“TANRILARIN DERİN ARZULARI” FİLMİNDE JAPON YARATILIŞ MİTİ, TABULARIN İHLALİ VE MODERNLİĞİN İNŞASI

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 2 - İletişim Çalışmalarında Yeni Yaklaşımlar, 334 - 353, 31.12.2020

Mikail Boz

https://doi.org/10.17572/mj2020.2.334353

Öz

Mitler uygarlığın çok eski dönemlerine ait fenomenler gibi görünse de, modern toplumsal yaşam kavramın gönderimde bulunduğu olumlu ve olumsuz iki yönü de içinde barındırmaktadır. Olumlu anlamıyla mit olağanüstü kişilerin başından geçen olağanüstü konuları ele alan bir anlatı türü olsa da bu anlatının belirli bir mistifikasyon üretme potansiyeli, mitlerin olumsuz, birer “yanlış bilinç” taşıyıcısı olarak da anlam kazanmasına neden olmuştur. Sinema metinleri de mitlerin sahip olduğu bu çift anlamlılık ve yönü izleyicilere sürekli sunan bir araçtır.
Bu çalışmada mitografi ve sinema ilişkisi belirli bir sinema metni üzerinden ele alınıp incelenmiştir. Shohei Imamura’nın 1968 tarihli Tanrıların Derin Arzuları (Kamigami no fukaki yokubô) adlı eseri açık biçimde Japon kuruluş mitine gönderimde bulunmaktadır. Ön planda Futori ailesinin işlediği çeşitli suçlar ve tabu ihlallerinden dolayı başından geçenleri ele alınırken, arka fonda Japon modernleşmesine dönük endişeler ve korkular dile getirilmektedir. Bu bağlamda ilgili eser mit, tabu, ihlal ve modernleşme kavramları etrafında nitel, yapısalcı mitografik analize tabii tutulmuştur. Levi-Strauss’un ortaya koymuş olduğu ikili karşıtlıklar yöntemiyle doğa/kültür, tabu/ihlal, uygar/uygar olmayan, geleneksel/modern gibi kavramsal çiftler ve başlıklar altında analiz edilen filmde, Japon kuruluş mitinin yeniden canlandırılmaya çalışıldığı, moderne karşıt geleneksel Japonya’ya dönüş özleminin öne çıkan bir söylem olarak belirdiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

mit, japon köken miti, tabu ve ihlal, Shohei Imamura, Tanrıların Derin Arzuları, modernite

THE JAPANESE CREATION MYTH, THE VIOLATION OF TABOOS AND THE CONSTRUCTION OF MODERNITY IN “PROFOUND DESIRES OF THE GODS”

Öz

Myths include positive and negative elements, which the concept of modern social life is referred to, even though they seem to be the phenomena of ancient times. With its positive meaning, though it is a type of narrative which handles extraordinary subjects that happen to extraordinary people, the potential of this narrative to create a specific mystification leads myths to be interpreted as a carrier of “false consciousness”. Film texts are also a tool that constantly enables this double meaning and the element to the audiences.
The relationship between mythography and cinema are analyzed within a specific film text in this study. Profound Desires of the Gods (Kamigami no fukaki yokubô), which was directed by Shohei Imamura and released in 1968, explicitly addresses to the Japanese creation myth. While the incidents experienced by the Futori family due to various crimes and the violations of taboos are handled in the forefront, concerns and fears about Japanese modernization are mentioned in the background. In this context, qualitative, structuralist mythographic analysis is made about this film in terms of the concepts of myth, taboo, violation, and modernization. In this film, which is analyzed under the conceptual opposites and titles such as nature/culture, taboo/violation, civilized/uncivilized, traditional/modern with the method of binary oppositions explained by Levi-Strauss, it is seen that the Japanese creation myth is tried to be revived, and the longing to traditional Japan against modern one emerge as a prominent discourse.

Anahtar Kelimeler

Japanese creation myth, taboo and violation, modernitiy, Shohei Imamura, Profound Desires of the Gods

Kaynakça

• Armstrong, K. (2006). Mitlerin Kısa Tarihi. (1th. ed.). (D. Şendil, Trans.). İstanbul, Turkey: Merkez Yayınları.
• Barthes, R. (2014). Çağdaş Söylenler. (4th Ed.). (T. Yücel, Trans.). İstanbul, Turkey: Metis Yayınları
• Berger, A. A. (2014). Kültür Eleştirisi, Kültürel Kavramlara Giriş. (2th ed.). (Ö. Emir, Trans.). İstanbul, Turkey: Pinhan Yayınları.
• Beasley, W. G. (1999). The Japanese Experience. A Short History of Japan. London, England: Wiedenfeld & Nicolson.
• Buxton, R.G.A. & Smith, J. Z. (2017). Myth. Encyclopædia Britannica. Retrieved from https://www.britannica.com/topic/myth. Encyclopædia Britannica Inc.
• Cassirer, E. (2005). Sembolik Formlar Felsefesi 2. Mitik Düşünme. (M. Köktürk, Trans.). Ankara, Turkey: Hece Yayınları.
• Campbell, J. (1993). Doğu Mitolojisi. (3th ed.). (K. Emiroğlu, Trans.). İstanbul, Turkey: İmge Yayınları.
• Campbell, J. (1994). Yaratıcı Mitoloji. (K. Emiroğlu, Trans.). İstanbul, Turkey: İmge Yayınları.
• Campbell, J. (1995). İlkel Mitoloji. (2th ed.). (K. Emiroğlu, Trans.). İstanbul, Turkey: İmge Yayınları.
• Campbell, J. & Moyers, B. (2013). Mitolojinin Gücü. (3th. Ed.). (Z. Yaman, Trans.). İstanbul, Turkey: Mediacat.
• Doty, W. G. (2000). Mythography: The Study of Myths and Rituals. (2th. Ed.). Tuscaloosa and London: The University of Alabama Press.
• Fiske, J. (2003). İletişim Araştırmalarına Giriş. (2th. Ed.). (S.İrvan, Trans.). Ankara, Turkey: Bilim ve Sanat.
• Freud, S. (1999). Dinin Kökenleri. (4th. Ed.). (S. Budak, Trans.). Ankara, Turkey: Öteki Yayınları.
• Freud, S. (2004). Uygarlık, Toplum ve Din. (E. Kapkın, Trans.). İstanbul, Turkey: Payel Yayınları.
• Eliade, Mircae (2001). Mitlerin Özellikleri. (2th. Ed.). (S. Rifat, Trans.). İstanbul, Turkey: Om Yayınları.
• Eliade, M. & Couliano, I. P. (1997). Dinler Tarihi Sözlüğü. (A. Erbaş, Trans.). Ankara, Turkey: İnsan Yayınları.
• Imamura, S. (1968). Profound Desires of the Gods [Film]. Japan.
• Japangov (2020). The Origin of Japan’s Modernization: Reviewing the Significance of the Meiji Restoration after 150 Years. Retrieved from https://www.japan.go.jp/tomodachi/2018/spring2018/the_origin_of_japans_modernization.html
• Jung, C.G. (2009). İnsan ve Sembolleri. (4th. Ed.). (A.N. Babaoğlu, Trans.). İstanbul: Okuyanus Yayınları.
• Levi-Strauss, C.(2013). Mit ve Anlam. (G.Y. Demir, Trans.). İstanbul, Turkey: İthaki Yayınları.
• Levi-Strauss, C. (1966). The Savage Mind. (G. Weidenfeld, Trans.). London, England: Weidenfeld and Nicolson Ltd.
• Marshall, G. (2005). Sosyoloji Sözlüğü. (O. Akınhay & D. Kömürcü, Trans.). Ankara, Turkey: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Morris, B. (2004). Din Üzerine Antropolojik İncelemeler Bir Giriş Metni. (T. Atay, Trans.). İstanbul, Turkey: İmge Yayınları.
• Myth (2020). In Oxford Learners Dictionaries. Retrieved from https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/myth.
• Myth (2020). In Lexico. Retrieved from https://www.lexico.com/definition/myth.
• Rosenberg, D. (2003). Dünya Mitolojisi. (3th. Ed.). (Çev. K. Akten, E. Cengiz, A.U. Cuce, K. Emiroğlu, T. Kenanoğlu, T. Kocayigit, E. Kuzhan, B.Odabaşı, Trans.). İstanbul, Turkey: İmge Yayınları.
• Sahlins, M.D. (2014). Tarihsel Metaforlar ve Mitsel Gerçeklikler: Sandwich Adaları Krallığı'nın Erken Dönem Tarihinde Yapı. (T. Doğan, Trans.). İstanbul, Turkey: Bgst Yayınları.
• Segal, R.A. (2004). Mit. (N. Örge, Trans.). Ankara, Turkey: Dost Yayınları.
• Swyngedouw, J. (2005). Şintoculuk. Dinler. (içinde). (Birinci Baskı). (P. Poupard, Eds.). (M. Cedden, Trans.). Ankara, Turkey: Dost Yayınları.
• Williams, R. (2012). Anahtar Sözcükler. (5th. Ed.). (S. Kılıç, Trans.). İstanbul, Turkey: İletişim Yayınları.
• Wilkinson, P. (2010). Efsaneler ve Mitler. (E. Lakşe, Trans.). İstanbul, Turkey: Alfa Yayınları.