Seyhan Göksu-Himmetli Alt-Havzasının Akım Verileri ile Kuraklık Analizi

Yıl 2018, Cilt: 23 Sayı: 2, 148 - 157, 25.12.2018

Mustafa Özbuldu , Ahmet İrvem , Cihan Çıplak

Öz

Kuraklık; yağışların uzun yıllık ortalamalara göre
önemli ölçüde azalması sonucunda, ortaya çıkan doğal bir afettir. Kurak
dönemlerin belirlenmesi ve etkilerinin azaltılması açısından kuraklık
analizlerinin yapılması gereklidir. Bu çalışmada; Seyhan havzası Göksu-Himmetli
alt-havzasında bulunan 1801 nolu akım gözlem istasyonuna ait 1936-2011 yılları
arasındaki aylık toplam akım verileri kullanılmıştır. Akım verileri ReDIM
yazılımına aktarılarak, SPI ve RUN yöntemleri ile 3 ve 12 aylık kurak dönem
analizleri yapılmıştır. Üç aylık dönemler için yapılan SPI analizi sonucu; en
şiddetli kuraklık Mayıs 1989-Ekim 1989 arasında, kuraklığın en uzun sürdüğü
dönem ise Eylül 1972-Mart 1975 arasında olduğu belirlenmiştir. On iki aylık dönemler
için ise; en şiddetli kuraklık Mayıs 2001-Nisan 2002 arasındaki dönemde
görülürken, en uzun kuraklık ise Nisan 1972-Nisan 1975 arasında görülmüştür.
RUN yöntemine göre ise; en uzun kuraklığın 2003-2008 yılları arasındaki dönemde
gerçekleştiği görülmüştür. En fazla birikimli su eksikliği 1970-1974 yılları
arasında 42511 m³ olarak, en fazla kuraklık şiddeti 1994 yılında 10859 m³/yıl
olarak hesaplanmıştır. Ayrıca, havzada 20 yılda bir 4 yıl ve üzeri sürelerde
hidrolojik kuraklık yaşandığı görülmüştür. Bu sonuca göre 2020-2023 yılları
arasında kurak bir dönemine girilme riski olduğu belirlenerek havza su
kaynaklarının korunması için gerekli önlemler alınmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Göksu-Himmetli alt havzası, SPI yöntemi, RUN yöntemi, ReDIM

Drought Analysis by Using Stream Flow Data of The Seyhan Göksu-Himmetli Sub-Basin

Öz

Drought is a natural disaster resulting from a
significant reduction of rainfall based on long-year averages. Drought analysis
is required to determine the drought periods and to reduce harmful effects of
drought. In this study, the monthly streamflow data for the period between 1936
and 2011 were obtained from the current observation station (1801) within the
Göksu-Himmetli sub-basin of the Seyhan basin was used. Data was transferred to
ReDIM software to analyze the drought period for 3 and 12 months periods by
using the SPI and RUN methods. As a result of SPI analysis performed for the
three months period; the most severe drought was observed between May 1989 and
October 1989. The longest period of drought was observed between September 1972
and March 1975. For the twelve months period; the most severe drought was
observed in the period between May 2001 and April 2002. The longest drought was
found between April 1972 and April 1975. According to the RUN method; the
longest drought was occurred between 2003 and 2008. The highest cumulative
water deficiency was 42551 m³ between 1970 and 1974, and the maximum drought
intensity was 10859 m3 in 1994. Moreover, hydrological droughts that have 4
years or more duration occurs in every 20 years in the basin. Water resources
in this region must be protected due to there is a drought risk between years
of 2020-2023.

Anahtar Kelimeler

Göksu-Himmetli sub-basin, SPI methods, RUN methods, ReDIM

Kaynakça

• Referans 1 Acar R, Şenocak S, 2007. Türkiye’deki kısa süreli yağışların trend analizi, 1. Türkiye İklim Değişikliği Kongresi Bildiri Kitabı, s. 335-349.
• Referans 2 Adnan S, Ullah K, Shouting G, 2015. Characterization of drought and its assessment over Sindh, Pakistan during 1951-2010. Journal of Meteorological Research, 29 (5): 837-857.
• Referans 3 Ekmekçi M, 2008. Jeolojik geçmişten günümüze iklim değişiklikleri: küresel iklim değişimi ve Türkiye. TMMOB İklim Değişimi Sempozyumu, 13-14 Mart, Ankara, s. 7-26.
• Referans 4 Kömüşçü AÜ, 1999. Using the SPI to analyze spatial and temporal patterns of drought Journal of Climatology, 17: 511-520.
• Referans 5 Kömüşçü A, 2001. An analysis of recent drought conditions in Turkey in relation to circulation patterns. Drought Network News, 13: 5–6.
• Referans 6 Özfidaner M, Şapolya D, Topaloğlu F, 2018. Seyhan havzası akım verilerinin hidrolojik kuraklık analizi. Toprak Su Dergisi, 7: 57-64.
• Referans 7 Paulo AA, Pereira LS, 2006. Drought concepts and characterization, Water International, 31 (1): 37-49.
• Referans 8 Tezcan L, Ekmekçi M, Atilla Ö, Gürkan D, Yalçınkaya O, Otgonbayar N, Saylu ME, Donma S, Yılmazer D, Akyatan A, Pelen N, Topaloglu F, İrvem A, 2007. Seyhan nehri havzasında tarım güvenliği için su kaynakları sistemlerinin iklim değişikliğine karşı duyarlılıklarının araştırılması. ICCAP Projesi Türk Grubu Sonuç Raporları, Kyoto, s. 1-24.
• Referans 9 Turgut E, Kömüşcü A, 2010. SYI kuraklık serilerinin trend analizi sürdürülebilir kalkınma ve hayat için meteoroloji sempozyumu, 27-28 Mayıs. Ankara.
• Referans 10 Türkeş M, 2007. İklim değişikliği nedir? Temel kavramlar, nedenleri, gözlenen ve öngörülen değişiklikler, 1. Türkiye İklim Değişikliği Kongresi, s. 38-53, İstanbul.
• Referans 11 Yevjevich V, 1967. An objective approach to definitions and investigations of continental hydrologic drought. Colorado State University, Fort Collins, Colorado, s.18.
• Referans 12 Yürekli K, Anlı AS, Örs İ, Karahan G, 2009. Sakarya havzası aylık akımlarının kuraklık analizi, I. Ulusal Kuraklık ve Çölleşme Sempozyumu Bildiriler Kitabı, s. 779-784.