Ortaokul T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Öğretiminde Empatinin Öğrencilerin Başarılarına Yansımalarının Değerlendirilmesi: Bir Durum Çalışması

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 23, 29.01.2021

Sezgin Elbay

Öz

Araştırmanın amacı, MEB’in ortaokullar için hazırladığı 8. sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük ders kitabındaki empati sorularına öğrencilerin verdiği yanıtları incelemektir. Araştırma, nitel araştırmanın durum çalışma yaklaşımına uygun olarak desenlenmiştir. Veriler, 2018/2019 eğitim-öğretim yılı süresince toplanmıştır. Çalışma grubu ölçüt örnekleme yöntemine göre belirlenen 14, 8. sınıf öğrencisinden oluşturulmuştur. Veri toplama araçları olarak; alan notları, video kamera, grup tartışmalarını değerlendirme ve tarihsel anlatı formları kullanılmıştır. Toplanan veriler, tümevarımsal ve betimsel analize tabi tutulmuştur. Verilerin analizi sonucunda; empati sorularının psikososyal açıdan ve tarihsel düşünme açısından çeşitli yansımalarının olduğu; buna ek olarak öğrencilerin empati sorularına tarihsel anlatı şeklinde verdiği yanıtların, 2. seviye tutarlı tarihsel anlatılara işaret ettiği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük ders kitabı, empati soruları, tarihsel anlatılar

Kaynakça

• Akyol, Y. (2011). İlköğretim 7.sınıf Sosyal Bilgiler dersinde ''Türk Tarihinde Yolculuk'' ünitesinin çocuk edebiyatı ile ilişkilendirilmesinin empati becerilerine (eğilimlerine) etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• Alkaya, Y. (2004). Lise öğrencilerinin iletişim ve empati becerilerinin sosyo-demografik değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Baydar, S. ve Öztürk, F. (2018). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 8. sınıf ders kitabı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Beishuizen, J., Asscher, J., Prinsen, F., & Elshout-Mohr, M. (2003). Presence and place of main ideas and examples in study texts. British Journal of Educational Psychology, 73, 291–316. Doi:10.1348/000709903322275849.
• Bryant, D., & Clark P. (2006). Historical empathy and Canada: A people's history. Canadian Journal of Education, 29(4), 1039‐1064.
• Bogdan, R. C., & Biklen, S. K. (2007). Qualitative research for education: An introduction to theory and methods (5nd ed.). Boston: Allyn & Bacon.
• Budak, S. (2005). Psikoloji sözlüğü (ss. 258). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Coffin, C. (2006). Historical discourse: The language of time, cause and evaluation. London, UK: Continuum.
• Creswell, J. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Creswell, J. (2016). Nitel araştırma yöntemleri (Çev. Ed. M. Bütün ve S. B. Demir). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Creswell, J., & Miller, D. L. (2000). Determining validity in qualitative inquiry. Theory into Practice, 39, 124-130.
• Cunningham, D. (2009). An empirical framework for understanding how teachers conceptualize and cultivate historical empathy in students. Journal of Curriculum Studies, 41(5), 679-709.
• Çetin, C. N. (2008). İlköğretim dördüncü sınıf öğrencilerinin empatik beceri düzeylerinin ana baba tutumları ve özsaygı ile ilişkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Davey, L. (2009). The application of case study evaluations. (Çev. T. Gökçek). Elementary Education Online, 8(2), 1-3. (Orijinal yayın tarihi, 1991).
• Dawson, C. (2007). A practical guide to research methods, a user friendly manual for mastering research techniques and projects (3nd ed.). Oxfordshire: How to Books Ltd.
• Demircioğlu, İ. H. (2007). Tarih öğretiminde öğrenci merkezli yaklaşımlar. Ankara: Anı Yayıncılık.
• De Leur, T., Boxtel, C. V., & Wilschut, A. (2015). ‘Just imagine. . .’ Students’ perspectives on empathy tasks in secondary history education. International Journal of Historical Learning Teaching and Research, 13(1), 69-84.
• De Leur, T., Boxtel, C. V., & Wilschut, A. (2017). ‘I Saw Angry People and Broken Statues’: Historical empathy in secondary history education. British Journal of Educational Studies, 65(3), 331-352.
• Dereboy, I. F. (1993). Kimlik bocalaması, anlamak, tanımak, ele almak. Malatya: Özmert Ofset.
• Derewianka, B. (2003). Trends and issues in genre-based approaches. RELC Journal, 34(2), 133–154.
• Dilek, D. (2002). Tarih derslerinde öğrenme ve düşünce gelişimi. Ankara: PegemA.
• Ekinci, Ö. (2009). Öğretmen adaylarını empatik ve eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Elbay, S. (2019). T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük öğretiminde kanıt ve kaynak kullanımının tarihsel anlatılara yansımalarının incelenmesi. Turkish Studies Educational Sciences, 14(6), 3063-3087.
• Elikesik, M. (2013). Sosyal bilgiler öğretiminde empati ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin empatik becerilerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Endacott, J. (2014). Negotiating the process of historical empathy. Theory & Research in Social Education, 42(1), 4-34.
• Erikson, E. H. (2014). İnsanın 8 evresi (Çev. G. Akkaya). İstanbul: Okyanus Yayınları.
• Genç, G. O. (2006). Evaluating peacebuilding initiatives using multiple methodologies: Lessons learned from a Greek – Turkish peace education (Unpublished Master’s Thesis). Sabancı University, Faculty of Arts and Social Sciences.
• Genç, S., Z. ve Kalafat, T. (2008). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları ile empatik becerilerinin değerlendirilmesi üzerine bir araştırma. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(19), 211-222.
• Gibbs, G. (2007). Analyzing qualitative data. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Glesne, C. (2015). Nitel araştırmaya giriş (Çev. Ed. A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Hatch, J. A. (2002). Doing qualitative research in education settings. Albany: State University of New York Press.
• Huijgen, T., Holthuis, P., van Boxtel, C., & van de Grift, W. (2016). Testing a pedagogy for promoting historical contextualization in classrooms. Murcia, Spain: Paper presented at HEIRNET.
• Johnson, B., & Christensen, L. (2004). Educational research: Quantitative, qualitative and mixed approaches (2nd ed.). Boston: Pearson Education Inc.
• Kabapınar, Y. (2004). İlköğretimdeki Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler derslerinde kullanılacak bir öğretim etkinliği olarak resim çizimi yoluyla empati. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 20, 85-100.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2004). Yeni insan ve insanlar. İstanbul: Evrim Basım Yayım Dağıtım.
• Kaya, E. (2018). Hayat Bilgisi, Sosyal Bilgiler ve Fen Bilgisi derslerinin temeli: Toplu öğretim sistemi. Ankara: Pegem Akademi.
• Keskin, S. C. (2007). Sosyal Bilgiler derslerinde empati becerilerine dayalı öğretim tekniklerinin kullanılması (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kurnaz, Ş. ve Yılmaz, D. (2006). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin Atatürk İlke ve İnkılâplarını kavrama düzeyleri. GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(3), 181-205.
• Merriam, S. B. (1998). Qualitative research and case study applications in education. San Francisco: Jossey-Bass Publishers.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research. A guide to design and implementation (2nd ed.). San Francisco, CA: Jossey-Bass.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı. Ankara.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative evaluation and research methods (3nd ed.). London: Sage Publications.
• Rivera, Y. (2017). Analyzing Young Readers' empathetic responses to a Mexican American historical narrative (Unpublished Master Thesis). Brigham Young University, Utah.
• Rogers, R. C. (1983). Empathic: an unappreciated way of being (Çev. F. Akkoyun). Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 15(2), 103-124.
• Seixas, P., & Morton, T. (2012). The big six historical thinking concepts. Toronto: Nelson.
• Shemilt, D. (2000). The caliph’s coin: The currency of narrative frameworks in history teaching. In P. N. Stearns, P. Seixas, & S. Wineburg (Eds.), knowing, teaching, and learning history: National and international perspectives (pp. 83-101). New York: New York University Press.
• Stake, R. E. (1995). The art of case study research. Thousand Oaks, California: Sage Publications.
• Uğur, A. (2007). Oluşturmacı sosyal bilgiler öğretiminde örnek olay incelemesi tekniği kullanımın öğrencilerin empatik düşünme becerilerine etkisi: Bir Eylem araştırması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ural, S. N. (2010). İlköğretim öğrencilerinin demokratik tutum ve empatik eğilim düzeylerinin Sosyal Bilgiler dersine etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• VanSledright, B. A. (2001). From empathetic regard to self-understanding: Im/positioning, empathy, and historical contextualization. In O. L. Davis, E. A. Yeagar, & S. J. Foster (Eds.), historical empathy and perspective taking in the social studies (pp. 51- 68). Lanham, MD: Rowman & Littlefield Publishers.
• Yeager, E. A., Foster, S. J., Maley, S. D., Anderson, T., & Morris, J. W., III. (1998). Why people in the past acted as they did: An exploratory study in historical empathy. International Journal of Social Education, 13(1), 8-24.