Tıbbi ve Aromatik Bitki Yetiştiriciliği ve Dış Ticareti: Hatay İli Örneği

Yıl 2016, Cilt: 21 Sayı: 2, 0 - 0, 08.12.2016

Ahmet Duran Çelik Aykut Gül

Öz

Tıbbi ve aromatik bitkilerin özellikle ilaç ve gıda sanayi hammaddesi olmak üzere dünyada geniş bir pazarı bulunmaktadır. Türkiye ve benzer özellik gösteren Hatay ili coğrafi konumu ve iklim özelliklerinden ötürü zengin bir tıbbi ve aromatik bitki florasına sahip olup, Türkiye’de bugüne kadar kayıtlı 2.282, Hatay ilinde ise 300 civarında endemik bitki türü bulunmaktadır. Tıbbi ve Aromatik bitkilerin dünya geneli pazar değeri yıllık 60 milyar $ civarındadır. Türkiye, 2013 yılı itibari ile tıbbi ve aromatik bitki ihracatından 141 milyon dolar gelir elde etmiş olup, 22 milyon dolar ithalat gerçekleştirmiştir. Sektörün başlıca sorunları, bitkilerin bilinçsizce doğadan toplama yoluyla elde edilmesi, kültürünün yeterince yapılmaması ve pazarlamada yaşanılan sıkıntılardır. Bu çalışmada, Dünya’da, Türkiye’de ve Hatay ili özelinde tıbbi ve aromatik bitki yetiştiriciliğinin genel durumu, kullanım alanları ve dış ticaretine değinilmiştir. 

Kaynakça

• Anonim, 2012. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Sektör Raporu. Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı.
• Anonim, 2015. Hatay İli Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Eylem Planı (2015-2019).
• Arslan N, Baydar H, Kızıl S, Karık Ü, Şekeroğlu N. ve Gümüşçü A. 2015.
• Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Üretiminde Değişimler ve Yeni Arayışlar. Türkiye Ziraat Mühendisliği VIII. Teknik Kongresi, 483-507.
• Bayram E, Kırıcı S, Tansı S, Yılmaz G, Arabacı O, Kızıl S ve Telci D. 2010. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Üretiminin Arttırılması Olanakları. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII.Teknik Kongresi Bildiriler Kitabı , 11-15 Ocak, ANKARA, 437-456.
• Farnsworth NR, Akerele O, Bingel AS, Soejarto D D and Guo Z, 1985. Medicinal Plants in Therapy. Bulletin of the World Health Organization, 63 (6): 965-981.
• Kırıcı S, 2015. Türkiye’de Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Genel Durumu. TÜRKTOB, Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi, Yıl:4, Sayı:15, Ankara.
• Kumar SA, 2009. Plants-Based Medicines in India.
• http://pib.nic.in/feature/feyr2000/fmay2000/f240520006.html. Erişim Tarihi: 13.04.2016.
• Lange D, 2004. Medicinal and Aromatic Plants: Trade, Production, and Management of Botanical Resources. XXVI IHC – Future for Medicinal and Aromatic Plants: 177-197.
• Lange D, 1998. Europe's Medicinal and Aromatic Plants: Their Use, Trade and Conservation. TRAFFIC International, Cambridge, UK.
• Lubbe A and Verpoorte R, 2011. Cultivation of Medicinal and Aromatic Plants for Specialty Industrial Materials. Industrial Crops and Products 34: 785–801.
• İlçim A, 2014. Hatay’ın Sessiz Güzelleri 900 Yabani Bitki, Hatay Bitki Envanteri. Hatay Valiliği.
• Özhatay N, 2008.Türkiye’nin 122 Önemli Bitki Alanı. WWF Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı).Mas Matbaacılık A.Ş.
• Özkan G, 2014. Fitoterapi – Homeopati ve Türkiyedeki uygulamaları. II. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Sempozyumu Bildiri Kitabı (23–25 Eylül 2014 Yalova) : 1-8.
• Schippmann U, Leaman L J and Cunnigham AB, 2002. Impact of Cultivation and Gathering of Medicinal Plants on Biodiversity: Global Trends and Issues. 12-13 October 2002. Inter-Departmental Working Group on Biological Diversity for Food and Agriculture, Rome.