Tüketicilerin gıda güvenilirliği konusunda farkındalıkları: Konya ili kent merkezi örneği

Yıl 2021, Cilt: 26 Sayı: 2, 316 - 325, 09.08.2021

Halime Keleş , Kübra Doruatlı Mevlüt Gül , Bektaş Kadakoğlu

https://doi.org/10.37908/mkutbd.841100

Öz

Amaç: Bu araştırmada, Konya ili merkez ilçelerinde (Selçuklu, Meram ve Karatay) yaşayan tüketicilerin sosyo-ekonomik özellikleri, gıda satın alırken etkili olan faktörlerin belirlenmesi, gıda güvenilirliği konusunda bilgi düzeylerinin ortaya konulması amaçlanmıştır.

Yöntem ve Bulgular: Araştırmanın ana materyalini Konya ili merkezinde 384 tüketiciden anket yoluyla toplanan veriler oluşturmuştur. Soru cevapları likert ölçeğinde alınmıştır. Çapraz tablolama ile veriler sunulmuş, bazı sosyo-ekonomik değişkenlerle gıda güvenilirliği bilgisi varyans analizi ile test edilmiştir. Araştırma bulgularına göre tüketicilerin önemli bölümü gıda güvenilirliği kavramını duymuştur. Ancak tüketicilerin yarısından fazlasının gıda güvenilirliği kavramını bildiği tespit edilmiştir. Gıda güvenliği kavramı ile ISO 9001’i bilinmesi, ambalaj üzerindeki bilgileri okunması, bireylerin eğitim durumu değişkenleri arasında istatistiki olarak bir ilişki bulunmaktadır.

Genel Yorum: Tüketicilerin uluslararası gıda güvenilirliği sertifikalarını bilmesi ve eğitim durumunun yükselmesi, gıda güvenilirliği bilgisini artırmaktadır.

Çalışmanın Önemi ve Etkisi: Tüketicilerin gıda güvenilirliği konusunda bilgi düzeyleri ve farkındalığı eğitim seviyelerinin artması ile iyileştirilebilecektir. Kamuoyunun farkındalık konusunda çalışmalarını bu yönde geliştirmesi önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Gıda güvenilirliği, tüketici, farkındalık, Konya

Awareness of consumers on food safety: the a case of Konya city center

Öz

Aims: In this research, it was aimed to determine the level of knowledge of consumers about food safety in Konya central districts (Selçuklu, Meram, and Karatay) and to develop recommendations based on this information. The aim of the project is to determine the socio-economic characteristics of consumers, the factors affecting food purchasing and their level of knowledge on food safety.

Methods and Results: The main material of the study consisted of data collected from 384 consumers in the center of Konya. Likert type scale was also used. Data were presented with cross-tabulation, and food safety information with some socio-economic variables were tested by variance analysis. According to the findings of the research, a significant number of consumers have heard the concept of food safety. However, it was found that more than half of the consumers knew the concept of food safety. There is a statistically significant relationship between the concept of food safety and the knowledge of ISO 9001, the information on the packaging, and the educational status of individuals.

Conclusions: Consumers’ knowledge of international food safety certificates and increasing educational level were increased food safety knowledge.

Significance and Impact of the Study: Consumers’ knowledge and awareness of food safety will be improved by increasing their education levels. It is important for the public to develop their work on awareness in this direction.

Anahtar Kelimeler

Food safety, consumer, awareness, Konya

Kaynakça

• Akpınar MG, Özkan B, Gül H (2007) Avrupa birliği gıda tüketim trendi. Dünya Gıda, 12: 75-79.
• Akpınar MG, Gül M (2010) Türkiye’de kentsel alanda hane halklarının su tasarrufuna yönelik tutumları, içme suyunda sağlık riski duyarlılıkları ve tüketim tercihlerinin belirlenmesi: Akdeniz Bölgesi örneği. TÜBİTAK Proje No: 108K606, Ankara, 155s.
• Asseal H (1992) Consumer Behavior and Marketing Action. PSW-Kent Publishing Company, New York University, Boston, USA. pp 747.
• Ataseven Y, Arısoy H, Köksal Ö (2012) Türkiye’de tarım politikalarının gıda güvencesi ve güvenliği açısından değerlendirilmesi. 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, Eylül 5-7, Konya, Türkiye. 174-181s.
• Atayata F (2013) Toplu yemek sektöründe sürdürülebilir gıda kalitesi ve gıda güvenliğinin sağlanması. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bil. Ens., Besin Hijyeni ve Teknolojisi ABD, 150 s.
• Dölekoğlu CÖ, Şahin A, Giray, FH (2015) Kadınlarda fonksiyonel gıda tüketimini etkileyen faktörler: Akdeniz illeri örneği, Tarım Bilim. Derg. 21: 572-584.
• Durmaz Dayılar Ö (2018) Gıda güvenliği kavramı bilinç düzeyinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bil. Ens., Veterinerlik Besin Hijyeni Ve Teknolojisi ABD, 99 s.
• Gül H, Kart FM, Gül M, Akpınar MG (2017) Bakery products consumption and consumers’ awareness in urban areas of Isparta city, Turkey. Sci. Pap. Ser. Man. Eco. Eng. in Agr. and Rur. 17: 137-146.
• Gül H, Özmen C, Ak Metin S, Gül M (2016) Isparta ilinde tüketicilerin bisküvi ürünleri tüketimi ve tercihleri. 12. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, Mayıs 25-27, Isparta, Türkiye. 1903-1912s.
• Gül M, Akpınar MG, Dağıstan E (2012a) Meyve suyu tüketimi konusunda toplumsal bilinç düzeyi ve optimum ürün tasarımının analizi: Akdeniz Bölgesi örneği. TÜBİTAK Proje No: 110K085, Ankara, 161s.
• Gül M, Akpınar MG, Dağıstan E (2012b) The analysis of households’ purchasing preferences for fruit juice in Turkey. JFAE. 10: 119-123.
• Gürer B, Akyol E (2018) Tüketicilerin bal tüketiminde gıda güvenilirliği bilincinin incelenmesi: Niğde ili örneği. Turk. Tarım Gıda Bilim Teknol. Derg. 6: 1303-1310.
• Gürsoy İba S (2013) Uluslararası güvenlik anlayışında gıda güvenliği anlayışında gıda güvenliği sorunsalı: Avrupa Birliği-Türkiye karşılaştırmalı analizi. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bil. Ens., Avrupa Birliği ABD, 242 s.
• Halaç E (2002) Gıda kalitesi ve gıda mevzuatı ile ilgili temel kavramlar ışığında Türk ve AB gıda mevzuatının karşılaştırılması. Akdeniz İİBF Dergisi, 2: 107-131.
• Kadim F, Ar H, Güçubuk B (2014) Gıda güvenilirliği açısından kırsal alandaki kadınlar ve aile çiftçiliğinin önemi. Ulusal Aile Çiftçiliği Sempozyumu, Ekim 30-31, Ankara, Türkiye. 261-267s.
• Karlı B, Bilgiç A, Miran B (2008) Consumers’ perceptions about genetically modified foods and their stated willingness-to-pay for genetically modified food labeling: evidences from Turkey. Southern Agricultural Economics Association Annual Meeting, February 2-6, Dallas, Texas, United States. pp 15.
• Koç B, Ceylan M (2009) Consumer‐awareness and information sources on food safety: A case study of Eastern Turkey. NFS. 39: 643-654.
• Kurtuluş K (1998) Pazarlama Araştırmaları. Avcıol Basım Yayın, Genişletilmiş Altıncı Baskı, İstanbul. 851s.
• Madenci AB, Türker S, Bayramoğlu Z, Eyiz V (2019) Tüketicilerin gıda güvenliğine yönelik tutum ve algılarını etkileyen sosyo-ekonomik faktörler: Konya ili örneği. HEAD. 1: 48-59.
• Onurlubaş E (2015) Tüketicilerin gıda güvenliği konusunda bilinç düzeylerinin ölçülmesi: Tokat ili örneği. Doktora Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bil. Ens., Tarım Ekonomisi ABD, 180 s.
• Onurlubaş E, Gürler AZ (2016) Gıda güvenliği konusunda tüketicilerin bilinç düzeyini etkileyen faktörler. JAFAG. 33: 132-141.
• Özdamar K (1999) Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi 1. Kaan Kitabevi 2. Baskı, No: 1, ISBN 975- 6787-00-7, Eskişehir. 535s.
• Sağdıç M, Gül M (2016) Dünyada tarım kaynaklı sorunlar. Bölüm 14. In: Günümüz Dünya Sorunları (Ed. Aydın F) Pegem Akademi Yayınları, 485-505s.
• Taşdan H, Albayrak M, Gürer B, Özer OO, Albayrak K, Güldal HT (2014) Geleneksel gıdalarda tüketicilerin gıda güvenliği algısı: Ankara ili örneği. 2. Uluslararası Davraz Kongresi, Mayıs 29-31, Isparta, Türkiye. 15s.
• Yılmaz Y, Semerci A, Tapkı N, Dağıstan E, Konuşkan DB (2015) Consumers’ knowledge, attitudes and behavior assessment about food safety: the case study of Hatay province of Turkey. TURJAF, 3: 672-679.