Hatay ili Arsuz ilçesi topraklarının besin elementi durumları ve bunların bazı toprak özellikleri ile ilişkileri

Yıl 2021, Cilt: 26 Sayı: 3, 586 - 599, 07.12.2021

Mehmet Yalçın , Kerim Mesut Çimrin

https://doi.org/10.37908/mkutbd.940809

Cited By: 2

Öz

Amaç: Hatay iline bağlı Arsuz ilçesi topraklarının bazı makro ve mikro besin elementi içeriklerinin belirlenmesi ve bunların bazı toprak özellikleri ile olan ilişkilerini ortaya koyarak, bölge topraklarının verimlilik durumlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Yöntem ve Bulgular: Çalışmada Hatay-Arsuz ilçesi topraklarını temsil edecek şekilde 0-30 cm derinlikten ve 70 farklı noktadan olmak üzere toplamda 70 adet yüzey toprak örneği alınmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; toprakların toplam N içerikleri % 0.03 ile % 1.02 arasında, yarayışlı P 0.14 ile 1.82 mg kg^-1; değişebilir K 102 ile 523 mg kg^-1; değişebilir Ca 2478-5472 mg kg^-1; değişebilir Mg 310 ile 1693 mg kg^-1; alınabilir Cu 0.65 ile 4.77 mg kg^-1; Fe 1.65 ile 18.72 mg kg^-1; Mn 1.38 ile 22.47 mg kg^-1 ve Zn 0.15 ile 1.71 mg kg^-1 arasında belirlenmiştir. Arsuz ilçesi toprakları % 2.86’sı N çok düşük, % 12.86’sı düşük, % 20.00’si orta, % 30.00’u yüksek, % 34.28’i ise çok yüksek durumdadır.

Genel Yorum: Çalışma alanı toprakların tamamında fosfor içeriği bakımından çok düşük düzeyde fosfor belirlenmiştir. Toprakların değişebilir potasyum içeriği yönünden bakıldığında % 47.15’i düşük, % 25.71’i orta, % 17.14’ü yüksek ve % 10.00’u ise çok yüksek düzeyde belirlenmiştir. Toprakların büyük bir çoğunluğunda alınabilir Zn ve Mn yönünden noksanlık belirlenirken, toplam N, alınabilir Ca, Mg, Cu, Fe ve içerikleri bakımından ise herhangi bir noksanlığa rastlanmamıştır. Toprakların alınabilir P ile KDK içerikleri, alınabilir Mg ile kum içerikleri, alınabilir Cu ve Fe ile pH ve kum içerikleri, alınabilir Mn ile pH ve kireç içerikleri ve alınabilir Zn ile pH değerleri arasında negatif önemli ilişkiler bulunmuştur. Toprakların alınabilir P ile silt içerikleri, değişebilir K ile tuz ve kil içerikleri, Ca ile kireç ve KDK değerleri, alınabilir Mg ile pH, tuz ve kil içerikleri, alınabilir Mn ve Zn ile kum ve KDK değerleri arasında ise pozitif önemli ilişkiler belirlenmiştir.

Çalışmanın Önemi ve Etkisi: Hatay ili Arsuz ilçesi topraklarının verimlilik durumları incelendiğinde toprakların alınabilir P, Zn ve Mn noksanlıklarının belirlendiği ve gübreleme ile mutlaka bu besin elementlerince desteklenmesi gerektiği ortaya çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Arsuz ilçesi, Toprak Özellikleri, Verimlilik

Nutrient status of Arsuz district soils of Hatay province and their relations with some soil properties

Öz

Aims: It was aimed to determine some the macro and micro nutrient concentration of the soils of Arsuz district of Hatay province and to evaluate the fertility status of the soils of the region by revealing their relationship with some soil properties.

Methods and Results: In the study, a total of 70 surface soil samples were taken from a depth of 0-30 cm and 70 different points, representing the lands of Hatay-Arsuz district. According to the results of the research, total N concentration of soils were determined between 0.03 % and 1.02 %, available P was determined between 0.14 and 1.82 mg kg^-1; exchangeable K was between 102 and 523 mg kg^-1; exchangeable Ca was found to be between 2478 and 5472 mg kg^-1; exchangeable Mg was determined between 310 and 1693 mg kg^-1; obtainable Cu was determined between 0.65 and 4.77 mg kg^-1; Fe between 1.65 and 18.72 mg kg^-1; Mn between 1.38 and 22.47 mg kg^-1 and Zn between 0.15 and 1.71 mg kg^-1. 2.86 % of the land of Arsuz district are very low in N, 12.86 % of it is low, 20.00 % of it is medium, 30.00 % of it is high, and 34.28 % of the land of the distirct is very high.

Conclusions: A very low level of phosphorus was determined in terms of phosphorus content in all the soils of the study area. In terms of exchangeable potassium content of soils, 47.15% was determined to be low, 25.71% medium, 17.14% high and 10.00% very high. While deficiencies in terms of available Zn and Mn were determined in most of the soils, no deficiencies were found in terms of total N, available Ca, Mg, Cu, Fe and their contents. It was found in the study that there were significant negative correlations between available P and CEC contents of soils, available Mg and sand contents, available Cu and Fe and pH and sand contents, available Mn and pH and lime contents, and available Zn and pH values. It was also determined that there were positive significant relationships between the available P and silt contents of soils, exchangeable K and salt and clay contents, Ca and lime and CEC values, available Mg and pH, salt and clay contents, obtainable Mn and Zn and sand and CEC values.

Significance and Impact of the Study: Considering the examined fertility conditions of the soils of Arsuz district of Hatay province, it is revealed that the deficiencies of the available P, Zn and Mn must be supported by fertilization.

Anahtar Kelimeler

Arsuz district, Soil Properties, Fertility

Kaynakça

• Anonymous (1992) Soil survey staff, procedures for collecting soil samples and methods of analysis for soil survey. Soil Surv. Invest. Rep. I. U.S. Gov. Print. Office, Washington D.C. USA.
• Atmaca B, Nalbant H (2020) Giresun ili Şebinkarahisar ilçesinde farklı topoğrafyalarda oluşmuş toprakların tarımsal özellikleri. Toprak Bil. ve Bitki Bes. Derg., 8(2) 145 – 156.
• Bayram SE (2019) Gediz havzası tütün tarımı yapılan toprakların bazı fiziksel-kimyasal özellikleri ile besin elementi içerikleri arasındaki ilişkiler. Turjaf, 7(11): 1917-1923.
• Bayram SE, Elmacı ÖL, Özden N (2019) Manisa-Akhisar yöresi biber (capsicum annuum) plantasyonlarının beslenme durumları. Jotaf, 16 (2): 144-155.
• Bilge MS, Yalçın M (2018) Hatay ili Kırıkhan-Reyhanlı bölgesi çayır - mera topraklarının pH, kireç ve organik madde içeriklerinin belirlenmesi. Imcofe V. Inter. Multidisciplinary Cong. of Eur. July 24-26, 2018 Barcelona-Spain, 156-163.
• Bouyoucos GJ (1952) A Recalibration of the hydrometer for making mechanical analysis of soil. Agronomy Journ., 43 (9): 434-438.
• Bozgeyik T, Çimrin KM (2020) Gaziantep ili Nizip ilçesi antepfıstığı ağaçlarının yaprak ve toprak örnekleri ile beslenme durumunun belirlenmesi. KSÜ Tar ve Doğa Derg., 23 (3): 722-732.
• Bremner JM, Mulvaney CS (1982) Nitrogen-Total. ın: page, a.l., miller, r.h., keeney, d.r (eds.), methods of soil analysis, Part 2. Chemical and Microbiological Properties. 2 nd ed., Agronomy, 9: 595-624.
• Çimrin KM (1996) Yüzüncü yıl üniversitesi kampüs alanı toprak profillerinde fosfor fraksiyonlarının dağılımı. Y.Y.Üniv. Fen Bil Enst, 80 s. (Basılmamış Doktora Tezi).
• Çimrin KM (2018) Gaziantep ili kiraz (prunus avium l.) bahçelerinin beslenme durumları. Adyutayam Derg., 6(2), 8-17, 2018.
• Çimrin KM (2020) Relationship between some soil characteristics and contribution on available phosphorus of inorganic phosphorus fractions in calcareous soils. MKU. Tar. Bil. Derg. 25(2) : 138-144. DOI: 10.37908/mkutbd.702342
• Çimrin K M, Boysan S (2006) Van yöresi tarım topraklarının besin elementi durumları ve bunların bazı toprak özellikleri ile ilişkileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi. Ziraat Fakültesi. Tar. Bil. Derg. (J. Agric. Sci.). 16(2): 105-111.
• Düzgüneş O, Kesici T, Kavuncu O, Gürbüz F (1987) Araştırma deneme metotları (istatistik metotları-II). Ankara Üni Zir Fak Yay:1021. Ankara. 381s.
• Doğan A, Erdal İ (2018) Burdur ili tahıl yetiştirilen toprakların verimlilik durumlarının belirlenmesi. Toprak Bil ve Bitki Bes Derg, 6(1): 39 – 45.
• Eren A (2019) Kızıltepe yöresinde buğday tarımı yapılan toprakların bazı verimlilik durumlarının belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Bil Araş Derg. (GBAD), 8 (1), 1-9.
• Horneck DA, Hart JM, Topper K, Koepsell B (1989) Methods of soil analysis used in the soil testing laboratory at Oregon State University. P 1-21. Agr. Exp. Sta. Oregon, USA.
• FAO (1990) Micronutrients assessment at the country level. An International Study (M. Sillanpaa, ed.) FAO Soil Bulletin 63. Published by FAO. Roma, Italy. 128 pp.
• Kacar B, Katkat V (1997) Tarımda fosfor. Bursa Ticaret Borsası yayınları No: 5, Uludağ Üniv. Basım Evi, Bursa, ISBN: 975-512-217-6
• Karaçal İ, Çimrin KM (1997) Yüzüncü yıl üniversitesi kampüs alanı toprak profillerinin Zn durumu ve bu elementin bazı toprak özellikleri ile ilişkileri. I. Ulusal Çinko Kong, 12-16 Mayıs, Eskişehir, 123-130,1997.
• Karaduman A, Çimrin KM (2016) Gaziantep yöresi tarım topraklarının besin elementi durumları ve bunların bazı toprak özellikleri ile ilişkileri. KSÜ Doğa Bil. Derg, 19(2), 117-129.
• Keleş Uzel N, Çimrin KM (2020) Gaziantep ili Nizip ilçesi zeytin bahçelerinin yaprak ve toprak örnekleri ile beslenme durumunun belirlenmesi. KSÜ Tar ve Doğa Derg, 23 (4): 1039-1053.
• Kovancı İ (1969) İzmir bölgesi tarla topraklarında nitrifikasyon durumu ve bunların bazı toprak özelliği ile olan ilişkisi üzerinde araştırmalar. Ege Üni Zir Fak Bitki Bes kürsüsü (basılmamış doçentlik tezi). İzmir.
• Lindsay W L, Norwell WA (1978) Development of a DTPA test for zinc. iron. manganese and copper. J. Soil Sci. Am., 42. 421-428.
• Nelson RE (1982) Carbonate and gypsum. methods of soil analysis part 2. chemical and microbiological properties second edition. Agronamy. No: 9 Part 2. Edition P: 191- 197.
• Nelson DW, Sommers LE (1982) Organic matter. methods of soil analysis part 2. chemical and microbiological properties second edition. Agronamy. No: 9 Part 2. Edition P: 574- 579.
• Olsen SR, Sommers EL (1982) Phosphorus availability indices. Phosphorus soluble in sodium bicarbonate. (Eds: A.L. Page, R.H. Miller, D.R. Keeney), Methods of Soils Analysis, Part II., Chemical and Microbiological Properties, p. 404-430.
• Öztürkmen AR, Ramazanoğlu E, Çiçek İC (2020) Şanlıurfa ili Suruç ilçesi topraklarının bazı özellikleri ve bitki besin elementi kapsamlarının belirlenmesi. BEÜ Fen Bil Derg., 9 (4): 1807-1815.
• Pizer NH (1967) Some advisory aspects soil potassium and magnesium. Tech. Bult., N. 14-184.
• Rhoades JD (1982) Cation exchange capacity. Methods of Soil Analysis Part 2. Chemical and Microbiological Properties Second Edition. Agronamy. No: 9 Part 2. Edition P: 149- 157.
• Uludağ B, Ağca N (2019) Arsuz ovası topraklarında potasyum fraksiyonlarının uzaysal dağılımının jeoistatistik yöntemlerle belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniv Tar Bil Derg., 24 (3):295-307, 2019.
• Ülgen N, Yurtsever N (1995) Türkiye gübre ve gübreleme rehberi (4. Baskı). T.C. Başbakanlık Köy Hiz Genel Müd Toprak ve Gübre Araş Ensti Müd Yay., Genel Yayın No: 209, Teknik Yayınlar No: T.66, 230 s.
• Sönmez F, Gülser F, Karaca S, Gökkaya TH (2018) Bolu abant izzet baysal üniversitesi araştırma alanları topraklarının bazı fiziksel ve kimyasal özelliklerinin belirlenmesi. Uluslararası Tarım ve Yaban Hay Bil Derg. (UTYHBD), 2018, 4(1): 68 – 78.
• Sumner ME, Miller WP (1996) Cation exchange capacity and exchange cations. In: Sparks, D.L. (Ed), Methods of Soil Analysis. Part 3, Chemical Methods: pp. 1201–1229. ASA and SSSA, Madison, WI, SSSA Book Series No: 5.
• Viets FG, Lindsay WL (1973) Testing soils for zinc. Copper. Managanese and iron. Soil Soc. Of Amer. Inc. Madison Wisconcin USA. 153-172.
• Yalçın M (2004) Amik ovası topraklarının temel kimyasal ve fiziksel özelliklerinin belirlenmesi. Mustafa Kemal Üni Fen Bil Ens Yüksek Lisans Tezi, 118 s.
• Yalçın M (2012) Amik ovasında tuzlulukla ilgili toprak özelliklerinin yersel ve zamansal değişiminin jeoistatistik yöntemlerle araştırılması. Mustafa Kemal Üni Fen Bil Ens Doktora Tezi. 146 s.
• Yalçın M (2020) Hatay ili Kırıkhan-Reyhanlı tarım topraklarının pH, kireç, organik madde ve KDK İçeriklerinin Belirlenmesi. ISPEC 2020: 4(3), 623-634.
• Yalçın M, Çimrin KM (2019a) Determination of molybdenum contents and relation of some heavy metals in the soil of meadow-pasture terraces between Kırıkhan-Reyhanlı. Turjaf, 7(1): 13-21, 2019.
• Yalçın M, Çimrin KM (2019b) Şanlıurfa-Siverek’te yaygın toprak gruplarının besin elementi durumları ve bunların bazı toprak özellikleri ile ilişkileri. KSÜ Tar ve Doğa Derg., 22(1):1-13.
• Yalçın M, Çimrin KM, Tutuş Y (2018) Hatay ili Kırıkhan –Reyhanlı bölgesi çayır-mera topraklarının besin elementi durumları ve bazı toprak özellikleri ile ilişkileri. KSÜ Tar ve Doğa Derg., 21(3):385-396.
• Yeter K, Yalçın M (2020) Hatay ili Kırıkhan-Kumlu bölgesi topraklarının pH, kireç ve organik madde içeriklerinin belirlenmesi. ISPEC 2020: 4(2), 285-293.