DEVLET OKULLARINDA LİDER-ÜYE ETKİLEŞİMİ İLE YÖNETİCİDEN DUYULAN MEMNUNİYETİN İNCELENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 17 Sayı: 45, 71 - 84, 23.04.2020

Selçuk Demir

Öz

Bu araştırmada, lider-üye (okul yöneticisi-öğretmen)
etkileşimi ile yöneticiden duyulan memnuniyet arasındaki ilişkinin incelenmesi
amaçlanmaktadır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden, korelasyonel desen
kullanılmıştır. Hatay ilinde bulunan okullar, araştırmanın evrenini
oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi 241 öğretmenden oluşmaktadır. Veriler;
“Kişisel Bilgi Formu”, okul yöneticisi-öğretmen arasındaki etkileşim düzeyini
ölçmek için “Lider-Üye Etkileşim Ölçeği” ve yöneticiden duyulan memnuniyet düzeyini
ölçmek için “Okul Yöneticisinden Duyulan Memnuniyet Ölçeği” kullanılmıştır.
Araştırma verileri; betimsel analizler, korelasyon, basit regresyon ve çoklu
regresyon analizleri kullanılarak çözümlenmiştir. Korelasyon matrisindeki
ilişkilere bakıldığında, lider-üye etkileşimi ve alt boyutlarının (etki,
bağlılık, katkı, profesyonel saygı) yöneticiden duyulan memnuniyet ile ilişkili
olduğu görülmektedir. Regresyon analizi sonuçlarına göre; lider-üye etkileşimi
ve lider-üye etkileşiminin katkı ve saygı alt boyutları, okul yöneticisinden
duyulan memnuniyeti istatistiki açıdan anlamlı olarak yordamaktadır. Lider-üye
etkileşiminin etki ve bağlılık alt boyutlarının, yöneticiden duyulan
memnuniyeti istatistiki açıdan anlamlı olarak yordamadığı tespit edilmiştir.
Öğretmenlerin yöneticilerinden memnuniyet hissetmelerini sağlamak için okul
yöneticileri ile aralarındaki çift yönlü ilişkinin kaliteli olması gerekli
görülmektedir.  

Anahtar Kelimeler

Lider-üye etkileşimi, yöneticiden duyulan memnuniyet, okul yöneticisi, öğretmen

AN ANALYSIS OF LEADER-MEMBER INTERACTION AND SATISFACTION WITH ADMINISTRATOR

Öz

In this study, it has been aimed to probe the
relationship between leader-member (school administrator-teacher) interaction
and satisfaction with administrator. The correlation model, which is a
quantitative research method, has been used in this research. The schools in
Hatay province have formed the research universe of this study. The sample of
this research consists of 241 teachers. Data; “Personal Information Form”,
“Leader-Member Interaction Scale” to measure the level of interaction between
school administrator-teachers, “Satisfaction with School Admininstrator Scale”
to measure the level of satisfaction with school administrator have been utilized
for. Research data have been construed by using descriptive analyzes,
correlation, simple regression and multiple regression analyzes. When looking
at the relationships in the correlation matrix, it has been seen that
leader-member interaction and its sub-dimensions (effect, loyalty,
contribution, professional respect) are interrelated to satisfaction with
principal. According to regression analysis outcomes, leader-member interaction
and its contribution and respect sub-dimensions can statically significantly
predict the satisfaction with school administrator. It has been determined that
effect and loyalty sub-dimensions of leader-member interaction cannot
statically significantly predict satisfaction with administrator.  In order to make teachers feel satisfied with
their administrators, it has been considered necessary that the bidirectional
relationship with school administrators be high quality. 

Anahtar Kelimeler

Leader-member interaction, satisfaction with administrator, school administrator, teacher

Kaynakça

• Atwater, L., & Carmeli, A. (2009). Leader-member exchange, feelings of energy and involvement in creative work. Leadership Quaterly, 20(3), 264-275.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. V. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Dienesch, R. M., & Liden, R. C. (1986), Leader-Member Exchange Model of Leadership: A Critique and Further Development. Academy of Management Review, 11 (3), 618-637.
• Demir, S. (2019). Okul yöneticisi motivasyon dilinin lider-üye etkileşimindeki rolü üzerine yapısal eşitlik modellemesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(1), 431-456.
• Erkutlu, H. V. (2014). Liderlik, kuramlar ve yeni bakış açıları. Ankara: Efil.
• Graen, G., & Uhl-Bien, M. (1991). The transformation of professionals into self-managing and partially self-designing contributions: Toward a theory of leadership making. Journal of management systems, 3(3), 25-39.
• Graen, G., & Uhl-Bien, M. (1995). Relationship-based approach to leadership: development of leader-member exchange theory of leadership over 25 years: applying a multi-level multi domain perspective. Leadership Quarterly, 6, 219-247.
• Ilies, R., Nahrgang, J. D., & Morgeson, F. P. (2007). Leader-member exchange and citizenship behaviors: A meta analysis. Journal of Applied Psychology, 92(1), 269-277.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Karakuş, M., Toprak, M. & Gürpınar, M. (2014). Structural equation modelling on the relationships between teacher’s trust in manager, commitment to manager, satisfaction with manager and intent to leave. Croatian Journal of Education, 16(1), 165-189.
• Landry, G., & Vandenberghe, C. (2009). Role of commitment to the supervisor, leader-member exchange, and supervisor based self-esteem in employee- supervisor conflicts. The Journal of Social Psychology, 148 (2), 5-27.
• Liden R. C., & Maslyn J. M. (1998). Multidimensionality of Leader-Member Exchange: An Empirical Assessment through Scale Development. Journal of Management, 24(1), 43-72.
• Lunenburg, F. C., & Ornstein, A. C. (2012). Educational administration: Concepts and practices (Sixth Edition). Belmont, C.A.: Wadsworth Cengage Learning Publishing.
• McClane, W.E. (1991). Implications of member role differentiation: Analysis of a key concept in the lmx model of leadership. Group & Organization Studies, 16(1), 102-113.
• Northouse, P. G. (2013). Leadership (Theory and practise). Thousand Oaks: Sage.
• Ostroff, C., Atwater, L., & Feinberg, B. (2004). Understanding self-other agreement: A look at rater and ratee characteristics context and outcomes. Personnel Psychology, 57, 333-375.
• Özkalp, E. ve Kırel, Ç. (2010). Örgütsel davranış. Bursa: Ekin Yayınevi.
• McEwan, E. K. (2018). Etkili okul yöneticilerinin 10 özelliği: İyi performanstan muhteşem performansa. (Çev. ed.: N. CEMALOĞLU). Ankara: Pegem Akademi.
• Saruhan, Ş. C. ve Yıldız, M. L. (2014). İnsan kaynakları yönetimi: Teori ve uygulama. İstanbul: Beta.
• Schriesheim, C. A., Castro, S. L., Zhou, X. & Yammarino, F. J. (2001). The folly of theorizing ‘‘A’’ but testing ‘‘B’’ A selective level-of-analysis review of the field and a detailed Leader–Member Exchange illustration. Leader Quarterly, 12, 515-551.
• Templar, R. (2011). The rules of management. New Jersey: Pearson Education Limited.
• Uğurluoğlu, Ö., Şantaş, F. ve Demirgil, B. (2013). Lider-üye etkileşimi ve tükenmişlik ilişkisi: Hastanelerde bir uygulama. Haccettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 16(1), 1-21.
• Uhl-Bien, M., & Maslyn, J.M. (2003). Reciprocity in manager-subordinate relationships: Components, configurations, and outcomes. Academy of Management Journal, 29(4), 442-469.
• Wayne, S. J., Shore L. M., & Liden, R. C. (1997). Perceived organizational support and leader-member exchange: A social exchange perspective. Academy of Management Journal, 40(1), 82-111.
• Yıldız, G., Özutku, C. ve Cevrioğlu, E. (2008). Lider-üye etkileşimine çok boyutlu yaklaşım: Liden ve Maslyn’in dört boyutlu lider-üye etkileşim ölçeğinin psikometrik özelliklerine yönelik görgül bir araştırma. Akademik İncelemeler, 3(1), 95-123.
• Zhong, J. A., Lam, W., & Chen, Z. (2009). Relationship between leader–member exchange and organizational citizenship behaviors: Examining the moderating role of empowerment. Asia Pacific Journal of Management, 28, 609–626. Doi 10. 1007 /s10490-009-9163-2.