Hatay ili marul (Lactuca sativa L.) ekim alanlarında görülen önemli hastalık etmenleri, zararlı ve yabancı ot türleri ve yaygınlık durumları

Yıl 2017, Cilt: 22 Sayı: 1, 23 - 33, 30.06.2017

Soner Soylu , Erdal Sertkaya , İlhan Üremiş , İ. Adem Bozkurt , Şener Kurt

Öz

Bu çalışmada 2015
ve 2016 yetiştirme sezonunda Hatay ilinin önemli marul (Lactuca sativa L.) yetiştiriciliği yapılan alanlarında rastgele
seçilmiş tarlalarda erken dönem fide ile hasat dönemlerinde sorun olan hastalık
etmeni, zararlı ve yabancı ot türlerinin tanılanması ve yaygınlık durumları
belirlenmiştir. Tipik hastalık belirtileri gösteren bitki örneklerinden yapılan
izolasyonlar sonucunda Sclerotinia
sclerotiorum, Botrytis cinerea, Golovinomyces cichoracearum ve Bremia lactucae en sık karşılaşılan
fungal etmenler olarak belirlenmiştir. Pectobacterium
carotovorum subsp. carotovorum ve
Enterobacter cloacae, kök bölgesinde
yumuşak çürüklük belirtilerine, Xanthomonas
campestris pv. vitians ise
yapraklarda lekelere neden olan bakteriyel hastalık etmenleri olarak
belirlenmiştir. Viral etmenlerden marul iri damar virüsü (Mirafiori lettuce big vein virüs) sadece 1 tarlada gözlenmiştir. Sörveyler
sonucunda yaprak bitleri (Aphis gossypii,
Myzus persicae), trips (Thrips
tabaci, Frankliniella occidentalis), yaprak pireleri (Empoasca decipiens, Asymetresca decedens), beyazsinek (Bemisia tabaci) ve yaprak kurtları (Spodoptera littolaris ve Helicoverpa armigera) yetiştiricilikte değişen
oranlarda karşılaşılan zararlı böcek türleri olarak belirlenmiştir.
Zararlıların üretim alanlarındaki zarar düzeyleri türlere göre değişiklik
göstermekle birlikte daha çok ilkbahar döneminde belirlenmiştir. Salyangoz
zararı ise daha çok erken ilkbaharda görülmüştür. Yapılan sörveyler sonucunda
24 bitki familyasına ait 59 adet yabancı ot türü belirlenmiştir. Ek olarak, sahip
oldukları yabancı ot tür sayılarına göre en yaygın 5 familya: Poaceae (14),
Asteraceae (12), Leguminosae (4), Caryophyllaceae ve Amaranthaceae (3)
kaydedilmiştir. Sörveylerde belirlenen yabancı ot türlerinin 42 tanesinin
rastlama sıklığı % 12.5’un üzerinde olurken ilk sıraları Avena sterilis, Sinapis arvensis, Amaranthus retroflexus, Convolvulus
arvensis ve Chenopodium album almıştır.

Anahtar Kelimeler

Marul, Hatay, Hastalıklar, Zararlılar, Yabancı otlar, yaygınlık

Kaynakça

• Ahmad F, Babalola OO and Tak HI, 2012. Potential of MALDI-TOF mass spectrometry as a rapid detection technique in plant pathology: identification of plant-associated microorganisms. Anal. Bioanal. Chem. 404: 1247–1255.
• Anonim 2016. TUİK, Bitkisel Üretim İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=45
• Aysan Y, Sahin S, Ulke G, Sahin F. 2003. Bacterial rot of lettuce caused by Pseudomonas cichorii in Turkey. Plant Pathol. 52: 782
• Ayyıldız Y ve Atlıhan R, 2006. Balıkesir ili sebze alanlarında görülen yaprakbiti türleri ve doğal düşmanları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 16: 1-5
• Bruehl GW, 1987. Soilborne Plant Pathogens. Macmillan, New York.
• Chitrampalam P, Figuli PJ, Matheron ME, Subbarao KV and Pryor BM, 2008. Biocontrol of lettuce drop caused by Sclerotinia sclerotiorum and S. minor in Desert Agroecosystems. Plant Dis. 92: 1625–1634.
• Çıkman E, Çömlekçioğlu N, Yücel A ve Cihangir E, 2006. Şanlıurfa koşullarında marul (Lactuca sativa L.)’da Chromatomyia horticola Goureau ve Liriomyza trifolii (Burgess) (Diptera: Agromyzidae)’nin zarar durumunun belirlenmesi. VI.Sebze Tarım Sempozyumu Bildirileri, (Kahramanmaraş, 19-22 Eylül 2006).
• Çimen İ, Turgay B and Pirinc V, 2010. Effect of solarization and vesicular arbuscular mychorrizal on weed density and yield of lettuce (Lactuca sativa L.) in autumn season. African J. Biotechnol. 9: 3520-3526.
• Dixon GR, 1984. Vegetable Crop diseases. Macmillan, London.
• Janse JD, 1991. Pathovar discrimination within Pseudomonas syringae subsp. savastanoi using whole-cell fatty acids and pathogenicity as criteria. Syst. Appl. Microbiol. 13: 79–84.