Türkiye Arıcılığının Genel Durumu ve Geleceğe Yönelik Beklentiler

Yıl 2017, Cilt: 22 Sayı: 2, 107 - 118, 04.12.2017

Arif Semerci

Öz

Hayvansal üretimin önemli bir alt dalı olan arıcılık dünyada olduğu gibi
Türkiye’de de önemli bir gelir kaynağıdır. Arıcılık faaliyetini önemli kılan
asıl unsur ise faaliyet sonucunda elde edilen ürünlerden ziyade polinasyon
yoluyla bitkisel üretimin ve çeşitliliğin devam etmesine verdiği katkıdır. Bu çalışmada genel olarak Türkiye’de arıcılık faaliyetinin mevcut
durumunu değerlendirilmiştir. Türkiye, 107bin tonluk üretimiyle dünya bal
üretiminde Çin’in ardından ikinci sırada yer almaktadır. Çin yıllık bal üretiminin
ortalama %25’ini ihraç ederek 250milyon$ gelir elde etmesine rağmen, Türkiye
bal üretiminin sadece %3,8’ini dış pazarda değerlendirebilmektedir. Çalışmada
Türkiye’de koloni başına bal üretimi oldukça düşük düzeyde bulunmuştur. Zira,
koloni başına Türkiye ortalaması verim değeri 14,3 kg olup, dünya
ortalamasından %32 daha düşüktür. Çin’i dünya bal üretiminde ve ticaretinde
üstün kılan faktör ise koloni başına verim değerinin 50kg’ın üzerinde
olmasıdır. Çalışmada 1996-2015 yılları arasında Türkiye’nin bal üretiminin %71,
balmumu üretiminin %47 ve koloni sayısının da %94 oranında artış gösterdiği
tespit edilmiştir. Çalışmada elde edilen trend analizi değerlerine göre 2020
yılında Türkiye’nin bal üretiminin 115bin tona yükseleceği, koloni sayısının ise
10 milyona ulaşacağı öngörüsünde bulunulmuştur. Çalışma sonucunda Türkiye’de
arıcılık faaliyetlerinin daha fazla getirisinin olabilmesi için devlet ve özel
sektör katkısının koloni başına verimde artış sağlanması yanında bal pazarlama
stratejilerinin yeniden oluşturulması gerektiği sonucuna varılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Arıcılık, Bal, Koloni, Trend Analizi

Kaynakça

• Çelik Ş. 2015. Türkiye’de bal üretiminin zaman serileri ile modellenmesi. SAÜ Fen Bil Der 19 (3) 377-382
• Crane E. 1975. Honey: A Comprehensive Survey,Heinemann, London.
• Crane E. and Walker P. 1984. Pollination Directory for World Crops, International Bee Research Association, London.
• Çakıcı M, Oğuzhan A. ve Özdil T. 2003.Temel İstatistik II.Özal Matbaası, İstanbul.s.240-266.
• Ertürk YE. ve Yılmaz O. 2013. Türkiye’de Organik Arıcılık. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi. 1 (1): 35–42
• FKA, 2012. Bingöl Arıcılık Raporu-2011. Fırat Kalkınma Ajansı. Sektörel Araştırma Serisi No:4, Elazığ.ss.38
• Free JB. 1993. Insect Pollination of Crops. 2. Edition, Academic Press, London, 684pp.
• Frechtling DC. 2001. Forecasting Tourism Demand: Methods and Strategies, Elsevier.
• Green SB, Salkind NJ and Akey TM. 2000. Using SPSS For Windows, Analyzing and Understanding Data, Second Edition, Prentice-Hall, Inc., Upper Saddle River, New Jersey, USA.
• Gujarati DN. 2009. Temel Ekonometri (Çev.Ü.Şenesen, G.G. Şenesen). Literatür Yayıncılık (Altıncı Baskı).Yayın No:33. Sert. No:IO843, İstanbul.s.707.
• GTHB, 2016. Strateji Geliştirme Başkanlığı.Tarımsal Destekler Bülteni. Sayı:2, Nisan. Ankara. (erişim: http://www.tarim.gov.tr/SGB/TARYAT/Belgeler/2015%20tar%C4%B1msal%20destekler%20bulteni.pdf)
• Güneş T ve Arıkan R. 1988.Tarım Ekonomisi İstatistiği. Ankara Ün. Ziraat Fak. Yay. No:1049, Ders Kitabı No: 305,Ankara Ün. Basımevi, Ankara.s.210-233.
• Güngör E ve Ayhan AB. 2016. Bartın Yöresi orman kaynaklarının bal üretim potansiyeli ve ekonomik değeri. Türkiye Ormancılık Dergisi 17(1): 108-116
• İTO, 2004. Arıcılık Sektör Profili. İstanbul Ticaret Odası. Bilgi ve Doküman Yönetimi Şubesi. Temmuz. İstanbul. ss.27
• Kösoğlu M, Yücel B, Saner G ve Doğaroğlu M. 2008. Türkiye Arıcılığının Güncel Durum Analizi, Hasad Hayvancılık Dergisi, 281 (Eylül-Ekim) 52-61
• McGregor SE. 1976. Insect Pollination of Cultivated Crop Plants. Agriculture Handbook 496. Washington Dc., U. S. Depart. Of Agric., 411pp.
• Newbold P. 2000. İşletme ve İktisat için İstatistik,(çev.Ümit Şenesen),Literatür Yay.,İstanbul.s.777-785.
• Parlakay O, Yılmaz H, Yaşar B, Seçer A ve Bahadır B. 2008. U. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 22 (2) 17-24
• Robinson W S, Nowogrodski R and Morse R A. 1989. “The value of honeybees as pollinators of US crops”, American Bee Journal, 128(6):411-423; 129(7):477-487.
• OGM, 2012. Bal Ormanı Eylem Planı (2013-2017). Orman ve Su İşleri Bakanlığı. Orman Genel Müdürlüğü. Ankara. s.2
• Ören MN, Alemdar T, Parlakay O, Yılmaz H, Seçer A, Güngör C, Yaşar B ve Gürer B. 2010. Adana İlinde Arıcılık Faaliyetinin Ekonomik Analizi. TEAE Yayın No:178. Mayıs. Ankara. ss.35
• Özbek H. 2003. Türkiye’de Arılar ve Tozlaşma Sorunu. Uludağ Arıcılık Dergisi. 2003 (3) 41-44.
• Saner G, Yücel B, Yercan M, Karaturhan B, Engindeniz S, Çukur F ve Kösoğlu. 2012. Organik Ve Konvansiyonel Bal Üretiminin Teknik Ve Ekonomik Yönden Geliştirilmesi Ve Alternatif Pazar Olanaklarının Saptanması Üzerine Bir Araştırma: İzmir İli Kemalpaşa İlçesi Örneği. GTHB TEPGE Yayın No:195. Ankara. ss.173.
• Serka, 2012. Ardahan Kafkas Arı Irkı ve Arıcılık Çalıştayı ve Sektör Raporu. Serhat Kalkınma Ajansı. Haziran. Ardahan. ss.139
• TAYMB, 2016. Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği. Arıcılık/Bal (erişim: http://www.tab.org.tr/TR,248/bal.html)
• TKDK, 2016. Arıcılık Sektör Toplantısı Sonuç Raporu (IPARD Programı Değerlendirmeleri). Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu. Şubat. Ankara. ss.21
• TÜİK, 2016. . Hayvancılık İstatistikleri/Arıcılık (erişim http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1002)
• Yalçın FÇ ve Büyükbay EO. 2015. Tokat İli Merkez İlçede Arıcılık Yapan İşletmelerde Bal ve Diğer Arı Ürünlerinin Organik Üretim Potansiyeli. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 32 (2) 14-23