukların eğitimi: Türkiye’deki Suriyeli mülteciler örneği, Göç Dergisi, 3(2), 175 – 199.
• Göç İdaresi. (2018). Göç İstatistikleri 2018. http://www.goc.gov.tr/icerik6/gecici-koruma_363_378_4713_icerik (Erişim Tarihi, 20.12.2018).
• HRW (Human Rights Watch). (2015). “When I Picture My Future, I See Nothing” Barriers to Education for Syrian Refugee Children in Turkey, U.S.A. https://www.hrw.org/sites/default/files/report_pdf/turkey1115_reportcover_web.pdf (Erişim Tarihi, 22.12.2018).
• MEB. (2014). Yabancılara Yönelik Eğitim- Öğretim Hizmetleri Genelgesi. http://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/1715.pdf (Erişim Tarihi, 20.12.2018).
• MEB. (2017). Yabancı Uyruklu Öğrenciler Konulu Resmi Yazı. http://reyhanli.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_08/28132658_19072017-10969431_5ve9siniff_kayit.pdf (Erişim Tarihi, 10.01.2018).
• MEB DÖGM. (2017). Din Öğretimi Genel Müdürlüğü İmam-Hatip Ortaokulları ve Anadolu İmam Hatip Liseleri Arapça Tanıtım Kitapçığı.https://dogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_06/29180730_Kitapcik_21_06_2017_with_Turkish_3.pdf (Erişim Tarihi, 01.01.2018)
• Kurter, M. Ç. (2017). Suriyeli Mültecilerin Eğitim Hakkına Erişimi Saha Araştırması Tarama Raporu. https://www.academia.edu/31170856/Suriyeli_M%C3%BCltecilerin_E%C4%9Fitim_Hakk%C4%B1na_Eri%C5%9Fimi. Erişim Tarihi, 01.12.2018)
• TÜRKSAM. (2018). Türkiye Uluslararası İlişkiler ve Stratejik Analizler Merkezi Göç/Göçmen Bülteni (26 Mart 2018) http://turksam.org/turksam-goc-gocmen-bulteni-26-mart-2018 (Erişim Tarihi, 11.12.2018).