Doğu Akdeniz Bölgesi’ndeki mısır alanlarında Cicadellidae (Hemiptera) türlerinin belirlenmesi

Yıl 2021, , 497 - 505, 09.08.2021

Vahdettin Akmeşe , Erdal Sertkaya

https://doi.org/10.37908/mkutbd.942002

Cited By: 4

Öz

Amaç: Bu çalışmada Doğu Akdeniz Bölgesindeki Adana, Osmaniye, Mersin, Hatay illerinde birinci ve ikinci ürün mısır üretim alanlarında bulunan Cicadellidae familyasına ait zararlı türlerini belirlemektir.

Yöntem ve Bulgular: Bu çalışma 2013–2014 yıllarında Doğu Akdeniz Bölgesinde yer alan Adana, Mersin, Osmaniye ve Hatay illerindeki birinci ve ikinci ürün mısır ekiliş alanlarında yürütülmüştür. Örneklemeler her mısır tarlasının farklı beş noktasında vakumlu böcek toplama (D-Vac) aleti ile gerçekleştirilmiş ve bitkiler 60’ar saniye süre ile emilmiştir. Mısır bitkisinin birinci ve ikinci ürün ekiliş alanlarında vejetatif, generatif ve olgunlaşma olmak üzere üç fenolojik dönemde toplam 236 tarlada yaprakpireleri örneklenmiştir.

Genel Yorum: Çalışma sonunda, Cicadellidae (Hemiptera) familyasından 5 alt familyaya bağlı 32 tür tespit edilmiştir. Türlerden ikisi Agalliinae, biri Dorycephalinae, biri Hecalinae, altısı Typhlocybinae ve 22 adedi ise Deltocephalinae altfamilyalarına aittir. İllere göre türlerin dağılımı Adana’da üç altfamilyaya ait 23 tür, Osmaniye’de üç altfamilyaya ait 22 tür, Mersin’de üç altfamilyaya ait 19 tür ve Hatay’da beş altfamilyaya ait 20 tür saptanmıştır.

Çalışmanın Önemi ve Etkisi: Çalışmada belirlenen Cicadellidae türlerinden, Asymmetropteryx pictilis (Stal, 1853), Allygus provincialis (Ferrari 1882) ve Cicadula (Cyperana) intermedia (Boheman,1845) türleri Türkiye faunası için ilk kayıttır. Bölgede en fazla örnek toplanan Cicadulina bipunctella’nın virüs vektörü olması, beslenme sırasında salgıladığı kimyasal salgıyla damarlarda şişkinlik, ur, büyümede bodurluk yapması nedeniyle türün ileriki yıllarda mısırda ekonomik önemde verim kayıplarına neden olabileceği öngörülmektedir. C. bipunctella ile birlikte virüs vektörü olarak bilinen Circulifer haematoceps, Neoaliturus fenestratus, Psammotettix striatus türlerininde takip edilmesi ve sonraki yıllarda olası popülasyonlarına karşı mücadele olanaklarının araştırılması gerekir.

Anahtar Kelimeler

Mısır, yaprakpiresi türleri, vektör, vakumlu böcek toplama aleti, Doğu Akdeniz Bölgesi

Destekleyen Kurum

Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

Proje Numarası

TAGEM-BS-13/12-03/01-02

Teşekkür

Bu çalışma birinci yazarın Yüksek Lisans tezinin bir bölümüdür. Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü tarafından TAGEM-BS-13/12-03/01-02 nolu projeyle desteklenmiştir. Çalışma Türkiye VI. Bitki Koruma Kongresinde poster özet olarak sunulmuştur. Cicadellidae familyasının 2013 yılı örneklerini teşhis eden; Prof. Dr. Hüseyin BAŞPINAR’a, 2014 yılı ile 2013 yılından kalan örnekleri tanılayan Prof. Dr. Ünal ZEYBEKOĞLU’na ve Asymmetresca decedens ile Empoasca decipiens türlerini tanılayan Prof. Dr. Şaban GÜÇLÜ’ye teşekkür ederiz.

Determination of Cicadellidae (Hemiptera) species in the maize fields in Eastern Mediterranean region of Turkey

Öz

Aims: The aim of this study is to determine the pest species belonging to the Cicadellidae family in the first and second crop maize fields in Adana, Osmaniye, Mersin and Hatay provinces in the Eastern Mediterranean Region.

Methods and Results: This study was conducted in the main and second crop corn cultivation areas in Adana, Mersin, Osmaniye and Hatay provinces in the Eastern Mediterranean Region between 2013-2014. The samplings were absorbed for 60 seconds each by the vacuum insect machine (D-Vac) at five different points of each field. The leafhoppers were sampled in a total of 236 fields in three phenological periods as vegetative, generative and ripening in the first and second crop cultivation areas of corn plant.

Conclusions: At the end of the study, 32 species belonging to 5 subfamilies of Cicadellidae (Hemiptera) family were determined. Two of the species belong to Agalliinae, one to Dorycephalinae, one to Hecalinae, six to Typhlocybinae and 22 to Deltocephalinae. Distribution of species by provinces 23 species belonging to three subfamilies in Adana, 22 species belonging to three subfamilies in Osmaniye, 19 species belonging to three subfamilies in Mersin and 20 species belonging to five subfamilies in Hatay were determined.

Significance and Impact of the Study: Cicadellidae species identified in the study, Asymmetropteryx pictilis (Stal, 1853), Allygus provincialis (Ferrari 1882) and Cicadula (Cypherana) intermedia (Boheman, 1845) species is the first record for the fauna of Turkey. The most collected sample in the region causes swelling, gall, stunting in growth as a result of the fact that C. bipunctella is a virus vector and the chemical secretion secreted during feeding. Therefore, it is predicted that this species may cause economically important yield losses in corn in the coming years. Along with C. bipunctella, Circulifer haematoceps, Neoaliturus fenestratus, Psammotettix striatus species known as virus vector should also be followed and the possibilities of struggle against possible populations should be investigated in the following years.

Anahtar Kelimeler

Maize, leafhopper species, vector, D-Vac, Eastern Mediterranean Region

Proje Numarası

TAGEM-BS-13/12-03/01-02

Kaynakça

• Alaoğlu Ö, Ercan B, Sade B, Soylu S, Öztemiz S, Patla Ç, Güneş A, Fidan H, Uysal M, Tezel M (2007) Zyginidia sohrab Zachvatkin (Hemiptera: Cicadellidae)’ın mısır (Zea mays L) bitkisinde popülasyon gelişimi ile yoğunluğunun verim ve verim öğeleri üzerine etkileri. Bahri Dağdaş Araştırma Enstitüsü. Konya, Bitkisel Araştırma Dergisi (2007) 1: 8–17
• Anonim (2018) Konularına göre istatistikler, Bitkisel üretim istatistikleri. www.tuik.gov.tr/ Türkiye İstatistik Kurumu. Devlet mah. Necatibey cad. no. 114 06650, Çankaya/ Ankara
• Anonim (2013) Oleo-Mac Bw300 marka yaprak toplama ve üfleme makinesi. Anadolu Ticaret. San. Tic. Lim. Şir., http://www.anadolutic.com.tr/ , Adana.
• Başpınar H, Uygun N, (1991b)Doğu Akdeniz Bölgesi turunçgil bahçelerindek Cicadellidae türleri üzerinde faunistik ve sistematik çalışmalar II. Türk. entomol. derg., 15 (3): 157-172.
• Başpınar H, Uygun N, (1991c) Doğu Akdeniz Bölgesi turunçgil bahçelerindeki Cicadellidae türleri üzerinde faunistik ve sistematik çalışmalar III. Türk. entomol. derg., 15 (4): 203-222.
• Başpınar H (1994) Some obvervations on dominant structure and population changes of Asymmetrasca decedens (Paoli) and Empoasca decipiens Paoli (Hem.,Cicadellidae) on different crops in Adana. Türk. Entomol. derg. 18(2): 71-76.
• Başpınar H, Öncüer C (2000) Aydın ilinde meyve bahçelerinde Cicadellidae (Homoptera) türlerinin saptanması. Türkiye IV. Entomoloji Kongresi Bildirileri, Aydın, 409-419.
• Bushing RW, Burton VF (1974) Leafhopper damage to silage corn in Colifornia. J. Econ. Entomol., 67: 656-658.
• Kaya K, Başpınar H (2019) Cicadellidae family species obtained from light trap in Hatay province and their population densities. MKU. Tar. Bil. Derg. 24(1) : 31-36
• Kılıç M, Sertkaya E (2019) Determination of Cicadellidae, Cixiidae and Delphacidae (Hemiptera) pest species on the vegetables of Solanaceae family in Hatay province of Turkey. MKU. Tar. Bil. Derg. 24(3) : 217-231
• Lodos N (1981) Maize pests ve their importance in Turkey. EPPO Bull.,11 (2): 87-89. Lodos N, Kalkandelen A (1983) Preliminary list of Auchenorrhyncha with notes on distribution ve importance of species in Turkey, XII. Family Cicadellidae: Typhlocybinae: Empoascini. Türk. Bit. Kor. Derg., 7: 153-165.
• Mutlu Ç, Sertkaya E, Güçlü Ş (2008a) Diyarbakır ili ikinci ürün mısır alanlarında Cicadellidae (Homoptera) familyasına bağlı önemli türlerin populasyon değişimleri Türkiye Entomoloji Dergisi, 32 (1): 21-32.
• Mutlu Ç, Sertkaya E, Güçlü Ş (2008b) Diyarbakır ili ikinci ürün mısır alanlarında bulunan Cicadellidae (Homoptera) türleri ve yayılış alanları. Türkiye Entomoloji Dergisi, 32 (4): 281-301.
• Nault LR (1980) Maize bushy stunt ve corn stunt: A comparison of disease symptoms, pathogen host ranges, ve vectors. Phytopathology,70: 659-662.
• Oman PW (1949) Nearctic Leafhoppers (Homoptera: Cicadellidae), a generic classification ve check list. Mem. Entomol. Soc. Washington, 3:1-253.
• Önder F, Tezcan S, Karsavuran Y, Zeybekoğlu Ü (2011) Türkiye Cicadomorpha, Fulgoromorpha ve Sternorrhyncha (Insecta:Hemiptera) Kataloğu (Kitap). http://www.entomoloji.org.tr/ .
• Seifers DL, Harvey TL (1989) Effect of Carbofuran on transmission of Maize Dwarf Mozaik Virus in sorgun mechanicalleye ve by the Aphids Schzaphis graminum. Plant Diseases, 73: 61-63.
• Yılmaz E, Karsavuran Y, Zeybekoğlu Ü (2009) Aydın, İzmir ve Manisa illeri mısır alanlarında belirlenen Cixiidae ve Delphacidae (Homoptera) familyalarına bağlı türler üzerinde araştırmalar. Türkiye Entomoloji Dergisi. 33 (1): 63-71