Gaziantep Yer Adlarında Katmanlaşma

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 37 - 47, 30.01.2020

Gülşah Kalkan

Öz

Dünyanın en eski şehirleri listesinde yer alan Gaziantep; Ön Asya, Ortadoğu ve Uzakdoğu’yu birbirine bağlayan İpek Yolu üzerinde bulunması ve ayrıca iklim şartlarının elverişli, topraklarının verimli olması gibi sebeplerle tarih öncesi çağlardan beri pek çok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Dolayısıyla bu şehir, her dönemde hem siyasal hem de sosyo-kültürel bakımından çok yoğun değişikliklerin ve hareketliklerin yaşandığı bir coğrafya olmuştur. Tarih boyunca Hitit, Asur, Mitani, Roma, Med, Pers, İskender, Bizans, İslam, Türk-İslam medeniyetlerine vatan olan bu şehir; bugün, hala etnik bakımdan oluşturduğu karma yapıya paralel olarak çok zengin bir kültürel dokuya sahiptir. Şehirdeki bu karma ve zengin kültürel doku, günlük yaşayış pratiklerinden mimari yapıya ve hatta yer adları sisteminden kişi adlarına kadar her konuda kendini hissettirmektedir. Söz konusu bu çalışmada da stratejik bir öneme sahip Gaziantep’in yer adları sistemindeki adların, kim tarafından ne zaman ya da nasıl oluşturulduğunu kesin olarak bilememekle beraber, en azında bölgede hüküm süren medeniyetlerden kalan buluntular ışığında hangi dönemde kullanıldığının genel bir çerçevesi çizilecektir.

Anahtar Kelimeler

Gaziantep, yer adları

Kaynakça

• Aksoy, Ö.A., (1942). Gaziantep Ağzında Atasözleri, Varlık, 205,297-301. Atalay, B., (1992). Divanü Lugati’t-Türk- I- II-III-IV, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara. Balta, N. ,(2010). Gaziantep Yer Adları Üzerine Bir İnceleme, Gaziantep İl Kültür ve Turizm Müd. Yay., Gaziantep. Ceyhan, E., (1999). Gaziantep Tarihi, Gaziyurt Matbaası, 5-140 Çalık, S.(2002).Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası: Anadoludaki Yer Adlarının Tarihi Gelişimi ;Yeni Türkiye Dergisi ,s 410-417 Derleme Sözlüğü,(2009). C I-II-III-IV-V-VI, TDK Yayınları. Devellioğlu, F., (1984). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Aydın Kitabevi, Ankara Eren, H.,(1999). Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü, Bizim Büro Basımevi, Ankara Gaziantep,(1995). İl Kültür Turizm Müd.Yay., 8-60. Güllü, R. E. ,(2010). Antep Ermeniler-Sosyal,Kültürel ve Siyasi Hayat, Kültür Sanat Yay. İstanbul, 17-75. Güngör M.B.(2004). Gaziantep’in Coğrafi Yapısına ve Genel Tarihine Bakış , Eren Yay. ,İstanbul,s.17-27 Güzelbey, C. C. ,(1984). Gaziantep Şer’i Mahkeme Sicillerinde Türkçe Kişi Adları, Türk Kültürü Dergisi, 38-41. Kanar, M., (2009). Arapça-Türkçe Sözlük, Soy Yay., İstanbul. Karaboran, H.,(1982).Folklor Kongresi Bildirileri, Açısından Yukarı Çukurova, Haymana Çöküntü Hendeğinde Mevki Adları” II. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi Bildirileri, s.265-272. Külek, A., (2010). 71 Numaralı Gaziantep Şer’iye Sicili Transkripsiyonu, (Yüzüncü Yıl Üniv.Sos. Bil. Enst. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Van). Parlak Kalkan, G., (2014). Gaziantep İli Yer Adları Üzerine Bir İnceleme, (Fırat Üniv. Sos. Bil. Enst. Basılmamış Doktora Tezi), Elazığ. Setterov, G. (1983). Yerli Coğrafi Adlar Sözlükçülüğü, Türk Dünyası Araştırmaları, 188-199. Sevinç, N. , (1983). Gaziantep’te Yer Adları Türk Boyları, Türk Aşiretleri, Türk Oymakları, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yay., İstanbul. Şenel, Mustafa, (2013). Elazığ İli Yer Adları Üzerine Bir inceleme, Manas Yay. Elazığ. Yalman , A. R., (1977). Cenup’ta Türkmen Oymakları I-II , Kültür Bakanlığı Yay., Ankara. Robert, L., (1980). Eskiçağ Anadolusunda Yer Adları, Ege Üniv. Sos. Bil. Fak. Dergisi, 1-3.