Effects of inorganic and organic fertilizer applications on yield and quality in Izmir oregano (Origanum onites L.)

Yıl 2025, Cilt: 30 Sayı: 1, 35 - 47

Gülcan Çelik , Elif Ferahoğlu , Saliha Kırıcı

https://doi.org/10.37908/mkutbd.1458527

Öz

This study was carried out to examine the effects of growing in open area, glasshouse, and plastic house on graft success and shoot growth in individuals obtained from the hybrid combination of Bursa Siyahı×Osmaniye02. In the study, Bursa Siyahı cultivar was used as rootstock in all three growing places and hybrid individuals were grafted to this rootstock with T budding. Budding take and bud sprout percentages (%), shoot diameter (mm) and shoot length (cm) values in different growing places were investigated. In the study, the highest budding take ratio was obtained from plastic house (97.95%). However, the highest budding sprout rate was found in open area (75.57%). The shoot diameter and length values differed according to the growing places. Open area grafts had the largest shoot diameter (22.82 mm) and shoot length (128.93 cm). In the plastic house, the shoot diameter was 16.21 mm and the shoot length was 84 cm, whereas the shoot diameter and length values in the glasshouse were determined as 13.83 mm and 100.13 cm, respectively. Shoot growth in hybrids in plastic house and glasshouse was faster in early spring than in the open field, but after June, shoot growth slowed down due to temperatures rising above 40°C in protected areas. The average shoot diameter growth had the highest value in October (17.03 mm) and November (17.54 mm) compared to other months.

Anahtar Kelimeler

origanum onites, organic fertilizer, yield, carcavrol

İzmir kekiği (Origanum onites L.)’inde inorganik ve organik gübre uygulamalarının verim ve kalite üzerine etkileri

Öz

Ülkemizde tarımı yapılan ve doğadan toplanan kekik türleri içerisinde en yüksek ihracat miktarına sahip olanı Origanum onites L. (İzmir kekiği)’dir. Origanum onites L.’de organik (solucan ve tavuk gübresi) ve inorganik (NPK) gübre uygulamalarının verim ve kalite unsurlarına etkileri Çukurova koşullarında araştırılmıştır. Araştırmada uygulamalara bağlı olarak bitki boyu 29.06-32.5 cm, yeşil herba verimi 105.94-164.99 kg da-1, drog herba verimi 51.94-81.11 kg da-1, drog yaprak verimi 34.58-58.33 kg da-1, drog yaprak oranı %66.46-71.8 kg da-1, uçucu yağ oranı % 3.6-4.0 arasında değişmiştir. Uçucu yağda ana bileşen karvakrol olup, %74.12-81.68 arasında değişmiştir. En yüksek drog herba (81.11 kg da-1) ve drog yaprak verimleri (58.33 kg da-1) tavuk gübresi uygulamasından ve en yüksek uçucu yağ oranı (% 4.0) ise solucan gübresi uygulamasından elde edilmiştir. Bununla beraber, en yüksek karvakrol oranı ise NPK uygulamasından elde edilmiştir. Böylece Çukurova koşullarında Origanum onites L. yetiştiriciliğinde yüksek verim elde etmek için solucan ve tavuk gübrelerinin yararlı olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

origanum onites, organik gübre, uçucu yağ, karvakrol

Kaynakça

• Anonim (2016). Türk Farmakopesi II Monograflar (I-N). T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu, s 1571.
• Anonim (2021). Adana Meteoroloji İşleri Bölge Müdürlüğü. https://adana.mgm.gov.tr/
• Anwar, M., Patra, D.D., Chand, S., Alpesh, K., Naqvi, A.A., & Khanuja, S.P.S. (2005). Effect of organic manures and inorganic fertilizer on growth, herb and oil yield, nutrient accumulation, and oil quality of French basil. Communications in Soil Science And Plant Analysis, 36 (13-14), 1737-1746.
• Askary, M., Behdani, M.A., Parsa, S., Mahmoodi, S., & Jamialahmadi, M. (2018). Water stress and manure application affect the quantity and quality of essential oil of Thymus daenensis and Thymus vulgaris. Industrial Crops and Products, 111, 336-344.
• Ateia, E.M., Osman, Y.A.H., & Meawad, A.E.A.H. (2009). Effect of organic fertilization on yield and active constituents of Thymus vulgaris L. under North Sinai conditions. Research Journal of Agriculture and Biological Sciences, 5 (4), 555-565.
• Avcı, A.B., & E. Bayram (2013). Geliştirilmiş İzmir kekiği (Origanum onites L.) klonlarının farklı ekolojik ürünlerin bazı tarımsal ve teknolojik ürünlerin belirlenmesi. Ege Ünivesitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 50 (1), 13-20.
• Avcı, A.B. (2017). Influence of chicken manure applications on the yield and the essential oil content of Origanum onites L. Indian Journal of Pharmaceutical Education and Research, 51 (3), 290-294.
• Aydeniz, A. & Brohi, A.R. (1991). Gübreler ve gübreleme. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 10, Ders Kitabı: 3, Tokat. 880 s.
• Bachman, G.R., & Metzger, J.D. (2008). Growth of bedding plants in commercial potting substrate amended with vermicompost. Bioresource Technology, 99 (8), 3155–3161.
• Bajeli, J., Tripathi, S., Kumar, A., Tripathi, A., & Upadhyay, R.K. (2016). Organic manures a convincing source for quality production of Japanese mint (Mentha arvensis L.). Industrial Crops and Products, 83, 603-606.
• Batıray, S., & Kan, Y. (2013). Konya ekolojik şartlarında yetiştirilen İzmir Kekiğinde (Origanum onites L.) farklı dozlarda uygulanan azot ve organik gübrelerin verim ve kalite özellikleri üzerine etkisi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 27 (1), 8-13.
• Baydar, H. (2002). Isparta koşullarında izmir kekiğinin (Origanum onites L.) verimi ve uçucu yağ kalitesi üzerine araştırmalar. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6 (2), 15-21.
• Baydar, H. (2016). Tıbbi ve aromatik bitkiler bilimi ve teknolojisi kitabı (Genişletilmiş 5. Baskı). Süleman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No:51. Isparta. 466 s.
• Bayram E. (1995). Geliştirilmiş İzmir kekiği (Origanum onites L.) hatlarında bazı agronomik ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 32 (3), 41-48.
• Ceylan, A., Otan, H., Polat, M., Bayram, E., Sarı, O., Özay, N., Kudat, S., Çarkcı, N., Oğuz, B., & Kıtıkı, A. (1994). Origanum onites L. (İzmir Kekiği) üzerinde agroteknik araştırmalar. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Menemen-İzmir.
• Ceylan A., Vömel A., Kaya N., & Niğdeli, E. (1988). İzmir Kekiği (Origanum smyraeum L.)’nin adaptasyonu ve islahı üzerinde araştırmalar. I. Orman Tali Ürünleri Sempozyumu, Haziran 14-16, Ankara,1-14.
• Ceylan, A. (1997). Tıbbi bitkiler-II (Uçucu yağ bitkileri), Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayını, Bornova-İzmir, 306 s.
• Chandel, S., Desai, B.S., Jha, S.K., Sinha, S.K., Patel, D.P., & Kumar, N. (2024). Role of organic and inorganic fertilizers in enhancing biomass yield and eugenol content of ornamental basil (Ocimum gratissimum L.). Heliyon, 10 (10), e30928.
• Çakmakçı, R., Haliloğlu, K., Türkoğlu, A., Özkan, G., Kutlu, M., Varmazyari, A., ... & Bocianowski, J. (2023). Effect of different Plant Growth-Promoting Rhizobacteria on biological soil properties, growth, yield and quality of oregano (Origanum onites L.). Agronomy, 13 (10), 2511.
• Çalışkan, T., Maral, H., Prieto, L.M.V.G., Kafkas, E,. & Kırıcı, S. (2017). The influence of different drying methods on essential oil content and composition of peppermint (Mentha piperita L.) in Çukurova conditions. Indian Journal of Pharmaceutical Education and Research, 51 (3), 518-521.
• Çığ, A., Bademkıran, F., & Türkoğlu, N. (2018). Nergis (Narcissus cv. 'royal connection') bitkisinin gelişimi üzerine katı ve sıvı solucan gübresi dozlarının etkileri. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 5 (4), 676-684.
• Çürük, U., Işık, M., Ferahoğlu, E., Kırıcı, S., & Ortaş, İ. (2020a). Effect of organic and inorganic fertilizer applications on buckwheat yield and micro element nutrition. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, 8 (sp1), 145-149.
• Çürük, U., Işık, M., Ferahoğlu, E., Kırıcı, S., & Ortaş, İ. (2020b). Organik ve inorganik gübre uygulamalarının karabuğdayda kök gelişimine etkisi. Toprak Su Dergisi, Özel Sayı, 41-45, https://doi.org/10.21657/topraksu.693276
• Dobhal, P., Purohit, V.K., Chandra, S., Rawat, S., Prasad, P., Bhandari, U., ... & Nautiyal, M.C. (2024). Climate-induced changes in essential oil production and terpene composition in Alpine aromatic plants. Plant Stress, 12, 100445.
• Dinç, E. (2014). Sater (Satureja hortensis L.) bitkisinde inorganik ve organik gübre uygulamalarının verim ve bazı kalite unsurlarına etkileri. [Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü]. https://acikerisim.nku.edu.tr/xmlui/handle/20.500.11776/513. (Erişim tarihi:10.06.2024).
• Fallah, S., Ghanbari-Odivi, A., Rostaei, M., Maggi, F., & Shahbazi, E. (2024). Improvement of production and quality of essential oils in multi-cut peppermint (Mentha x piperita L.) through eco-friendly fertilizers in the semi-arid highlands. Industrial Crops and Products, 216, 118801.
• Ferahoğlu, E., Çürük, U., Çoğalan, D., Kırıcı, S., & Çakan, H. (2022). Çukurova koşullarında yetiştirilen Origanum türlerinin uçucu yağ oranları ve bileşenlerinin belirlenmesi. Turkish Journal of Biodiversity, 5 (2), 75-85.
• Güngör, F.U., Bayraktar, N., & Kaya, N.D. (2005). Geliştirilmiş İzmir Kekiği Origanum onites L. klonlarının kula şartlarında tarımsal ve kalite yönünden karşılaştırılması. Journal of Agricultural Sciences, 11 (02), 196-200.
• Gürtunca, R. (2011). Trakya koşullarında bazı kekik (Origanum spp.) genotip ve çeşitlerinin verim ve kalite unsurlarının belirlenmesi. [Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü]. https://hdl.handle.net/20.500.11776/962 (Erişim tarihi:3.06.2024).
• Hendawy, S.F., & Khalid, K.A. (2011). Effect of chemical and organic fertilizers on yield and essential oil of chamomile flower heads. Medicinal and Aromatic Plant Science and Biotechnology, 5 (1), 43-48.
• Isazadeh Hajagha, R., Kirici, S., Tabrizi, L., Asgharzadeh, A., & Hamidi, A. (2017). Evaluation of growth and yield of purple coneflower (Echinacea purpurea L.) in response to biological and chemical fertilizers. Journal of Agricultural Science, 9 (3), 160-171.
• Isazadeh Hajagha, R., Tabrizi, L., Kafkas, E., & Kırıcı, S. (2019). Evaluation of antioxidant activity and some secondary metabolites of purple coneflower (Echinacea purpurea L.) in response to biological and chemical fertilizers. Journal of Agricultural Science, 11 (17),1-10.
• Kaçar, O., Göksu, E., & Azkan, N., (2006). İzmir Kekiği (Origanum onites L.)’ nde farklı sıklıkların bazı agronomik ve kalite özellikleri üzerine etkisinin belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2 (21), 51- 60.
• Kan, Y., Altun, L., Arslan, S., Kartal, M., & Endes, Z. (2005). Farklı dozlarda uygulanan organik gübrenin İzmir kekiği (Origanum onites l.)’nin verim ve kalitesi üzerine etkisi. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, Antalya, Türkiye. 1, 497-500.
• Katar, N., & Katar, D. (2020). Eskişehir ekolojik koşullarında farklı hasat dönemlerinin İzmir kekiği (Origanum onites l.)’nin uçucu yağ oranı ve bileşenleri üzerine etkisi. Turkish Journal of Agricultural Engineering Research, 1 (2), 441-451.
• Kaya, D.A., İnan, M., Giray, E.S., & Kirici, S. (2012). Diurnal, ontogenetic and morphogenetic variability of Lavandula stoechas L. ssp. stoechas in East Mediterranean region. Revista De Chimie, 63 (8), 749-753.
• Kırıcı, S., Mert, A., & Ayanoğlu, F. (1997). Hatay ekolojisinde azot ve fosfor’un kişniş (Coriandrum sativum)’de verim değerleri ile uçucu yağ oranlarına etkisi. II. Tarla Bitkileri Sempozyumu, 22-25 Eylül, Samsun. 347- 351s.
• Kırman, H. (1993). Geliştirilmiş izmir kekiği (Origanum onites L.) hatlarının bazı agronomik ve kalite özelliklerinin belirlenmesi üzerinde araştırma. [Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü], 61 s, İzmir.
• Latifi, M., Kheiry, A., Razavi, F., & Sanikhani, M. (2024). Influence of vermicompost and nitrogen treatments on the enhancement of morphophysiological traits and essential oil composition of spearmint (Mentha spicata l.) for double harvesting seasons. Journal of Medicinal Plants and By-Products, 1-11. https://doi.org/10.22034/jmpb.2024.363701.1613
• Maral, H., & Kırıcı, S., (2023). Some yield and quality properties of endemic origanum husnucan-baserii grown in different ecological conditions. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 20 (2), 243-253.
• Ndzingane, T.S., Masarirambi, M.T., Nxumalo, K.A., Kunene, E.N., Earnshaw, D.M., Mpofu, M., ... & Sihlongonyana, S. (2022). Effects of organic fertilizers on growth, yield and nutritional content of sweet basil (Ocimum basilicum L.). Advancement in Medicinal Plant Research, 10 (1), 1-16.
• Ninou, E.G., Paschalidis, K.A., Mylonas, I.G., Vasilikiotis, C., & Mavromatis, A.G. (2017). The effect of genetic variation and nitrogen fertilization on productive characters of Greek oregano. Acta Agriculturae Scandinavica, Section B—Soil & Plant Science, 67 (4), 372-379.
• Oflaz, S., Kürkçüoğlu, M., & Baser, K.H.C. (2002). Origanum onites ve Origanum vulgare subsp. hırtum üzerinde farmakognozik çalışmalar. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı, 29-31 Mayıs, Eskişehir, Türkiye. 252-258s.
• Oğuz, I.K.(2014). Doğadan toplanan ve farklı gübre uygulamaları ile yetiştiriciliği yapılan İzmir kekiği (Origanum onites L.) bitkisinin uçucu yağ bileşenleri, bitkisel besin maddeleri ve nitrat içeriklerinin değerlendirilmesi. [Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü]. http://acikerisim.akdeniz.edu.tr:8080/ xmlui/handle/123456789/2353 (Erişim tarihi:10.06.2024).
• Oğuz, I.K., & Kaplan, M. (2023). Effect of different natural habitats on the variation in essential oil components of Origanum onites L. Mediterranean Agricultural Sciences, 36 (2), 95-100.
• Otan, H., Sarı, A.O., Ceylan, A., Bayram, E., Özay, N., & Kaya, N. (1994). Batı Anadolu florasında yayılış gösteren Origanum onites L. (İzmir kekiği) populasyonlarında bazı kalite özellikleri. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-29 Nisan, İzmir,Türkiye. 146-149s.
• Özbek, H., Dinç, U., & Kapur, S. (1974). Çukurova Üniversitesi yerleşim sahası topraklarının detaylı temel etüt ve haritası, Ç.Ü. Zir. Fak. yay. No: 23, Adana, 149 s.
• Pirigharnaei, M., Zare, S., Heidary, R., Khara, J., Emamali Sabzi, R., & Kheiry, F. (2011). The essential oils compositions of Iranian Oregano (Origanum vulgare L.) populations in field and provenance from Piranshahr district, West Azerbaijan province, Iran. Avicenna Journal of Phytomedicine, 1 (2), 106-114.
• Rachid, A., Mohamed, E., Zohr, A., Badr, F., & Yahya, K. (2014). The use of composted poultry manure as an organic amendment: effects on soil physicochemical properties and Mentha spicata L. yield. International Journal of Advanced Research, 2 (11), 1109-1119.
• Ribeiro, F.N.S., Rocha, T.T., Medeiros, A.P.R., Germano, C.M., Assis, R.M.A.D., Carvalho, A.A.D., ... & Pinto, J.E.B.P. (2024). Manure application enhances the biomass production, phytochemical contents, antioxidant, and essential oil of Lippia dulcis. Revista Ciência Agronômica, 55, e20238873.
• Sağlam, B. (2005). Organik gübre ile ontogenetik ve diurnal varyebilitenin labiatae familyasına ait bazı bitkilerde (Origanum onites L., Melissa officinalis L., Thymus praecox) verim ve önemli kalite özelliklerine etkisi. [Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü] 70s, Samsun.
• Sütçüler, E. (2006). Gerçek zamanlı video görüntülerinden yüz bulma ve tanıma sistemi. (Tez No: 182842) [Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü]. Istanbul.
• Sönmez, Ç. (2019). Effect of different harvest times on some yield and essential oil characteristics in Origanum onites L. Turk Journal of Field Crops, 24 (1), 106-110.
• Stevens, J.P. (2002). Applied multivariate statistics for the social sciences, New Jersey Lawrence Erlbaum Associates, Erlbaum.p.699.
• Taban, S., Şahin, Ö., & Tarım, G.G. (2016). Gübre kullanımının öyküsü. Ankara Üniversitesi açık ders malzemeleri. https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/98023/mod_resource/content/0/G%C3%BCbre%20Kullan%C4%B1m%C4%B1n%C4%B1n%20%C3%96yk%C3%BCs%C3%BC.pdf by 10 Haziran, 2024.
• Taban, S., Turan, M.A., & Katkat, A.V. (2013). Tarımda organik madde ve tavuk gübresi. Tavukçuluk Araştırma Dergisi, 10 (1), 9-13.
• Tekdemir, A., & Kırıcı, S. (2021). Mentha spicata L.’da farklı organik gübre uygulamaların verim ve kaliteye etkisi. Ç.Ü. FBE Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 40 (3), 64-71.
• Thompson, J.D., Chalchat, J.C., Michet, A., Linhart, Y.B., & Ehlers, B. (2003). Qualitative and quantitative variation in monoterpene co-occurrence and composition in the essential oil of Thymus vulgaris chemotypes. Journal of Chemical Ecology, 29, 859-880.
• Toaima, W.I.M., Hamed, E.S., & Abd El-Aleem, W.H. (2023). Evaluation of Turkish oregano (Origanum onites L.) under organic farming system. Plant Science Today, 10 (2), 272-280.
• Tokul, H.E., & Bayram, E. (2022). Effects of different levels of water and nitrogen applications on the yield and quality of oregano (Origanum onites L.). Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 59 (4), 579-589.
• TUİK (2024). Bitkisel üretim istatistikleri. Retrieved from https://biruni.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zuln by 16 Haziran, 2024.
• Yaldız, G., Çamlıca, M., Özen, F., & Eratalar, S.A. (2019). Effect of poultry manure on yield and nutrient composition of sweet basil (Ocimum basilicum L.). Communications In Soil Science and Plant Analysis, 50 (7), 838-852.
• Yıldırım, C.D., Ferahoğlu, E., & Kırıcı, S. (2024). Aslan kuyruğu (Leonurus cardiaca L.)’nda farklı biçim zamanlarının verim ve kalite üzerine etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 29 (2), 474-485.