Sera işletmelerinde ortaya çıkan tarımsal atıkların neden olacağı çevre sorunlarının belirlenmesi ve çözüm önerileri

Yıl 2019, Cilt 24 Özel Sayı: 1st Int. Congress on Biosystems Engineering 2019, 51 - 60, 27.12.2019

Sedat Boyacı , Sinan Kartal

Öz

Amaç: Bu çalışmada, Antalya ili Kumluca ilçesinde bulunan sera işletmelerinde ortaya çıkan ve çevre üzerinde etkili olan kirletici faktörlerin (plastik örtü malzemeleri, kimyasal gübre ve ilaç kutuları, hasat sonrası atıklar ve damla sulama lateralleri) kullanım ömrü sonunda değerlendirilme şekli ve çevresel etkilerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür.
Yöntemler ve Bulgular: Bu amaçla 122 adet sera işletmesinde anketler yapılmıştır. Elde edilen bilgiler yardımıyla sera işletmelerinin %97.5’inin yan duvar ve çatıda örtü malzemesi olarak polietilen plastik kullanıldığı belirlenmiştir. Örtü malzemesinin kullanım ömrü sonunda %4.92 oranında yakıldığı veya çöp kutularına atıldığı belirlenmiştir. Isıtma yapılan seralarda yakıt türü olarak odun ve kömür kullanıldığı, bu yakıtlardan çıkan atıkların ise %61.02’sinin çöp kutularına, %38.98’inin ise sera dışında açık alanlara atıldığı belirlenmiştir. İşletmelerde kullanılan gübre poşetlerinin %47.45, ilaç kutularının ise %82.79 oranında çöp kutularına atıldığı veya yakıldığı belirlenmiştir. Budamadan çıkan bitkisel atıkların %95.90’ının ve hasattan çıkan atıkların ise %88.52’sinin doğaya ve atmosfere zarar verecek şekilde bertaraf edildiği belirlenmiştir. Işletmelerde kullanım ömrü sona eren damla sulama laterallerinin %6.56’sının yakıldığı ve çöp kutularına atıldığı belirlenmiştir.
Genel Yorum: Çalışma sonucunda, plastik ve bitkisel atıkların oluşturacağı çevresel kirliliğinin önüne geçilmesi amacıyla plastiklerin geri dönüştürülmesi, bitkisel atıkların kompostlaştırılması ve bölgede tarımsal atık toplama merkezlerinin oluştulması işletmelerde atıkların neden olacağı olumsuz çevresel etkilerin en aza indirilmesine katkı sağlayacaktır.
Çalışmanın Önemi ve Etkisi: Sera işletmelerinde biyolojik olarak parçalanabilir plastik malzemelerin yapımı için bilimsel araştırma çalışmalarının desteklenmesi çevre kirliliğinin azaltılması ve sürdürülebilir bir seracılık bakımından oldukça önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Sera, tarımsal atık yönetimi

Kaynakça

• Alkan M (2013) Biyoplastik malzeme kullanılarak yassı damla sulama borusunun geliştirilmesi. Doktora Tezi, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bil. Ens., Tarım Makinaları ABD, 77 s.
• Alkan Z (1977) Sera planlama ve inşa tekniği. Ege Üniversitesi. Müh. Bil. Fak. Denizli Ön Lisans Yüksek Okulu, Denizli, 205s.
• Anonim (2019) Türkiye Plastik Sektör İzleme Raporu. Retrieved September 10, 2019, from https://www.pagev.org/upload/files/PAGEV-PLASTI%CC%87KTR%202019-6-%20son.pdf
• Atilgan A, Oz H, Yilmaz HI, Uzer H (2014) Determination of current status in the resulting of waste materials from production of greenhouse and its environmental interaction. 13th International Scientific Conference Engineering For Rural Development, May 29-30, Jelgava, Latvia. Pp 120-125.
• Baytorun AN, Gügercin Ö (2015) Seralarda enerji verimliliğinin artirilmasi. Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi 30(2): 125-135.
• Boyacı S (2018) Environmental problems caused by agricultural wastes resulting from greenhouse and high tunnel cultivation and solution suggestions. Fresenius Environmental Bulletin 27(4):2510-2517.
• Briassoulis D, Babou E, Hiskakis M, Scarascia G, Picuno P, Guarde D, Dejean C (2013) Review, mapping and analysis of the agricultural plastic waste generation and consolidation in Europe. Waste Management & Research 31(12): 1262-1278.
• Briassoulis D, Hiskakis M, Babou E, Antiohos SK, Papadi C (2012) Experimental investigation of the quality characteristics of agricultural plastic wastes regarding their recycling and energy recovery potential. Waste Managemen 32(6): 1075-1090.
• Çerçioğlu M (2019) Sürdürülebilir atik yönetiminde sera atiklarinin kompost olarak değerlendirilmesi. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 33(1): 167-177.
• Çiçek, A. ve Erkan, O. 1996. Tarım Ekonomisinde Araştırma ve Örnekleme Yöntemleri. T.C. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 12, Ders Notları Serisi No: 6, Tokat, 118ss.
• Çıtak S, Sönmez S, Öktüren F (2006) The usage possibility of plant origin wastes in agriculture. Derim 23: 40-53.
• Emekli NY, Baştuğ R, Büyüktaş K (2007) Antalya ili Kumluca ilçesindeki seralarin mevcut durumu, sorunları ve uygun çözüm önerilerinin geliştirilmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 20(2):273-288.
• Gale U, Tüzel Y, Öztekin GB (2014) Properties of conventional greenhouse production in Kepez Township of Antalya. Turk J Agric Res 1: 68-77.
• Giuliano V, Teitel M, Pardossi A, Minuto A, Tinivella F, Schettini E (2010) Sustainable Greenhouse Systems. Sustainable Agriculture. ISBN: 978-1-60876-269-9. Nova Science Publishers, Inc.
• Güzey S (2015) Sera yetiştiriciliğinde kirletici faktörlerin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bil. Ens., Tarımsal Yapılar ve Sulama ABD, 68 s.
• Güzey S, Atılgan A (2015) Sera yetiştiriciliğinde kirletici faktörlerin belirlenmesi: Denizli ili örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 10(2): 22-33.
• Karaca C, Öztürk HH, Ekinci K (2016) Aydın İlinde Bitkisel Kökenli Tarımsal Biyokütle Potansiyeli ve Enerji Üretimi Amacıyla Değerlendirilmesi. 2. Ulusal Biyoyakıtlar Sempozyumu, Eylül 27-30, Samsun, Turkiye. pp. 47-56.
• Mugnozza GS, Sica C, Russo G (2011) Plastic materials in european agriculture: actual use and perspectives. J of Ag Eng 42(3): 15-28.
• Picuno P (2014) Innovative material and improved technical design for a sustainable exploitation of agricultural plastic film polymer. Plastics Technology and Engineering 53(10): 1000-1011.
• Picuno P, Sica C, Laviano R, Dimitrijevic A, Scarascia-Mugnozza G (2012) Experimental tests and technical characteristics of regenerated films from agricultural plastics. Polymer Degradation and Stability 97(9): 1654-1661.
• Saltuk B (2005) Mersin ili ve ilçelerinde bulunan plastik seralarin yapisal yönden incelenmesi ve geliştirilme olanaklari üzerine bir araştirma. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bil. Ens., Tarımsal Yapılar ve Sulama ABD, 79 s.
• Saltuk B (2019) Energy efficiency of greenhouse tomato production in turkey: a case of siirt province. Fresenius Environmental Bulletin 28(8): 6352-6357.
• Scarascia-Mugnozza G (1995) Sustainable greenhouse production in Mediterranean climate: a case study in Italy. Medit 6(4): 48-53.
• Sönmez S, Kaplan M, Orman Ş, Sönmez İ (2002) Antalya-Kumluca yöresinde domates seralarında hasat sonrası bitkisel atıklarla kaldırılan besin maddeleri miktarları ve bu atıkların değerlendirilmesi ile ilgili öneriler. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 15(1):19-25.
• Türkay C, Öztürk HH, Pınar H, Hocagil MM (2006) Anamur yöresindeki muz seralarinin yapisal ve işlevsel özellikleri. Alatarım 5(2): 17-22.
• von Zabeltitz C (1994) Effective use of renewable energies for greenhouse heating. Renewable Energy, 5(1-4): 479-485.
• Vox G, Loisi RV, Blanco I, Mugnozza GS, Schettini E (2016) Mapping of agriculture plastic waste. Agriculture and Agricultural Science Procedia 8: 583-591.
• Yaman K (2012) Bitkisel Atıkların Değerlendirilmesi ve Ekonomik Önemi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 12(2): 339-348.