Organik Olarak Yetiştirilen Pamuk Çeşitlerinin Azot Gereksiniminin Belirlenmesi

Yıl 2017, Cilt: 22 Sayı: 2, 19 - 34, 04.12.2017

Mehmet Mert

Öz

Bu çalışma,
2012 yılında, Hatay ili Kırıkhan ilçesine bağlı İncirli köyünde, organik olarak
yetiştirilen pamuk çeşitlerinin azot gereksinimlerini belirlemek amacıyla
yürütülmüştür. Deneme, tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme
deseninde,  çeşitler ana parsellere, azot
düzeyleri alt parsellere gelecek şekilde, 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur.
Denemede, Gossypium hirsutum L.
türüne ait BA 119, Flash BA 525 pamuk çeşitleri kullanılmış ve farklı organik
azot dozları (0, 6, 12, 18 ve 24 kg/da) uygulanmıştır.

Araştırma sonucunda organik
azot uygulamalarının incelenen özelliklerden, çırçır randımanı hariç, ilk meyve
dalı boğum sayısı, bitki boyu, odun dalı sayısı, meyve dalı sayısı, koza
sayısı, koza kütlü ağırlığı, erkencilik oranı, kütlü pamuk verimi, 100 tohum
ağırlığı, lif verimi değerlerinde istatistiki olarak artış sağladığı
saptanmıştır. En yüksek erkencilik oranı, kütlü pamuk verimi ve lif verimi
dekara 18 kg azot uygulamasından elde edilmiştir. Erkencilik bakımından BA 119
en erkenci çeşit, verim ve verim öğeleri bakımından ise en verimli çeşit orta
geççi BA 525 tespit edilmiştir. Verim ve verim öğeleri bakımından, genel olarak
bütün çeşitlerin 18 kg azot uygulamasından en yüksek değerler verdiği tespit
edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Organik pamuk, azot uygulaması, çeşit, verim

Kaynakça

• Abduldahab A, Hassanin MA, 1991. Analytical study of yield ıt’s component of Egyptian cotton under different N-levels and plant population densities. Bulltein of Faculty of Agriculture University of Cirio, 42(3): 1029-1041.
• Akışcan Y, 2004. Bazı pamuk (Gossypium hirsutum L.) çeşitlerinin gelişme dönemlerine göre sıcaklık isteklerinin gün-derece ünitesi olarak belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisan Tezi, s.61, Antakya.
• Akyol N, 2013. Sıvı hayvan gübresinin pamuk tarımında üst gübre olarak kullanılabilirliği ve uygun doz araştırılması. Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 62s.
• Anonim, 2016. T.C. Hatay Valiliği İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Brifing Dosyası, Hatay.
• Anlağan TM, (2001). GAP Bölgesi Harran Ovası koşullarında farklı azot gübre dozlarının ve büyüme düzenleyicilerinin pamuğun (Gossypium hirsutum L.) önemli tarımsal ve teknolojik özelliklerine etkisi ve bunlar arasındaki ilişki. Türkiye V. Pamuk, Tekstil ve Konfeksiyon Sempozyumu Bildirileri. 28-29 Nisan, Diyarbakır. S.211-218.
• Aydemir M, 1982. Pamuk ıslahı, yetiştirme tekniği ve lif özellikleri. Nazilli Bölge Pamuk Araştırma Enstitüsü Yayınları. No: 33. S.1-378. Nazilli/AYDIN.
• Aydın M, 1996. Response of cotton to nitrogen and water in a subtropical environment. Book of Abstracts, 4 th ESA-Congress, 7-11 July, 2: 518-519.
• Berberoğlu F, Karaaltın S, 2001. Farklı azot ve fosfor dozlarının Maraş-92 pamuk çeşidinde (G. hirsutum L.) verim ve fizyolojik olaylara etkisi. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi 17-21 Eylül 2001. Tekirdağ.
• Bibi Z, Khan N, Mussarat M, Khan MJ, Ahmad R, Khan IU, Shahen S, 2011. Response of Gossypium hirsutum genotypes to various nitrogen levels. Pak. J. Bot., 43(5): 2403-2409.
• Bondada BR, Ooesterhuis DM, Norman RJ, Baker WH, 1996. Canopy photosynthesis, growth, yield and boll 15 N accumulation under nitrogen stress in cotton. Crop Science, 36 (1): 127-133.
• Boquet, D.J., Moser, E.B. and Breintenbeck, G.A. 1994. Boll Weight and Within Plant Yield Distribution in Field Grown Cotton Given Different Levels of Nitrogen. Agronomy Journal, 86: 20-26.
• Cesur C, 1995. Kahramanmaraş’ta farklı azot kaynağı ve dozlarının pamukta (G. hirsutum L.) verim, verim unsurları ve bazı teknolojik özelliklere etkisi (Y. Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, 54 s.
• Costable GA, Rochester IJ, 1988. Nitrogen application to cotton on clay soil: Timing and soil testing. Agronomy Journal, 80: 498-502.
• Dinçer Y, Yenigün AN, 1974. Pamukta gübre denemeleri sonuç raporu. Köyişleri ve Kooperatifler Bakanlığı, Toprak Su Genel Müdürlüğü, Tarsus Bölge Topraksu Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın No:62 Rapor seri No: 19
• Dumlu HT, 1993. Nazilli 87 pamuk çeşidinde azot ihtiyacının belirlenmesi (Y. Lisans Tezi). Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Anabilim Dalı, 36 s.
• Farooq J, Anwar M, Riaz M, Farooq A, Mahmood A, Shahid MTH, Rafiq S and Ilahi F, 2014. Correlation and path coefficient analaysis of eaarliness, fiber quality and yield contributing traits in (Gossypium hirsutum L.). The Journal of Animal & Plant Sciences, 24(3): 2014, Page: 781-790 ISSN: 1018-7081
• Francisco N, 1986. Performance of different varieties of cotton interacting with levels of nitrogen. CLSU Scientific Journal (Phillippines). V:5(2), V:6(1). P.80.
• Gençer O, Oğlakçı M, 1983. Farklı sıra arası uzaklığı ve azot gübrelemesinin, pamuk bitkisinin (G. hirsutum L.) verim ve kalite unsurlarına etkisi üzerine araştırmalar. Ç.Ü.Z.F. Yıllığı, Sayı: 3-4 Adana. S.179-194.
• Godoy AS, Palomo GA, 1999. Genetic analysis of earliness in upland cotton (G.hirsutum L.) II. Yield and lint percentage. Euphytica, 105: 161–166.
• Gönen E, 2015. Farklı azot dozları ve sulama aralıklarında damla sulama ile sulanan pamuk bitkisinde (Gossypim hirsutum L.) sulama suyu miktarının Tdr yöntemiyle belirlenmesi (Doktora Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyosistem Mühendisliği Ana Bilim Dalı, 57 s.
• Güleryüz, H., Aydemir, O.N., İnan, Ö. ve Kamber, R. 1989. Azot ve Su Gelişim Faktörlerinin Çukurova-1518 Pamuk Çeşidinin Verim ve Kalitesine Etkileri. Pamuk Araştırma Özetleri. Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları No: 12.
• Grimes DW, Dickens WL, Yamada H, 1978. Early-season water management for cotton. Agronomy Journal, 70 (6): 1009-1012.
• Haliloğlu H, 1999. Harran Ovası koşullarında farklı n dozlarının pamukta (Gossypium hirsutum L.) çiçekleneme ve meyvelenme düzenine, verim ve verim unsurlarına etkisi üzerine bir araştırma (Doktora Tezi). Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, 162s.
• Hakoomat A, Raheel AH, 2011. Growth, yield and yield components of american cotton (Gossypium hirsutum L.) as affected by cultivars and nitrogen fertilizer. International Journal of Scientific & Engineering Research, 2: 112.
• Hernández-Cruz AE, Sánchez E, Preciado-Rangel P, García-Bañuelos ML, Palomo-Gil A, Espinoza-Banda A, 2015. Actividad de la nitrato reductasa, biomasa, rendimientoy calidad en algodón en respuesta ala fertilización nitrogenada. Revista Internacional De Botanica Experimental, 84: 454-460.
• Hosny AA, Shahini MM, 1996. Modeling effect of sowing dates on Egyptian cotton. Field Crops Abstracts. Vol: 49, No: 7.
• Karaaltın S, Berberoğlu F, Yılmaz A, 2000. The effect of different levels of nitrogen (N), and phosphorus fertilizers on yield and fiber characteristic of cotton. The Inter- Regional Cooperative Research Network on Cotton. Proceedings, 20-24 September 2000, Adana-Turkey.
• Karademir E, Şakar D, 1999. Diyarbakır’da pamuk ekim zamanı ve azot dozunun verim ve kaliteye etkisi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım, Cilt II, Endüstri Bitkileri, 247-252, Adana.
• Karademir Ç, Karademir E, Doran İ, Altıkat A, 2006. Farklı azot ve fosfor dozlarının pamuğun verim, verim bileşenleri ve bazı erkencilik kriterlerine etkisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 12(2): 121-129.
• Kaymak F, Şahin A, 1984. Pamuğun Gübrelenmesi. Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları No: 35.
• Kechagia U, Mitsios J, Pashaliidis C, Katranis N, 1992. Effect of N levels on cotton quality parameters. FAO 2nd Consultation of the Inter Regional Coop. Res. Network on Cotton Proc. P. 192-195.
• Kerby TA, Ruppenicker GF, 1989. Node and fruiting branch position effects on fiber and seed quality characteristics. (Ed. J. M. Brown), Proc.Beltwide Cotton Prod. Res. Conf., Nashville, Tenn., Jan.2–7, 1989, p.98–100. Memphis, Tenn.: National Cotton Council of America.
• Kıllı F, Kasap Y, Gençer O, 1997. Farklı sıra arası ve azot gübrelemesinin Erşan92 çeşidinde (Gossypium hirsutum L.) lif verimi ve teknolojik özelliklere etkisi. Türkiye 2. Tarla Bitkiler Kongresi, 22-25 Eylül, S. 662-664, Samsun.
• Leffler, H.R. and Hunter, J.H., 1985. Reproductive Development Andseedquality Of Cotton Cu1tivars As Efected By Nitrogen Fertilization. Fieldcropres. 10.(3):219- 228s.
• Mert M, Çalışkan ME, Günel E, 1999. Farklı azot dozlarının pamuğun tarımsal ve teknolojik özelliklerine etkisi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım, Cilt II, Endüstri Bitkileri, 109-114, Adana.
• Mert M, 2007. Pamuk Tarımının Temelleri. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Teknik Yayınlar Dizisi, No:7.
• Mert M, Çopur O, 2010. Lif bitkileri üretiminin artırılması olanakları. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, 11-15 Ocak 2010, Ankara, Bildiler Kitabı-1, ss. 397-421.
• Mert M, Çopur O, Özek HS, 2015. Lif bitkileri üretiminde değişimler ve yeni arayışlar. Türkiye Ziraat Mühendisliği VIII. Teknik Kongresi, 12-16 Ocak 2015, Ankara, Bildiler Kitabı-1, ss. 450-472.
• Mullins GL, Burmester CH, 1990. Dry matter, nitrogen, phosphorus and potassium accumulation by four cotton varieties. Agronomy Journal, 82: 729-7336. Munro JM, 1971. An analysis of earliness in cotton. Growing Rev. 48, 24-41.
• Oruçoğlu H, Boyacı S, Paşaoğlu T, Öztürk Z, 1989. Pamuk Araştırma Özetleri. Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları No: 12.
• Özbek N, Şahin A, Ekşi İ, 2000. Bazı pamuk çeşitlerinin gelişme dönemlerinde sıcaklık gereksinimlerinin gün-derece (GD) ünitesi olarak belirlenmesi. Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü, Yayın No: 60.
• Özer MS, Dağdeviren İ, 1986. Harran Ovası koşullarında pamuğun azotlu gübre isteği. Köy Hizmetleri, Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Genel Yayın No: 25.
• Paloma GA, Chavez GJF, 1997. Response of the early cotton cultivar CIAN 95 to nitrogen fertilizer application. ITEA Production Vegetal. 93(2): 126-132.
• Sasser P, 1990. Cotton property classifications past, present and future. ICAC Recorder Vol.8, No.4, December, 1990.
• Şahin A, Hüyük O, 1990. Nazilli 87 pamuk çeşidinde azot isteğinin tespiti. T.C. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, 1990 Yılı Pamuk Araştırma Proje ve Sonuçları Raporu S.85-90.
• Şahin A, Kıvılcım N, 1993. Nazilli M-503 pamuk çeşidini azot ihtiyacının belirlenmesi. Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Pamuk Araştırma Proje ve Sonuçları, s.46-51.
• Şahin A, 1994. Nazilli 84, Nazilli 87 ve Nazilli M-503 pamuk çeşitlerinin azot gereksinimi. Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü Yayınları No: 44, s. 22.
• Şenel M, 1980. Pamuk Islahı, Yetiştirilmesi ve Teknolojisi. Tarım Bakanlığı Bölge Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü. Yayın No: 36, Adana.
• Tarakçıoğlu, I., 2005. Organik Pamuk: Fantezi Mi, Fırsat Mı? Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası Aylık Dergisi (Eylül 2005 sayısı).
• Toklu, P., 2003. Pamukta (Gossypium hirsutum L.) Azot Kullanım Etkinliğinin Damlama Sulama ve Salma Sulama Yöntemleri Yönünden Karşılaştırılması Üzerine Bir Araştırma (Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, 98 s.
• Varshney OP, 1977. Effect of nitrogen, phosphorus and potash alone and in various combinations on the development and yield of cotton (Gossypium hirsutum L.). Journal of Research, Punjab Agric. Univ. 14(1): 34-37.
• Weir BL, El-Zik KM, 1980. Response of cotton to nitrogen fertilization and nitrification inhibitors. Proc. Beltwide Cotton Production Research Conferences. P.71-72.
• Yıldırım M, 1997. Pamuk (Gossypium hirsutum L.)’ta kullanılan farklı azot form ve dozlarının solgunluk hastalığı (Verticilium dahliae Kleb.) üzerine etkileri (Y. Lisans Tezi). Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, 38 s.
• Yolcu S, 2009. Pamukta (Gossypium hirsutum L.) farklı azot doz ve uygulama zamanlarının verim ve verim unsurları ile bitki büyüme ve gelişmesini izleme parametrelerine etkisi (Dok.Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, 136 s.