Hatay iklim koşullarında süt sığırı yetiştiriciliğinde ısı stresinin alansal dağılımı ve uygulanacak tedbirler

Yıl 2021, , 801 - 807, 07.12.2021

Cengiz Karaca

https://doi.org/10.37908/mkutbd.1004986

Cited By: 1

Öz

Amaç: Bu çalışmada Hatay il merkezi ve ilçelerinde ısı stresi göstergesi olan Sıcaklık-Nem İndeksi (THI) değerlerinin dağılımının belirlenmesi ve haritalanması yanında, ısı stresi oluşan bölgeler için, bu durumun etkilerini azaltacak uygulamalar hakkında bilgilendirme yapılması amaçlanmıştır.

Yöntem ve Bulgular: Meteorolojinin ölçüm noktalarından alına aylık sıcaklık ortalama ve nem değerleri kullanılarak Sıcaklık-Nem İndeksi (THI) değerleri hesaplanmıştır. Elde edilen THI değerlerinin Hatay ilindeki dağılımı, ArcMap programının enterpolasyon özelliği kullanılarak haritalanmıştır.

Genel Yorum: Hatay ili ve ilçeler için uzun yıllar ortalama iklim değerlerine göre hesaplanan THI değerlerine bakıldığında, ilin Antakya, İskenderun, Samandağ, Arsuz, Kırıkhan ve Dörtyol ilçeleri ve çevresinde yaz aylarının tamamında ısı stresi sınır değerinin aşıldığı görülmüştür. Özellikle Temmuz ve Ağustos aylarında Yayladağ haricindeki bütün ilçelerde sınır değerin aşıldığı ve hatta tehlikeli sınırları aştığı belirlenmiştir. Yayladağ ilçesinde ise yaz aylarında ısı stresinin oluşmadığı görülmüştür. Bu nedenle Yayladağ dışındaki bütün ilçelerde yapılacak olan süt sığırcılığı yetiştiriciliğinde ısı stresini önleyici tedbirlerin (gölgeleme, nemlendirmeli serinletme, rasyon ayarlaması, soğuk ve kaliteli içme suyu temini, yemleme saatlerinin değişimi, ve ahırlardaki uygulamaların yeniden planlanması gibi) işletmelerde kullanılması ve planlama aşamasında projelere dahil edilmesinin gerekli olduğu sonucuna varılmıştır.

Çalışmanın Önemi ve Etkisi: Isı stresi, süt sığırlarında süt üretimini azaltan birincil faktör olarak kabul edilir ve sonuçta dünya çapında hayvancılık çiftçileri için ciddi ekonomik kayıplara neden olur. Isı stresi sadece süt üretimini azaltmakla kalmaz, aynı zamanda sütün çeşitli bileşenlerini değiştirerek sütün kalitesini de etkiler. Bu nedenle ısı stresi durumunun işletmelerde kontrol edilip önlemlerinin dikkatle uygulanması önemli bir konudur.

Anahtar Kelimeler

Isı stresi, süt sığırı, sıcaklık-nem indeksi, Hatay

Spatial distribution of heat stress and measures to be implemented on dairy cattle breeding in Hatay climate conditions

Öz

Aims: In this study, in addition to determining and mapping the distribution of Temperature-Humidity Index (THI) values indicating heat stress in Hatay provincial center and districts, it is aimed to inform about the applications that will reduce the effects of this situation for areas with heat stress.

Methods and Results: Temperature-Humidity Index (THI) values were calculated using the average monthly temperature and humidity values taken from weather stations. The distribution of the resulting THI values in Hatay province is mapped using the interpolation feature of the ArcMap program.

Conclusions: When the average THI values calculated for the districts of Hatay province were taken into consideration, it was observed that the heat stress limit value was exceeded in summer months in Antakya, İskenderun, Samandağ, Arsuz, Kırıkhan and Dörtyol districts of the province and around. Especially in July and August, it was determined that the limit value was exceeded and even exceeded dangerous limits in all districts except Yayladağ. Therefore, it has been concluded that it is necessary to use the measures to prevent heat stress in enterprises of dairy cattle breeding in all districts except Yayladağ (such as shading, sprinkling, fanning, evaporative cooling, ration composition adjustment, cold and good quality drinking water supply, change of feeding times, rescheduling of barn applications) and to include them in projects during the planning phase.

Significance and Impact of the Study: Heat stress is considered the primary factor that reduces milk production in dairy cattle, and as a result causes serious economic losses for livestock farmers worldwide. Heat stress not only reduces milk production, but also affects the quality of milk by changing various components of milk. Therefore, it is an important issue to check the heat stress situation in enterprises and to apply their precautions carefully.

Anahtar Kelimeler

Heat stress, dairy cattle, temperature-humidity index, Hatay

Kaynakça

• Alkoyak K, Çetin O (2016) Süt sığırlarında sıcaklık stresi ve korunma yolları. Bahri Dağdaş Hayvancılık Araştırma Dergisi. 5(1):40-55.
• Berman A (2006) Extending the potential of evaporative cooling for heat-stress relief. J. Dairy Sci. 89:3817–3825.
• Chen JM, Schütz KE, Tucker CB (2015) Cooling cows efficiently with sprinklers: Physiological responses to water spray. J. Dairy Sci. 98:6925–6938. Dikmen S, Hansen PJ (2009) Is the temperature-humidity index the best indicator of heat stress in lactating dairy cows in a subtropical environment? J. Dairy Sci. 92: 109-116.
• Dinçel D, Dikmen S (2013) Süt sığırlarında sıcak stresinin tespiti, verim özellikleri üzerine etkileri ve korunma yöntemleri. Uludag Univ. J. Fac. Vet. Med. 32(1): 19-29
• Göncü S (2011) Sıcaklık stresi altındaki süt sığırlarının serinletilmesi. http://traglor.cu.edu.tr/objects/objectFile/5WMobYZB-1932013-9.pdf (Erişim Tarihi: Nisan 2017)
• Işık M, Aydınşakir K, Dinç N, Büyüktaş K, Tezcan A (2016) Antalya koşullarında sıcaklık-nem indeks değerlerinin süt sığırcılığı açısından değerlendirilmesi. Mediterranean Agricultural Sciences. 29(1): 27-31.
• Morton JM, Tranter WP, Mayer DG, Jonsson NN (2007) Effects of environmental heat on conception rates in lactating dairy cows: critical periods of exposure. J. Dairy Sci. 90(5): 2271-2278.
• Noordhuizen J, Bonnefoy JM (2015) Heat stress in dairy cattle: major effects and practical management measures for prevention and control. SOJ Vet Sci 1(1): 103.
• Öten M, Işık M, Çetinkaya M (2004) Yüksek sıcaklıklarda süt sığırlarının beslenmesi. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg. 35(3-4): 229-234.
• Pragna P, Archana PR, Aleena J, Sejian V, Krishnan G, Bagath M, Manimaran A, Beena V, Kurien EK, Varma G, Bhatta R (2017) Heat stress and dairy cow: Impact on both milk yield and composition. Int. J. Dairy Sci. 12:1-11.
• Schütz KE, Rogers AR, Cox NR, Webster JR, Tucker CB (2011) Dairy cattle prefer shade over sprinklers: Effects on behavior and physiology. J. Dairy Sci. 94: 273–283.
• Taylan ED, Damçayırı D (2016) Isparta bölgesi yağış değerlerinin IDW ve Kriging enterpolasyon yöntemleri ile tahmini. IMO Teknik Dergi 459: 7551-7559.
• West JW (2003) Effects of heat-stress on production in dairy cattle. J. Dairy Sci. 86: 2131–2144.
• Yousef MK (1985) Stress physiology in livestock. CRC Press. BocaRaton. FL.