The effect of agricultural supports on the economic sustainability of livestock farms

Yıl 2024, Cilt: 29 Sayı: 2, 290 - 299, 12.08.2024

Faruk Çetin , Emine Olhan

https://doi.org/10.37908/mkutbd.1413840

Öz

The aim of this study was to reveal the effects of agricultural supports utilized by 121 livestock enterprises in Bolu province (Türkiye) on the economic sustainability of these enterprises. One of the objectives of agricultural supports is to ensure the economic sustainability of enterprises and to continue production. In the research region, the effect of agricultural supports on the sustainability of farms was investigated. The complete census method was used to determine the farms participating in the research and face-to-face questionnaire was used to collect the research data. SPSS package program was used in the evaluation of the data. The economic sustainability of the farms was accepted when the income of the farms examined was equal to or more than the sum of the depreciation expenses of the farm, the capital interest of the farm, the household expenditures of the farm and the production costs (excluding family labor wage provision). It was determined that the farms participating in the study obtained 79 004 TL agricultural income during the production period. It was calculated that the share of agricultural subsidies in agricultural income was 22.3%, which corresponded to 5.4% of business expenses. According to the research findings, it was determined that livestock farms are not economically sustainable without agricultural subsidies. According to the results obtained, the increase in the agricultural subsidies will contribute to the continuation of agricultural activities and economic sustainability depending on the increase in agricultural income of the farms.

Anahtar Kelimeler

Agricultural Supports, Livestock Farms, Agricultural Sustainability, Economic Sustainability, Agricultural Policies

Tarımsal desteklerin hayvancılık işletmelerinin ekonomik sürdürülebilirliğine etkisi

Öz

Bu çalışmanın amacı, Bolu ilinde yer alan 121 hayvancılık işletmesinin yararlandığı tarımsal desteklerin bu işletmelerin ekonomik sürdürülebilirliğine olan etkilerinin ortaya konulmasıdır. Tarımsal desteklerin amaçlarından biri, işletmelerin ekonomik olarak sürdürülebilirliğinin sağlanması ve üretime devam etmesidir. Araştırma bölgesinde tarımsal desteklerin işletmelerin sürdürülebilirliğine olan etkisi araştırılmıştır. Araştırmaya katılan işletmelerin belirlenmesinde tam sayım yönteminden ve araştırma verilerinin toplanmasında yüz yüze anket uygulamasından yararlanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS paket programı kullanılmıştır. İncelenen işletme gelirlerinin; işletmenin amortisman giderlerinin, işletmenin sermaye faizinin, işletmenin hane halkı harcamalarının ve üretim masraflarının (aile işgücü ücret karşılığı hariç) toplamına eşit veya fazla olması sonucunda işletmelerin ekonomik sürdürülebilirliklerinin olduğu kabul edilmiştir. Çalışmaya katılan işletmelerin üretim döneminde 79 004 TL tarımsal gelir elde ettikleri tespit edilmiştir. Tarımsal desteklemelerinin tarımsal gelir içerisinde ki payının %22.3 olduğu, bunun işletme masraflarının %5.4 oranına denk geldiği hesaplanmıştır. Araştırma bulgularına göre, tarımsal desteklemeler olmadan hayvancılık işletmelerinin ekonomik olarak sürdürülebilir olmadığı tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, tarımsal desteklemelerin artması, işletmelerin tarımsal gelirlerinin artmasına bağlı olarak tarımsal faaliyetlerin devam edebilmesine ve ekonomik sürdürülebilirliğin sağlanmasına katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tarımsal Desteklemeler, Hayvancılık İşletmeleri, Tarımsal Sürdürülebilirlik, Ekonomik Sürdürülebilirlik, Tarım Politikaları

Teşekkür

Bu çalışma Faruk ÇETİN tarafından Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı’nda yürütülen ‘’Tarımsal Desteklemelerin Hayvancılık İşletmelerinin Ekonomik Sürdürülebilirliğine Etkisi (Bolu İli Seben İlçesi Örneği)’’ isimli doktora tezinin (YÖK Tez No:10588267/ Tarih: 20.11.2023) sonuçlarının bir kısmını kapsamaktadır. Tez jürisinde bulunan Prof. Dr. F. Füsun TATLIDİL’e, Prof. Dr. Duygu AKTÜRK’e, Doç. Dr. Yener ATASEVEN’e ve Doç. Dr. Hasan ARISOY’a teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Açıl, A.F. (1977). Tarımsal ürün maliyetlerinin hesaplanması ve memleketimiz tarımsal ürün maliyetindeki gelişmeler. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları:665, Bilimsel Araştırma ve İncelemeler: 91, Şark Matbaası.
• Açıl, A.F., & Demirci, R. (1984). Tarım ekonomisi dersleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 880.
• Anonim (2006). Tarım Kanunu. 18.06.2006, No: 5488, Sayı: 26149, Cilt: 45. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5488.pdf
• Aras, A. (1956). Güneydoğu Anadolu’da arazi mülkiyeti ve işletme şekilleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 400.
• Ataseven, Y. (2016). Türkiye’de tarımsal destekleme politikaları: Genel bakış ve güncel değerlendirmeler. Çiftçi ve Köy Dünyası Dergisi, 375, 54-59.
• Bayramoğlu, Z., Oğuz, C., Arısoy H., & Karakayacı, Z. (2014). Türkiye’de Uygulanan Tarımsal Desteklerin Tarım İşletmelerinin Ekonomik Sürdürülebilirliğine Etkisi: Konya İli Örneği, Program Kodu: 1002. Proje No: 113K455.
• Beşen, T. (2017). Sinop ili Sarıkum gölü havzasında tarımsal sürdürülebilirliğin değerlendirilmesi. Yayınlanmış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Ankara.
• Binder, C.R., Steinberger, J., & Schmid, A. (2008). Sustainability solution space for the swiss milk value added chain: Combing LCA data with socio-economic indicators. Ecological Economics, 83, 210-220.
• Bülbül, M. (1979). Ordu İli Fındık İşletmelerinin Ekonomik Analizi ve Yeter Gelirli İşletme Genişliğinin Saptanması. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı.
• Van Cauwenbergh N., Biala, K., Bielders, C., Brouckaert, V., Franchois, L., Garcia Cidad, V., Hermy, M., Mathijs, E., Muys, B., Reijnders, J., Sauvenier, X., Valckx, J., Vanclooster, M., Van der Veken, B., Wauters, E., & Peeters, A. (2007). SAFE—A hierarchical framework for assessing the sustainability of agricultural systems. Agriculture, Ecosystems & Environment, 120 (2-4), 229-242.
• Chand, P., Sirohi, S., & Sirohi, S.K. (2015). Development and application of an integrated sustainability index for small-holder dairy farms in Rajasthan, India. Ecological Indicators, 56, 23-30.
• Çomaktekin, M.F. (2009). Tarımsal destekleme politikaları ve Türkiye’de uygulamalar (1990 ve sonrası dönem). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, T.C. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Demirci, R. (1978). Kırşehir Merkez İlçesi Hububat İşletmelerinde Optimal İşletme Organizasyonları ve Yeter Gelirli İşletme Büyüklüklerinin Saptanması Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zirai Ekonomi ve İşletmecilik Kürsüsü, Ankara.
• Demirdöğen, A., & Olhan, E. (2014). Türkiye ve Rusya tarımsal ticaretinin politika değişimi açısından değerlendirilmesi. Turkish Journal of Agricultural Economics, 20 (2), 101-111.
• Eraktan, G. (2001). Tarım politikası temelleri ve Türkiye’de tarımsal destekleme politikası. Uzel Yayınları.
• Erkuş, A., Bülbül, M., Kıral, T., Açıl, A.F., & Demirci, R. (1995). Tarım Ekonomisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları.
• Erkuş, A., & Demirci, R. (1996). Tarımsal İşletmecilik ve Planlama. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi.
• Garcia, J., Wiggins, S., Orozco, G., & Barradas, A. (2004). Economic sustainability at the farm level: A study on family milk production enterprises in Mexico. TeeMecuPex, 42 (1), 55-70.
• Gaytancıoğlu, Ö. (2009). Türkiye’de ve Dünyada Tarımsal Destekleme Politikası. İstanbul Ticaret Odası Yayınları.
• Gelir İdaresi Başkanlığı. (2022); Amortisman oranları. https://www.gib.gov.tr /fileadmin/user_ upload/Yararli_ Bilgiler/ amortisman_oranlari.pdf
• Gowda, M.C., & Jayaramaiah, K.M. (1998). Comparative evaluation of rice production systems for their sustainability. Agriculture, Ecosystems and Environment, 69 (1), 1-9.
• Goldman A. (1995). Threats to sustainability in African agriculture: Searching for appropriate paradigms. Human Ecology, 2 (33), 291-334.
• Kıral T., & Kasnakoğlu, H. (1999). Tarımsal Ürünler İçin Maliyet Hesaplama Metodolojisi ve Veri Tabanı Rehberi, Proje Raporu 1999-13, Yayın No: 37, Aralık, Ankara.
• Latruffe, L., Diazabakana, A., Bockstaller, C., Desjeux, Y., & Finn, J. (2016). Measurement of sustainability in agriculture: A review of indicators. Studies in Agricultural Economics, 118 (3), 123-130.
• Lutz, E. (1998). Agriculture and the Environment Perspectives on Sustainable Rural Development, World Bank.
• OECD (2007). Effective Targeting of Agricultural Policies: Best Practies for Policy Design and Implementation. www.oecd.org/publishing/corrigenda
• Onions, C.T. (Ed) (1964). The Shorter Oxford English Dictionary. Clarendan Press.
• Pezikoğlu F. (2006). Türkiye’de sürdürülebilir tarım uygulamaları ve yönlendirilmesi için gerekli politikaların belirlenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Bursa.
• Saifi, B., & Drake, L. (2008). A coevolutionary model for promoting agricultural sustainability. Ecological Economics, 65 (1), 24-34.
• Taştanoğlu, E. (2018). 1980 yılından sonra Türkiye’de uygulanan tarımsal politikalar ve tarımın ülke ekonomisindeki yeri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Zhen, L., & Routray, J.K. (2003). Operational indicators for measuring agricultural sustainability in developing countries. Environmental Management, 32 (1), 34-46.
• Waney, N.F.L., Soemarno, Y., Yuliaty, Y., & Polii, B. (2014). Developing indicators of sustainable agriculture at farm level. Journal of Agriculture and Veterinary Science, 7 (2), 42-53.